Cevdet Paşa’nın Kaleminden Osmanlı Tarihi

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesindeki Türk Tarih Kurumu, 19. yüzyılın önemli devlet adamı ve alimi olan Ahmed Cevdet Paşa tarafından kaleme alınan Tarih-i Cevdet’in ilk üç cildinin basımını gerçekleştirdi.Prof. Dr. Mehmet İpşirli, Prof. Dr. Şevki Nezihi Aykut ve Prof. Dr. Abdülkadir Özcan tarafından yeni yazıya aktarılan, "Ahmed Cevdet Paşa: Hayatı, Eserleri, Tarihçiliği, Hakkında Yapılan Araştırma ve İncelemeler" başlıklı biyografi metni ve eserin ikinci cildine dair bir tahlil metniyle birlikte beş kitap halinde yayımlandı. Ahmed Cevdet Paşa’nın geniş bir kaynak taramasıyla otuz senede tamamladığı çalışma, Osmanlı Devleti’nin 1774-1826 arasındaki kritik yıllarını ihtiva ediyor. Prof. Dr. Mehmet İpşirli tarafından yayıma hazırlanan 1. ciltte, Osmanlı öncesi İslam devletlerinin tarihine, Osmanlı Devleti’nin bir beylik olarak tarih sahnesine çıkışından Küçük Kaynarca Antlaşması’na kadar gelişen belli başlı olayların ve müesseselerin anlatıldığı bir Osmanlı tarihi özetine ve Avrupa, Kırım ve Kafkasların tarihleri ile Arabistan ahvaline yer veriliyor. Eserin Prof. Dr. Şevki Nezihi Aykut tarafından hazırlanan 2. cildinde, 1774 tarihinden başlayıp 1783 senesi hadiselerinin sona ermesiyle biten dönemde merkezde ve taşrada meydana gelen olaylar aktarılıyor. Yanı sıra, bu dönemde Avrupa’da meydana gelen bazı gelişmelere ve Amerika Birleşik Devletleri’nin kuruluşu gibi olaylara yer veriliyor. Prof. Dr. Abdülkadir Özcan tarafından hazırlanan 3. ciltte ise, Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı sonrasında yaşanan gelişmeler önemli yer tutuyor. Bu ciltte ayrıca, 1783-1786 yılları arasında merkezde ve taşrada meydana gelen diğer hadiselere, gerçekleştirilen askeri ıslahatlara, Mısır ve Orta Doğu’da gelişen olaylara dair kıymetli bilgiler sunuluyor.Adliye ve eğitim başta olmak üzere Tanzimat Dönemi’nde devletin yeniden teşkilatlanmasında etkin rol oynayan, valilik, nazırlık görevlerinde bulunan önemli bir devlet adamı olan Ahmed Cevdet Paşa, tarih ve dilbilgisi alanlarında kaleme aldığı kıymetli eserlerle, şiirleri ve çevirileriyle adını çağının ötesine taşıyan çok yönlü bir entelektüel olarak öne çıkıyor. Osmanlı tarih yazıcılığına yenilikler getiren bir vakanüvis olan Cevdet Paşa’nın Târîh-i Cevdet adlı eseri, onun en önemli ilmi eseri olarak kabul ediliyor. On iki ciltlik eserin diğer ciltlerinin Kurum tarafından yayımı için hazırlıklar devam ediyor.