Çağlar Boyunca Insanlığın Vazgeçilmezi: Bor

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Bor Uygulama ve Araştırma Merkezi (BORAM) Müdürü Prof. Dr. Haldun Kurama, borun, antik çağda mumyalama ve tedavide, günümüzde ise raket, kayak gibi spor malzemelerinden, yanmaya dayanıklı kumaşlar ve tekstil ürünlerine kadar birçok alanda kullanıldığını söyledi.

Prof. Dr. Kurama, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 5 Şubat 2004 tarihinde kurulan merkezin vizyonunun, bor ve bor ürünlerinin ülkede üretimini, geliştirilmesini ve kullanımını sağlamak için kamu ve özel kurumlarla iş birliği yaparak, ürün ve teknoloji gelişimine yönelik yenilikçi bilimsel araştırmaların gerçekleştirilmesini sağlamak olduğunu bildirdi.

BORAM'ın, üniversite ve sanayi iş birliği içinde bilgilendirme ve üniversite bünyesinde yer alan farklı birimlerce yürütülen yenilikçi bilimsel araştırma çalışmalarını sürdürdüğünü belirten Prof. Dr. Kurama, şöyle konuştu:

"Bu amaçla merkez, bor ve bor ürünleriyle ilgili araştırma, geliştirme çalışmaları yapmak, bu konuda yapılan araştırma çalışmalarını mevcut alt yapı olanaklarıyla desteklemek, araştırmacı, üretici, kullanıcı koordinasyonuyla yönlendirmek, yurt içi ve yurt dışı araştırma kurumlarıyla iş birliği yapmak ve bilgi paylaşımına yönelik bilimsel toplantılar düzenlemek gibi faaliyetler yürütmektedir."

-"Binlerce yıldır kullanılıyor"-

Prof. Dr. Kurama, bor ve bor bileşiklerinin, özellikle boraksın, Babillerle başlayan süreç içerisinde binlerce yıldan beri kullanıldığını ifade ederek, şunları kaydetti:

"Eski Pers ve Arap yazılı kaynaklarda, boraks için kullanılan 'Al-Buraq' ifadesine rastlanılmaktadır. Antik çağda, Romalıların temizlik, Mısırlıların ve Mezopotamya uygarlıklarının mumyalama ve bazı hastalıkların tedavisinde bor kullandığı bilinmektedir. Günümüzde, bor oksitler doğal yaşamın ayrılmaz parçalarından biridir. Beslenme zincirleri içerisindeki besin kaynağı işlevi dışında bor oksitleri, günlük yaşamımız için oldukça önemli kılan, kullandığımız birçok ürün içindeki şaşırtıcı katkısıdır. Örneğin, bor oksit yalıtım fiberglası ve hemen hemen her alanda kullanılan tekstil fiberglası yapımı için önemli katkı maddesidir. Yüksek sıcaklığa karşı dayanıklı, esnek, hafif ve kolay üretilebilen borlu malzemeler, raket, kayak gibi spor malzemelerinde, kurşungeçirmez, yanmaya dayanıklı kumaşlar ve tekstil ürünlerinde, yalıtım blokları, otomotiv sanayi gibi pek çok alanda kullanılmaktadır."

-"Dünya bor rezervinin yüzde 72'si Türkiye'de"-

ESOGÜ BORAM Müdürü Prof. Dr. Haldun Kurama, dünyadaki toplam bor rezervinin yüzde 72'sinin Türkiye'de olduğuna dikkati çekerek, Türkiye'yi, Rusya ve ABD'nin takip ettiğini açıkladı.

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nce üretilen bor kimyasalları ve eşdeğeri ürünün yıllık üretiminin, önemli bir artışla 420 bin tondan 1 milyon 780 bin tona ulaştığını anlatan Kurama, "Bununla birlikte, her ne kadar temel tüketim alanları içindeki payı küçük olmakla birlikte, teknolojik ürün üretiminin ülkemizde de geliştirilmesi için bor uç ürünleri olarak isimlendirilen bor karbür, bor nitrür, MgB2, NaBH4, vesairenin, gerek özel sektör gerekse kamu sektörü tarafından üretilerek iç ve dış marketlere pazarlanmasında ve kullanılmasında istenilen düzey sağlanamamıştır" dedi.

Prof. Dr. Kurama, Türkiye'deki bor ürünlerinin ana tüketim alanlarıyla ilgili şu bilgileri verdi:

"2011 yılı verilerine göre yüzde 42,3 payla cam sektörü (cam elyafı, cam yünü ve borosilikat cam), yüzde 34,5 ile seramik sektörü, yüzde 2,1 ile deterjan-temizlik ve yüzde 1,7 ile tarım ve ormancılık alanlarında yoğunlaştığı görülmektedir. Bu sektörler dışında yüzde 16,1 payla tekstil, alçıpan, demir-çelik (cüruf toplayıcı) gibi sektörlerde de bor ürünlerini kullanmaktadırlar. ABD'le karşılaştırıldığında teknolojik ürün üretimine yönelik bor kullanımının ülkemizde oldukça az olduğu görülmektedir. Genel olarak ABD için bor bileşiklerinin iç piyasada tüketim dağılımı, cam ve seramik sektörü yüzde 80, sabun deterjan ve beyazlatıcı sektöründe kullanım yüzde 4, tarım alanında yüzde 4, sır-emaye sektöründe yüzde 3 ve diğer alanlar için yüzde 9 olarak verilmektedir."

-Yatırımcılar ile araştırmacılara çağrı-

"Bir ülkede refah ve yaşam standardı, üretkenlik artarsa yükselir. Üretkenliği artıran en önemli araç ise inovasyondur" diyen Prof. Dr. Kurama, şöyle devam etti:

"Ülkelerin maden kaynakları potansiyeli ve bu kaynakların entegre üretim süreçleri içerisinde etkin değerlendirilmesi, o ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişimlerini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. İnovasyon da ülkeler için ekonomik büyümenin, artan istihdamın ve yaşam kalitesinin anahtarıdır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 1970 yılından günümüze gelen bilimsel geçmişi, bor kaynaklarına olan yakınlığı, bor ve bor ürünleri üzerinde bilimsel çalışmalar yapan nitelikli araştırmacı potansiyeli ve 2004 yılından beri alt yapı ve bilgi üretim faaliyetlerini giderek artıran Bor Uygulama ve Araştırma Merkezi ile oldukça farklı bir konumdadır. Bor potansiyelimizin daha verimli kullanılması için üniversite ve sanayi iş birliği içinde yeni ürün geliştirilmesine yönelik yenilikçi bilimsel araştırmaların artırılması amacıyla, bor konusunda çalışan faaliyet gösteren yatırımcı ve araştırmacıların merkezimizle temasa geçmelerini bekliyoruz."