Büyükşehir Belediyesi Kadifekale Surlarını Yeniliyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBB), M.Ö. 334 yılında Pagos Dağı’nda Makedonya kralı Büyük İskender’in isteği üzerine yaptırılan tarihi Kadifekale sur duvarlarının restore edilmesi amacıyla çalışmalara başladı. Uygulamaya konulan projenin, Kadifekale surlarını onararak sağlamlaştıracağı ve temizleyeceği bildirildi. Sanat tarihçisi, malzeme uzmanı, kimya uzmanı, mimar ve restorasyon uzmanı gibi pek çok farklı alanda uzmanlaşmış bir ekip, bin 120 metre sur duvarı, 18 adet kule ve beş adet destek duvarında sağlamlaştırma ve temizleme; 1420 metrelik koruma amaçlı çevre duvarında ise onarım ve tamamlama çalışmaları yapacak. Tüm bu çalışmaların yaklaşık iki yıl içinde tamamlanması öngörülüyor.

Sur Duvarları restorasyon çalışmasına başlanmadan önce, çok titiz bir çalışmayla sur duvarlarının tüm kotu, yüksekliği, yüzeydeki yapıları, çevredeki ağaçlar gibi her şey farklı açılardan ölçüldü. Ayrıca yüzeyde görünen her taş parçası için tam ölçümler yapılıp en küçük parçasına kadar düz bir şekilde görülebildi ve buna göre proje çizimleri gerçekleştirildi. Malzeme analizi ile sur duvarlarında kullanılan malzemeler net biçimde ortaya konulurken, hangi dönemde neler yapıldığı ve nasıl uygulandığı da bilimsel ve sayısal olarak ortaya çıkarıldı.

186 metre yüksekliğindeki Pagos Dağı eteklerinde bir tepe üzerinde bulunan Kadifekale, ilk defa MÖ.334 yılında Anadolu’yu Pers egemenliğinden kurtaran Makedonya Kralı Büyük İskender’in (MÖ. 356-323) isteği ile yapıldı. Kale, Roma döneminden sonra Ortaçağ’da Timur orduları tarafından 1402’de tahrip edildi; bunu İzmir’deki 1668 yılında olan deprem izledi. Kale’den günümüze pek az kalıntı gelebildi. Günümüze gelebilen kalıntılar, daha çok Ortaçağ’a ait. Ortaçağ kale duvarlarının altında yapılan araştırmalarda ise Helenistik döneme (MÖ. 330-MS. 20) ait duvar kalıntıları ile karşılaşıldı. Günümüze gelen kalıntılardan, kalenin moloz taş, kesme taş ve tuğladan yapıldığı anlaşılıyor.

Kadifekale’den günümüze, yalnızca kalenin batısındaki beş kulesi ile güneyindeki duvarlarından bir bölümü kaldı. Bunlara dayanılarak, kalenin uzunluğunun 6 kilometre olduğu ve sur duvarlarını destekleyen kulelerin 20-35 metre yüksekliğinde olduğu anlaşılıyor. Kalenin bunun dışında kalan doğu ve kuzey kısımları tamamen yıkılmış durumda. Kale içerisinde ise bir dehliz ve bir de su sarnıcı kalıntısı görülüyor.

Kadifekale surlarının bir bölümünün, Çelebi Mehmet tarafından yıktırıldığı biliniyor. Yalnızca Doğu yönündeki surlardaki rektangonal (çok iri taşlar) parçalardan bir iki adedi, Basmane Garı’ndan Tilkilik’e uzanan ve Altınpark’a giden yolun başında bulunuyor.