Bush ve Blair yargılanıyor
Çalışmaları, dünyanın çeşitli ülkelerinde 2 yıldan bu yana sürdürülen Irak Dünya Mahkemesi'nin (WTI) nihai oturumu, Topkapı Sarayı Darphane-i Amire salonlarında bugün başlayacak.
5 ayrı konuda birbirini izleyen toplantılarla 25-26 Haziran günlerinde de sürecek mahkemede, Irak işgali ve sonrası, belge ve tanıklarla sorgulanacak, belgelenecek, ABD Başkanı George W. Bush ve İngiltere Başbakanı Tony Blair yargılanacak.
Mahkemeye, farklı ülkelerden, dünyaca tanınmış 60'ı aşkın barışçı, uluslararası hukukçu, yazar, eski diplomat; iddia heyeti ve jüri üyesi ya da tanık olarak katılıyor.
Vicdan jürisinin başkanlığını Hintli yazar Arundhati Roy, iddia heyetinin başkanlığını ise Profesör Richard Falk yapıyor. Türkiye'den Profesör Turgut Tarhanlı, Profesör Ayşe Erzan, Profesör Murat Belge, Profesör Baskın Oran ve başka bilim ve düşün adamlarının da yer alacakları mahkemede, İstanbul Barosu Başkanı Kazım Kolcuoğlu da gözlemci sıfatıyla bulunacak.
200'den fazla yabancı konuğun beklendiği, halen 500 civarı izleyicinin kayıt yaptırdığı mahkemeye ait bilgiler, dün yapılan basın toplantısıyla basın mensuplarına aktarıldı.
Tanıtım toplantısında konuşan UNESCO Barış Ödülü sahibi uluslararası hukuk profesörü Richard Falk, "Irak Dünya Mahkemesi tarihi öneme sahip bir girişim. Dünyanın dört bir yanında gerçekleştirilen, Irak Savaşı'nın hukuki boyutlarıyla ilgili mahkeme oturumlarının oluşturduğu sürecin son noktası. Dünyanın duyarlı insanlarının gerçekleştirdiği bu kadar kendiliğinden girişim daha önce hiç olmamıştı. Irak Dünya Mahkemesi, savaş ve barış meselelerinde hiç bir devletin veya liderin hukuktan üstün olamayacağı inancıyla hareket eden ahlaki küreselleşme denilebilecek bir ifadeyi temsil ediyor. Irak Dünya Mahkemesi'nin, infaz gücü bulunmayan bir mahkeme olduğunun farkındayız. Daha ziyade duyarlı, bağımsız, tarafsız ve dürüst insanların gerçekleştireceği bir soruşturma bu. Irak Dünya Mahkemesi, saldırı savaşına, savaş suçlarına ve insanlık suçlarına karşı çıkıyor, hükümetlere veya BM'ye karşı çıkmıyor" dedi.
Mahkemenin programı hakkında bilgi veren katılımcılardan Hilal Küey, "Irak Savaşı sonrasında 1.5 yıldan beri ABD yargılanamıyor. Çünkü Roma tüzüğünü imzalamadı. Ancak bu, onun aklanması demek değil. Biz istedik ki Roma tüzüğünü aynen uygulayalım. Bir vicdan jürimiz olacak. Bu jüri 3 günün sonunda toplanıp, Pazartesi günü kararını açıklayacak. Biz sadece Bush ve Blair'i yargılamıyoruz. ABD ve İngiliz hükümetleri, asker göndermese de dolaylı yollarla destek veren hükümetler, Arap hükümetleri, ayrıca savaşa çanak tutan medya yargılama konularımız olacak" diye konuştu.
Küey, savaşa engel olmak için bir girişimde bulunmayanları da suçladıklarını belirterek, "Amacımız cezalandırmak değil, tarihe doğru kayıt düşmek istiyoruz. Buradan çıkacak sonucu Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcılığı'na da göndereceğiz. Tanıklıklar gerçek, deliller gerçek. Biz sanal değil, sahici bir mahkemeyiz. Uluslararası hukuk silah karşısında tıkandı. Bu tıkanıklığı nasıl aşarız onu düşünüyoruz" açıklamasında bulundu.
Konuşmaların ardından katılımcılar basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Toplantı için neden İstanbul'un seçildiği yönündeki soru üzerine konuşan hukuk profesörü Richard Falk, "İkinci tezkerenin Meclis'ten geçmemesi barış için önemli bir etkendi. Türkiye, savaştan en çok etkilenen ülkelerin başında. Ayrıca 3. sebep de, Türkiye'nin 1990'dan beri üslerini açarak yardım etmesi ve savaş karşıtı gösteriler" ifadelerini kullandı.
Falk, kararın ne olabileceği yönündeki soruya, "Bu, jürinin vereceği bir karar. Yaptırım gücü olan değil, sembolik bir mahkeme. Eğer ABD yargılansaydı nasıl bir karar çıkardı, bunu göstermek istiyoruz. Biz gerçek bir mahkeme değiliz ama ciddiyeti, delileri toplamasıyla bir mahkemeyiz. Uluslararası kuruluşların görevini yapmadığı ortamda bu bizim sorumluluğumuzdu. Bush ve Blair zaten her yerde istediklerini söyleme imkanı buluyorlar. Biz bu 3 günlük ortamda susturulanların konuşturulmasını istedik" cevabını verdi.
"Saddam da yargılanacak mı?" sorusu üzerine Falk, "Bu mahkeme Irak savaşını değerlendirmek için yapılıyor. Saddam'ın yargılanması konusunda kuşkumuz yok, mutlaka yargılanmalı. Ancak Saddam odağımızda değil. Keşke onu yargılayan mahkeme bağımsız olsaydı" dedi.
İstanbul Barosu Bakanı Avukat Kazım Kolcuoğlu da, "Baroların bu işgale karşı duyarlı olmaları gerekir. Biz bunu dünya barolarına taşıdık ama net bir tavır alamadık. Ancak giderek bu duyarlılığın arttığını görüyoruz. Biz bu mahkemenin 20 ülkede yaptığı çalışmalardan elde edeceği kanıt ve belgeleri uluslararası ceza mahkemesi savcılığına sunmayı düşünüyoruz.
Mahkemenin vereceği karar 30 yıla kadar hapis ve para cezasını ön görüyor" diye konuştu.
Meksika'da yaşayan ABD'li gazeteci John Rose, mahkemede tanık olarak ifade verecek. Rose, "Meksika da Irak'a asker gönderdi ama bu işten zarar gördü. Mahkemede bu konuda gördüklerim ve bildiklerimi anlatacağım. Bush ve Blair savaşın suçlularıdır, yargılanıp ceza alacaklarına inanıyorum" ifadelerini kullandı.
Öte yandan, Irak Dünya Mahkemesi İstanbul Koordinasyonu adına Müge Sökmen de, Türkiye'de savaş karşıtı hareketlerin güçlü olması ve tezkerenin geçmemesinin, savaş karşıtı hareketlere güç ve moral verdiğini söyledi.
