Buzlu sulara dalmak depresyona çare mi?
İngiltere'de giderek artan sayıda insan soğuk suda yüzmenin zihin ve beden sağlığına iyi geldiğini söylüyor. Bu inancın bilimsel temeli var mı?
Londra'nın kuzeyinde Hampstead Parkı'nın içindeki göletler, soğuk su yüzücülerinin en sevdiği mekanlardan.
Soğuk suda yüzmek vücudunuzu alıştırmadıysanız tehlikeli olabilir. Onun için kışları bu göletlerde yüzmeye niyetlenenlere kendilerini yavaş yavaş soğuk suya alıştırmaları tavsiye ediliyor.
Amatör Yüzücüler Derneği'nin tavsiyesi, yüzmeye yazdan başlamak ve kışa kadar haftada üç ya da dört kez kısa sürelerle yüzmek suretiyle vücudu alıştırmak. Aksi halde hipotermi, lokal uyuşmalar ve şok gibi risklerle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Peki ya faydaları? Soğuk su yüzücüleri, zaman zaman ısının sıfırın altına düştüğü buz gibi sularla yüzmenin zihin ve beden sağlığı açısından eşsiz faydaları olduğunu söylüyor.
Guardian gazetesinin haberine göre düzenli olarak bisiklete binen ve koşan Sara Barnes**,** 2017 yılının Şubat ayında çift taraflı üst kaval kemiği osteotomisi diye adlandırılan zor bir ameliyat geçirmiş. Kireçlenme nedeniyle artık yürüyemez hale gelen Barnes'ın bu ameliyatla iki bacağının kaval kemikleri kırılarak yerine kemik nakli yapılmış. Altı hafta tekerlekli sandalyede sonrakı iki ay ise koltuk değnekleriyle yaşaması gerekmiş.
56 yaşındaki Barnes, "Bedenen ve moral olarak çok zorlu bir süreçti" diyor. "İki bacağımı birden biçmişlerdi. Tek dayanağım doktorun yeniden yürüyeceğimi söylemesiydi" diye sürdürüyor.
Ameliyattan bir gün önce Barnes sıkı bir yüzücü olan bir arkadaşına, koltuk değneklerinden kurtulduğu anda birlikte yüzmeye gitme sözü vermiş.
Nisan ortalarında, o gün geldiğinde, yaşadığı Göller Bölgesi'nin yakınlarındaki Crummock Water gölüne gitmişler.
"Gölün çevresindeki koruyu koltuk değneklerimle geçip soğuk su geçirmez dalış giysisini üzerime geçirip, sonra yine koltuk değneklerimle suya girdim. Gerçekten çok soğuktu, 10 santigrad derece kadar. Fakat nefis bir gündü. Su soğuktu ama bacaklarımın acısını tamamen almıştı. Haftalardır bu kadar rahat hareket etmemiştim. Suda yüzerken bir yandan da çevredeki dağlara ve gökyüzüne bakıyordum. Müthiş çoşkulu bir duyguydu."
Sara Barnes artık kışları da dahil her hafta yüzüyor. Üstelik artık su geçirmez mayolar giymeden.
Barnes bu yıl Kasım ile Mart arasında sadece mayo, deniz gözlüğü ve bone ile ayda en az iki kez 200 metre yüzme koşulunu yerine getirerek Polar Bear (Kutup Ayısı) klübüne katılmayı hedefliyor.
"Ameliyattan sonra korku içindeydim, adeta kaybolmuştum. Fakat yüzme bana öz güvenimi geri verdi. Bir kez girdiğim zaman devam edebileceğimi biliyorum. Yüzme bana ayrıca bir çok arkadaş kazandırdı."
Soğukta yüzenlerin çoğunun böyle hikayeleri var.
Buz gibi sulara dalmanın birçok sağlık sorununa özellikle de depresyona iyi geldiği yolunda yaygın bir inanış var.
Bu inanış Eylül ayında Britanya Tıp Dergisinde bulguları yayımlanan bir araştırmada da desteklendi.
Araştırma, 24 yaşında, 17 yaşından itibaren anksiyete ve ağır depresyon teşhisi nedeniyle anti depresan ilaçlar kullanan Sarah isimli bir kadını izliyor.
Sarah, doğum yaptıktan sonra ilaçsız yaşamak istediğini söyleyerek, doktor gözetiminde soğuk suda yüzme programı uygulamaya başlamış. 15 santigrat derece ile başlamış. Ruh hali derhal değişmiş, yavaş yavaş ilaçları bırakmış ve bir yıl sonra yüzmeyi sürdürerek depresyondan tamamen çıkmış.
Thames kıyılarına yakın Berkshire'da yaşayan 34 yaşındaki Ella Foote'un deneyimi de çok benzer. Son üç yıldır Foote Aralık ayının her günü soğuk suya dalış yapıyor. Amaç yılın bilhassa bu döneminde onu etkileyen depresyondan kurtulmak.
'Risk almaya değer şeyler olduğunu hatırlatıyor'
Ella Foote'a 2014 yılında depresyon teşhisi konmuş ve bir süre düşük dozda da olsa anti depresan ilaçlar kullanmış.
Yüzme sayesinde artık hapları çok azalttığını hatta zaman zaman almayı tamamen unuttuğunu anlatıyor. Yeni bir sevgilisi var, işyerinde daha mutlu, Soğuk suda yüzen insanların çoğundan benzer hikayeler dinlediğini anlatıyor.
Sara Barnes da benzer bir şey söylüyor: "Hepimizi soğuk suya getiren bir şey var. Tanımlaması zor ama kapalı havuzun asla cevap vermediği bir ihtiyaç. Doğayla bir bağ kurma, büyülü bir şey."
Bilimsel kanıt yok
Bütün bu söylenenleri dinleyince insanın canı kendisini en yakın soğuk suya atmak isteyebilir. Ama bir an için havlunuzu kenara koyup düşünmek isteyebilirsiniz.
Soğuk suyun sağlığa faydaları konusundaki bilimsel araştırmalar henüz çok sınırlı. Britanya Tıp Dergisi'nde yayımlanan son araştırma ise sadece bir kişinin deneylerine dayanıyor, dolayısıyla örnekleme bakımından sonuca varmak için kesinlikle yetersiz.
Raporun yazarları da bu gerçeği kabul ediyor.
Raporun yazarlarından Portsmouth Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Heather Massey "Bu araştırma bizim için de biraz tuhaf çünkü bilimsel bir zemini yok. Bir örneklememiz, ve soğuk suda yüzmeyi genel olarak herhangi bir sağlık sorununa faydalı bulan bir kaç kişiyle yapılmış anketlerimiz var. Fakat bunun dışında bu önermeyi destekleyecek gözlemsel malzeme yok. Bu, soğuk su sağlığa faydalı değil anlamına gelmiyor. Sadece bunun henüz bilimsel olarak araştırılıp kanıtlanmadığı anlamına geliyor" diyor.
