Haluj, Hıngal, Hhaljoji, Hambal gibi bir çok değişik adı var. Aslen Çerkes Mantısı diyebiliriz ona. En basit tanımıyla 7-8 cm çapında daire olarak kesilen ince hamurun içine genellikle patates koyulup suda haşlanmasıyla yapılan mantıdır. Kayseri mantısının aksine, büyükçe hamurlar saç örgüsüne benzer biçimde kapatılır, ekşi krema veya yoğurtla servis edilir.
Şipsi, koyu kıvamlı olup aynı zamanda sos görevi de gören bir tür çorba, yanında iyi pişmiş bir bütün tavuk ve mısır unuyla hazırlanmış katığı yani Pastesi ile Şıpsi Paste, Çerkeslerin tartışmasız en sevilen yemeklerin başında geliyor. Masaya gelen Şıpsi Paste'de, tavuğun hangi kısmının hangi aile ferdi tarafından yeneceği ise Çerkes halkında ayrı bir ritüeldir.
Un, tuz, yaş, süt ve maya ile hazırlanıp genişçe bir pizza büyüklüğünde açılan hamur içine soğan, sarımsak, tuz, kırmızı ve karabiberle lezzetlendirilmiş kıyma harcı konularak, üstü yine hamurla kapatılarak pişirilir. Çerkeslerin, Oset halkı arasında oldukça popülerdir.
Bizdeki hamur kızartmasına (Pişi) veya Çi Böreğe benzetebilirsiniz. Aslen Tataristan asıllı olan Çi böreğin bir nevi kardeşi diyebiliriz Haliva için. Tek farklı Çerkesler, Haliva'yı Tatarlar gibi çiçek yağında değil, tereyağı ile pişiriyorlar ve bizce çok da leziz oluyor.
Gözleme sanmayın, Velibah için haksızlık olur. Zira ince ve kıvamında tutturması çok da kolay değildir. Mayalı yumuşak bir hamur tutulur ve içinin harcına patates, soğan ve tuz-karabiber eklenir. Küçük açılan yufkalar bohça şeklinde kapatılır, sac üstünde pişirilir ve tereyağ sürülerek servis edilir. - - - - - -
Çerkesler hamura ve tatlıya düşkün bir halk. Araştırmalarımızda gördük ki, Ape Yeşek'in ünü Çerkesleri de aşmış, tüm Orta Asya ve Kafkasya'da biliniyormuş. Bunun sırrını basit ve lezzetli olmasına bağladık. Öyle ki; bal- ceviz ve tarçınla süslenen kızarmış hamurlar düşünün. Ağız sulandırıcı! - - - - - -
Onsuz olmazdı, olmamalıydı. İyi bir Çerkes Tavuğu masaların en güzel mezesidir. Kıvamında yapmak maharet ve zaman ister. Sarımsak, ceviz ve bayat ekmeği itinayla karıştırmak, tavuğu da kararında baharatlarıyla buna yedirmek gerekir. En güzel Çerkes Tavuğu'nu bir Çerkesin elinden en az bir kere yemelisiniz.