Buz banyosunun yararı var mı?

Claudia Hammond

BBC Future

Atletler maç sonrası buz banyosunun kasalara iyi geldiğini söylüyor. Bu iddia ne kadar doğru?

Britanya'nın ünlü tenisçisi Andrew Murray her maçtan sonra duşunu alır, yemeğini yer, sonra da buz banyosu yaparmış. Murray'in buzla dolu 8-10 derece suda 8 dakika uzandığı söyleniyor.

Başka atletlerin de müsabaka sonrasında vücutlarını toparlamak için buz banyosu yaptığı biliniyor. Onların başarısı bu yöntemin işe yaradığının kanıtı olarak gösteriliyor.

Buz banyosunun vücut ısısını düşürerek kas dokusunda iltihap ve yangıyı azalttığına inanılıyor. Bu algı ne kadar doğru?

Bir yerimizi incitmişsek üstüne buz torbası koyduğumuzda ağrı ve şişmenin azaldığını görmüşüzdür.

Fakat profesyonel atlet ya da vücut geliştirme heveslileri açısından bu tür uygulamaların ters etkide bulunacağı söyleniyor. Soğuk suyla temas kan akışını azaltır, bu ise herhangi bir incinme sonrasında kasların yenilenmesini sağlayan protein sentezini, dolayısıyla iyileşme sürecini yavaşlatır.

DERGİ - Spordan önce kasları esnetmeli mi?DERGİ - Mekik çekmek yarar yerine zarar mı verir?DERGİ - Yemekten sonra yüzmek zararlı mı?Britanyalı ünlü tenisçi Andrew Murray'in her maçtan sonra sekiz dakika buz banyosu yaptığı söyleniyor.

Ağırlık çalışması yapanlarda bir miktar enflamasyon (yangı) kaslardaki onarımı harekete geçirerek onları güçlendirdiği için yararlı olabilir. Bu süreci bilerek engellemek olumlu sonuç vermeyebilir. Enflamasyon ağrı verdiğinden bu ağrıyı giderici tedbirler alınır, fakat bunun iyileşmeyi engellediğine dair veriler var.

Ibuprofen gibi enflamasyona karşı kullanılan ilaçların ağrıyı azaltmakla beraber onarımı yavaşlatma etkisi gösterdiği belirtiliyor. Bu konuda yapılan araştırmalar bir miktar enflamasyonun yararlı olduğu sonucuna vardı. Ancak bunun hangi miktarda ve iyileşmenin hangi aşamasında faydalı olduğu sorusu henüz cevaplanmış değil.

Bu konuda yaş etkeni de söz konusu olabilir. 65 yaş üstü kişiler 12 hafta boyunca enflamasyona karşı ilaç aldığında kas hacimlerinin ilaç almayanlara oranla biraz daha arttığı görüldü.

Fakat daha genç ve formda olan kişilerde bu ilaçların kas onarımını yavaşlatıcı etkisi görülebilir. Sporcu olmayanların ağrıya karşı ilaç alarak iyileşme sürecini azaltmasında sorun olmayabilir, ama bir an önce güçlenmek isteyen atletlerin enflamasyona karşı ilaçtan kaçınması daha doğru olabilir.

Ibuprofen gibi enflamasyona karşı kullanılan ilaçların ağrıyı azaltmakla beraber kas onarımını yavaşlatıcı etki gösterdiği belirtiliyor.

Sıçanlarla yapılan deneylerde enflamasyona karşı buz uygulamasının kas yenilenmesini yavaşlatmadığı, fakat daha büyük kaslı insanda buzun aynı etkiyi göstermediği görüldü.

Fakat bir süre önce Avustralya, Norveç ve Japonya'da yapılan deneylerde buz banyosu yapanlarla yavaştan ısınma hareketleri yapanlar karşılaştırıldı.

Kastaki enflamasyon ve strese karşı markerlerin egzersiz sonrası bir miktar arttığı, ama buz banyosunun bir etkisi olmadığı görüldü. Yani soğuk su enflamasyonu azaltmıyordu.

Queensland Teknoloji Üniversitesi'nde araştırmayı yürüten Jonathan Peake, atletlerin buz banyosu tekniğini tekrar gözden geçirmesi gerektiğini söylüyor. Zira bu yöntem enflamasyonu azaltmıyor, zaten azaltması da kas yenilenmesini yavaşlatıyor.

Peake buz banyosunun müsabakalar arasında hızlı rahatlama bakımından yararlı olabileceğini, ama uzun vadede kasların güçlenmesi bakımından olumlu sonuç vermediğini söylüyor.

Uyarı: Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden BBC sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future sayfasında okuyabilirsiniz.Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.