Türkiye ile ABD arasında ikili ilişkilerin gerilmesinde önemli faktörlerden birini oluşturan Menbiç sorununun çözümü için dışişleri bakanları düzeyinde planlanan toplantı, 2.5 ay geçikmeyle dün Washington’da gerçekleşti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun görüşmesinde, “Terör örgütü PYD’nin Menbiç’ten çekilmesi, güvenliği Türk ve ABD askerinin sağlaması ve yönetimin yerel Meclis eliyle yürütülmesi”ni içeren yol haritası ele alınarak onaylandı.
Washington’daki görüşmede yol haritasının uygulanmasına yönelik, ortak çalışma grubu mekanizmasının daha sık bir araya gelmesi de kararlaştırıldı. Bu çerçevede, ortak mekanizmanın Temmuz ayında Türkiye’de de bir toplantı yapacağı belirtiliyor. Türkiye ve ABD dışişleri bakanlıklarının ortak açıklamasında da, iki bakanın yol haritasını onayladığı belirtilerek “Sahadaki gelişmelerin yakından takip edilmesine ilişkin mutabakatlarını yansıtacak şekilde, haritanın uygulanması hususundaki ortak taahhütlerini vurgulamıştır” denildi.
BİR SAAT SÜRDÜ
Menbiç sorunun çözümüne yönelik Şubat’ta başlatılan diplomatik temaslar çerçevesinde Türkiye ile ABD’nin oluşturduğu çalışma grubunun, teknik düzeydeki görüşmeleri, 8-9 Mart’ta Washington’da yapılmış, görüşmelerinin siyasi turunun ise 19 Mart’ta yapılması ve Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson arasında karar alınması öngörülmüştü. Ancak görüşme, ABD Başkanı Donald Trump’ın Tillerson’u görevden almasıyla ertelenmişti.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile Pompeo arasında ABD Dışişleri’nde yapılan görüşme yaklaşık 1 saat sürdü. Görüşmede ağırlıklı olarak Menbiç’le ilgili yol haritası ele alındı. Görüşmede ayrıca, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) elebaşı Fetullah Gülen’in iadesine yönelik sürecin yanı sıra rahip Brunson, F-35 uçaklarının satışı ve S400 konularının da gündeme geldiği belirtiliyor. Çavuşoğlu, görüşme sonrası Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Dışişleri Bakanı Pompeo ile görüşmemizde, Türkiye-ABD ikili ilişkilerini, Menbiç yol haritası dahil Suriye meselesini ve diğer bölgesel konuları ele aldık” dedi. Görüşmeden sonra Türkiye ile ABD dışişleri bakanlıkları tarafından yapılan ortak yazılı açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
FETÖ ÇALIŞMA GRUBU
“Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ve ABD Dışişleri Bakanı Sayın Mike Pompeo 4 Haziran 2018 tarihinde Washington’da bir görüşme gerçekleştirmiştir. İki Bakan Türkiye ve ABD’nin karşılıklı kaygılarını müttefik ortaklık ruhu içinde ele alma yönündeki taahhütlerinin sürdüğünü teyid etmiştir. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Pompeo,ikili ve bölgesel meseleler hakkında görüş alışverişinde bulunmuş, terörün her şekli ve tezahürüne karşı mücadele etme konusundaki ortak kararlılıklarını yeniden vurgulamıştır. İki Bakan, Suriye konulu Ortak Çalışma Grubunun, Menbiç’te güvenlik ve istikrarın sağlanması için adımların atılmasını da içerecek şekilde, Suriye’de ortak çıkarları ilgilendiren konularda ikili işbirliğimizin geleceğine ilişkin tavsiyelerini değerlendirmiştir. İki Bakan, bu amaç doğrultusunda bir yol haritasını onaylamış ve sahadaki gelişmelerin yakından takip edilmesine ilişkin mutabakatlarını yansıtacak şekilde haritanın uygulanması hususundaki ortak taahhütlerini vurgulamıştır.
Çavuşoğlu ve Pompeo ayrıca Türkiye-ABD ikili ilişkilerini de ele almış ve çalışma grubu mekanizması toplantılarının ikili ilişkilerimizde öne çıkan mevcut meselelere çözüm bulunabilmesi için sürdürülmesi hususunda mutabık kalmıştır. İki bakanın görüşmesinin hemen ardından, adli ve diğer konulara ilişkin çalışma grubunun ön oturumu gerçekleştirilmiştir.”
'TOPU TACA ATMA SÜRECİ BİTMELİ'
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Washington’da Türk büyükelçiliğinde soruları yanıtladı. ABD ile ilişkilerde topu taça atma sürecinin bitmesi gerektiğini, Suriye’nin, bunun önemli bir adımı olduğunu belirten Çavuşoğlu, “YPG’nin, PYD’nin Menbiç’ten çekilmesi ABD’nin bize, Obama tarafından 2013’te verdiği bir sözdü. Bu söz tutulmamıştı. Bugüne kadar bir adım atılmamıştı. Yol haritasının onaylanması, ABD’nin verdiği bu sözü tutması anlamına geliyor. ABD ile ilişkilerimizi bozan unsurlardan bir tanesinden kurtulmuş olacağız. Bir güven sorunu vardı. Bu, ABD’nin sözünü tutmamasındandı” dedi.
Yol haritasının amacının, Menbiç’in tüm terör oluşumlarından temizlenip, kalıcı güvenlik ve istikrarın sağlanması olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Durum normalleştikten sonra, Fırat Kalkanı ve Afrin harekatında olduğu gibi başta Türkiye’de yaşayan Suriyeliler olmak üzere, burayı YPG/PKK’nın baskısıyla terketmek zorunda kalanların da kendi şehirlerine dönmesi sağlanacak. Menbiç için yol haritası, Suriye’nin diğer bölgelerinde de uygulanacak” ifadesini kullandı. Yol haritasının uygulanması konusunda net bir takvim olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, “Bu, sahada birlikte atılacak adımlara bağlı. 6 aydan az bir süreden bahsediyoruz” diye konuştu.
F-35 uçaklarının teslimi konusunda ABD Kongresi’ndeki tehdit dilini kabul etmeyeceklerini ve bunun yapıcı olmayacağını ilettiklerini belirten Çavuşoğlu, “F-35 devir-teslimi daha önce planlandığı gibi 21 Haziran’da yapılacak. Bu konuda herhangi bir değişiklik yok” ifadesini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu, son olarak Mike Pompeo’nun, ABD’de FETÖ konusunda FBI’ın çok ciddi soruşturmaları olduğunu aktardığını da sözlerine ekledi.
ÜÇ AŞAMALI YOL HARİTASI
Menbiç’le ilgili üç aşamalı bir yol haritası belirlendi. Bu üç aşama ana hatlarıyla şöyle:
-YPG Menbiç’ten çekilecek ve PYD’nin denetimine son verilecek.
-Güvenliği ve denetimi, Türk ve ABD ortak askeri güçleri sağlayacak. Türk istihbaratı ve diğer ilgili uzmanlar da, Menbiç’te faaliyette bulunacak.
-Menbiç’in demografik yapısına uygun yerel meclis oluşturulacak. Menbiç, yerel meclis tarafından yönetilecek. Menbiç’te nüfusun büyük çoğunluğunu Araplar oluşturuyor. PYD ile bağlantılı olmayan Kürt gruplar da bu Meclis’te temsil edilecek.
(Milliyet)