Çanakkale, tarih boyunca stratejik konumu nedeniyle yerleşim ve geçiş noktası olarak önem kazanmış bir bölgedir. M.Ö. 3000’lere kadar uzanan bir yerleşim geçmişine sahip olan Çanakkale, antik dönemde Hellespontos ve Dardanel olarak anılmıştır. Anadolu ile Avrupa kıtalarını ve Akdeniz ile Karadeniz’i birbirine bağlayan Çanakkale Boğazı'na ev sahipliği yapması, bölgeyi hem ticaret hem de kültürel etkileşim açısından önemli bir geçit haline getirmiştir. Bu özellikleriyle Çanakkale, geçmişten günümüze stratejik ve kültürel bir köprü olma niteliğini korumuştur.
Çanakkale’nin tarihi, binlerce yıl öncesine, Antik Dönem’e kadar uzanır ve bu tarihin en önemli simgelerinden biri Truva Antik Kenti’dir. M.Ö. 3000’lere kadar dayanan geçmişiyle Truva, efsanevi Truva Savaşı’nın geçtiği yer olarak bilinir. Bu savaş, İlyada ve Odysseia destanlarının yazarı Homeros tarafından ölümsüzleştirilmiş ve Batı edebiyatının temel taşlarından biri haline gelmiştir. Truva Savaşı, hem mitolojik anlatıları hem de stratejik önemiyle antik dünyada derin izler bırakmış; kahramanlık, aşk ve ihanet gibi temalarla kültürel bir miras olarak günümüze kadar ulaşmıştır.
Gelibolu Yarımadası, Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri ve stratejik açıdan kritik bir bölgesiydi. İmparatorluğun sınırlarını savunma ve deniz yoluyla gelen tehditlere karşı korunma amacıyla bu bölge önemli bir savunma hattı olarak kullanıldı. I. Dünya Savaşı sırasında, özellikle 1915’teki Gelibolu Cephesi’nde, burada yaşanan yoğun çatışmalar, Osmanlı İmparatorluğu’nun savunma stratejilerinin merkezinde yer aldı ve savaşın seyrini belirleyen önemli anlardan biri haline geldi.
Çanakkale, I. Dünya Savaşı'nın en kritik cephelerinden biri olarak, Türk kuvvetleri ve düşman kuvvetleri arasında gerçekleşen destansı bir direnişe ev sahipliği yaptı. Gelibolu Yarımadası’ndaki Çanakkale Boğazı, yalnızca coğrafi olarak değil, askeri strateji açısından da büyük bir öneme sahipti. Müttefik kuvvetlerinin amacı, boğazı geçerek İstanbul’u ele geçirmek ve Osmanlı İmparatorluğu’nu savaştan dışlamak, böylece savaşı hızlı bir şekilde sonlandırmaktı. Anzaklar, Britanyalılar ve Fransızlar, Çanakkale'yi geçmeye yönelik kapsamlı bir deniz harekâtı başlattılar. Türk askerleri, Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde büyük bir direniş gösterdi. Her iki taraf da büyük kayıplar verdi, fakat Türk tarafı, coğrafi avantajını ve sarsılmaz direncini kullanarak, hem boğazı hem de yarımadayı savunmayı başardı.
18 Mart 1915’te kazanılan Çanakkale Zaferi, Türk ordusunun direncini, stratejik zekâsını ve savaşın kaderini değiştirecek kararlılığını dünyaya gösterdi. Bu zafer, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde, imparatorluğun topraklarının savunulmasında belirleyici bir dönüm noktasıydı. Zaferin ardından geçen yıllar, Türk milletinin kurtuluş mücadelesiyle şekillendi.
Bu tarihi olay, aynı zamanda milletin özgürlük ve bağımsızlık adına verdiği mücadelenin simgesel bir zaferiydi. Çanakkale'nin kurtuluşu, Türk milletinin tarih sahnesindeki yeniden doğuşunun, egemenlik mücadelesinin bir ifadesi oldu. Bugün, her yıl 18 Mart, Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü olarak, Türk milletinin tarihindeki en onurlu ve en kutsal zaferlerden biri olarak anılmaktadır.
Günümüzde, Çanakkale Boğazı'nın eşsiz manzaraları ve çevresindeki tarihi zenginlikler, bölgeyi hem yerli hem de yabancı turistler için cazip bir destinasyon haline getirmektedir. Gelibolu Yarımadası'ndaki anıtlar, I. Dünya Savaşı'na dair derin izler taşıyan Çanakkale Savaşları'nın tanıkları olarak, savaşın yaşandığı alanları ziyaret edenler için tarihi birer ders niteliği taşır. Bunun yanı sıra, bölge, arkeolojik kalıntıları, Osmanlı döneminden kalan yapıları ve doğal güzellikleriyle de dikkat çekmektedir.
Çanakkale yöresel mutfağında peynir helvası, sardalye balığı ve Ezine peyniri başı çeker. Ayrıca Bozcaada’nın domates reçeli de meşhurdur. Doğal güzellikleri arasında Kaz Dağları ve Assos Antik Kenti yer alır. Çanakkale, tarihi ve doğayı buluşturan atmosferiyle ziyaretçilerini kendine hayran bırakır. Tarih, lezzet ve doğa burada eşsiz bir bütünlük sunar.
