Çanakkale'nin "liseli" Kahramanları

AYŞE YILDIZ - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyelerinden Murat Bulut tarafından, belgesel çekimi için yapılan arşiv taramasında Erzurum Lisesi'nin öğrencileri 1915'te Çanakkale Savaşı'na katıldığı için o yıl mezun veremediği ortaya çıktı. 18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi'nin yıl dönümü dolayısıyla Türkiye genelinde çeşitli anma törenleri düzenleniyor. Bazı aileler mezarlıklara giderek, şehit yakınları için dua ederken, bazı camilerde de hayatını kaybeden gazi ve şehitler için mevlit programları düzenleniyor. Erzurum Kongresi'nin gerçekleştirildiği ve Kurtuluş Savaşı'nda önemli rol üstlenen Erzurum'da da 18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi'nin yıl dönümü dolayısıyla çeşitli programlar yapılıyor. Cami, kongre binası, medrese, kale gibi tarihi yapılara sahip olan Erzurum'da, savaşlar döneminde askerler kadar öğrencilerin de mücadelede yer aldığı tespit edildi. Öğretim üyesi Bulut tarafından, 1889 yılında kurulan "Erzurum Lisesi"nin belgeselinin çekimi için yapılan arşiv taramalarında yeni bilgilere de ulaşıldı. Uzun süren çalışma sonunda arşivlerde yer alan bilgiye göre, belgesel çekimi için yapılan arşiv taramasında Erzurum Lisesi'nin öğrencileri 1915'te Çanakkale Savaşı'na katıldığı için o yıl mezun veremediği ortaya çıktı. Bulut, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi lisenin belgeselini çekmek için arşivleri taradıklarını belirterek, arşivlerden önemli bilgilere ulaştıklarını söyledi. - "Cepheye erzak ve mühimmat taşımışlar" Lisede eğitim gören öğrencilerin savaşlar döneminde hem cephelere erzak ve mühimmat taşıdığını hem de bizzat savaştığını anlatan Bulut, şunları kaydetti: "Yaptığımız araştırmaya göre, 1915'te Erzurum Lisesi mezun verememiş. O tarihteki kayıtlar bunu gösteriyor. Türkiye'de o yıl mezun veremeyen sadece birkaç lise var. Bunun biri Erzurum Lisesi. Öğrenciler 1915'te Çanakkale'ye asker olarak gitmişler ve bizzat savaşlara katılmışlar. Kaynakları tek tek taradık. 1914'te ve 1916'da mezuniyet belgeleri var ancak 1915'te mezuniyet belgeleri yok. O tarihle ilgili boşluk var. Erzurum Lisesi'nden 1937 yılında mezun olan Yunus Muratoğlu'na ulaştık. Hayatta şu an. Öğretmenleri de o yıl lisenin mezun veremediğini anlatmış ve böylece arşivleri teyit etmiş olduk. 1914 yılında Sarıkamış Harekatı sırasında Erzurum Lisesi öğrencileri cepheye un ve erzak da taşımış." Lisenin 1889'da kurulduğunu ve tarihte yaşanan su baskını sonucu bazı arşivlerin zarar gördüğünü dile getiren Bulut, "Bugün Çanakkale Zaferi'nin yıl dönümü. Çanakkale çok kıymetli. Türkiye hem doğusunda hem batısında ciddi sınavlar vermiş. Sarıkamış çok önemli bir sınav. Tereddütsüz Türk insanı canını vermiş. Çanakkale'de aynı şeyle karşılaşıyoruz. İnsan duygulanıyor" diye konuştu. Hem Türkiye'den hem de farklı ülkelerden gelen ve Çanakkale ile hiçbir bağı olmayan ordunun savaşta hayatını kaybettiğini vurgulayan Bulut, "Orada İngilizler, Anzaklar var. Çok sayıda ülkeden insanlar var. Vatan uğruna şehit olmuşlar. Bugün gençlerimize, özellikle üniversite gençliğine bunu çok iyi anlatmak gerekiyor. Kolay kazanılmamış bu ülkenin kıymetini bilmek gerekiyor" şeklinde konuştu.