Bunamada zorluk yaratan ruh halleri
Bunamada zorluk yaratan ruh halleri
Bunama kısaca demans, zihinsel ve sosyal becerilerdeki ilerleyici geriliktir. Yaşlılığın değil anormal beyin süreçlerinin bir sonucudur.
Demans hastalığı olan kişinin günlük yaşantısı bozulur, özellikle yakınları ile mantıklı ilişkiler içine giremez. Ne yazık ki demanslı hasta bu durumun farkında değildir. Bu durumdan etkilenenler demanslı hastanın sorumluluğunu üstlenen ve ona bakan yakınlarıdır. Ben bu yazımda demans hastalığının tanımı ve belirtilerinden bahsetmek yerini bu hastalıkta, özellikle hastaya bakmakla yükümlü kişiler etkileyecek ve tedavisi şart olan demanslı hastalarda görülen davranış ve ruh bozukluklarından bahsetmek istiyorum.Bu bozukluklar, şunlardır:
1-SALDIRGANLIK: Saldırgan davranış,bir kişi veya herhangi bir olaya karşı hareket ve karşı koymayı kapsar.Hastada ki öfke ve moral bozukluğu,saldırganlığa yol açabilir.
2-ÖFKE VE SİNİRLİLİK: Öfke,yoğun duygusal bir tepkidir.Sinirlenmek,biraz daha ılmlı bir tepkidir. Eğer hastanın kaygı ve moral bozukluğu yakınları veya bakıcısı tarafından fark edilmezse, bu duygular öfkeye doğru tırmanır.
3-LAKAYTLIK VEYA DEPRESYON: Bu tür hastaya bakanların en sık yakındıkları zorluk hastalarda görülen lakayt davranışlardır. Hastalarda,motivasyon eksikliği,oturup boş boş bakma periyodları, ve dünyadan kopma duygusu , vardır.Demanslı hastalarda depresyon da sık görülen bir semptomdur.Depresyonun belirtilerini,öfke, sinirlilik,sık sık ağlama nöbetleri,iştah ve uyku düzeninde değişiklikler … olarak kısaca sıralıyabiliriz.
4-PEŞİNDEN AYRILMAMA VEYA TALEPTE BULUNMA: Bu durum sıklıkla terk edilme korkusu nedeni ile ortaya çıkar.Hasta gün boyunca yaşamını yönlerdirmesi için,yakınına yönlenir ve daima bir şeyler talepeder.
5-TAKINTI, ŞÜPHE VE PARANOYA: Takıntıda ,ne kadar mantık yürütüp,ikna edilmeye çalışılsa da hastada değiştirilemeyen ve düzeltilemeyen yanlış inançlar vardır. Şüpheciliğin özelliği ikna olmamak ve güvensizliktir. Demanslı hastada ”birilerinin kendisini takip ettiği…vs” gibi ,paronayalar da sıkça görülür.
6-UYGUNSUZ CİNSEL DAVRANIŞ: Cinsel ihtiyaçlar,bir erişkinin yaşamının doğal bir parçasıdır.Cinsel istek, hastalık hastalık süresince ortadan kalkmayabilir.Hastada kendini engelleme duygusu zayıfladığı için, cinsel organı elleme,cinsel ağırlıklı konuşma, toplum içinde soyunma….vs. gibi anormal davranışlar görülebilir
7-EŞYALARI SAKLAMA: Hastalar eşyaları olmadık yerlere saklayabilirler.Bunun sebebi ,eşyalarının çalınma korkusudur.Genellikle hasta sakladığı eşyaları daha sonra bulamaz ve bazen maddi manevi kayıplar olabilir.
8-UYKU BOZUKLUĞU: Uyku bozukluğu çok sık görülür.Demanslı hastada uyku sorununun altında başka hastalıklar da aranıp ekarte edilmelidir .En büyük sorun verilen uyku ilaçlarının, sersemlik ,baş dönmesi, hafıza bulanıklığı gibi demanslı hastayı daha da zora sokacak bulguların görülme olasılığıdır.
Demanslı hastalarda yukarıda saydığım semptomlar dışında bir çok semptom görülür.Bunların tedavisi ile hastanın yaşam kalitesi arttığı gibi hastaya bakan yakınları da rahat ve huzura kavuşur .
Saygılarımla.
**Doç. Dr. Serdar Dağ
**
Nörolog
