Ceza Muhakemesinde Lekelenmeme Hakkı Çalıştayı

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, lekelenmeme hakkına ilişkin, "Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar toplam 30 bin 609 soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar verilmiştir. Aslında soyut, asılsız, temelsiz ihbarlarla bu kişiler lekelenecekti ama getirdiğimiz düzenlemeyle 30 bin 609 kişi lekelenmedi." dedi.

Gül, Ankara Hakimevinde düzenlenen "Ceza Muhakemesinde Lekelenmeme Hakkı Çalıştayı"nda yaptığı konuşmada, suç ve suçlulukla mücadelede ceza adaleti sisteminin hızlı, etkin ve adil işleyişinin büyük önem taşıdığını söyledi.

Bir tek suçun bile cezasız kalmasına asla rıza gösterilemeyeceğine işaret eden Gül, bir tek masumun bile haksız suçlanmasına ve gereksiz işlemlerin muhatabı olmasına da müsaade edilmemesi gerektiğini vurguladı.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 158. maddesinde geçen yıl yapılan düzenlemenin, vatandaşların lekelenmeme haklarını koruma amacını taşıdığını bildiren Gül, ceza muhakemesi ile temel hak ve hürriyetler arasında gözetilmesi gereken hassas dengenin farkında olunduğunu dile getirdi.

Anayasanın 38. maddesinde temel bir kural olarak yer bulan masumiyet karinesinin, tarafı olunan uluslararası belgelerde de ceza hukukunun evrensel ilkeleri arasında sayıldığını belirten Gül, masumiyet karinesinin, en başta soruşturma ve kovuşturma makamlarının, suçluluk konusunda bir ön yargıyla hareket etmemesi anlamını taşıdığını aktardı.

"Daha geniş anlamıyla da bu ilke, hakkında herhangi bir suç isnadı bulunmayan kişilere suçlu muamelesi yapılmasını yasaklamaktadır." diyen Gül, bu ilkeyle suçluluk konusundaki değerlendirmenin, kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla doğrulanması şartına bağlandığını anlattı.

Adalet Bakanı Gül, yapılan düzenlemeyle, soruşturma öncesinde bir ön değerlendirme mekanizmasının oluşturulduğunu kaydetti.

- "30 bin 609 soruşturma yapılmasına yer olmadığı kararı verildi"

Soyut, dayanaksız ya da konusu suç oluşturmayan ihbar ve şikayetlerin bu mekanizmayla ayıklandığını, soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verildiğini belirten Gül, bu tür ihbar ve şikayetler üzerine doğrudan soruşturma yapılmasının, kişilere yersiz biçimde şüpheli sıfatı verilmesinin, gereksiz biçimde soruşturma işlemlerine muhatap olunmanın önüne geçildiğini bildirdi.

Adalet Bakanı Gül, şöyle devam etti:

"Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar toplam 30 bin 609 soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar verilmiştir. Aslında soyut, asılsız, temelsiz ihbarlarla bu kişiler lekelenecekti ama getirdiğimiz düzenlemeyle 30 bin 609 kişi lekelenmedi. 30 bin 609 kişinin evine, iş yerine, şüpheli sıfatı aldığı için bir polis, kolluk gitmedi, savcının huzuruna çıkmadı. İnsan haysiyetinin, onurunun temel bir hak olduğu ve devletin bu onuru koruması görevinden hareketle çok önemli bir reform ortaya konmuştur. Aksi takdirde bu ilke olmasaydı, 'Şu terör örgütüne iltisaklı, şu fiili yaptı, şu suçu işledi' diye, şahsi husumetlerle, farklı saiklerle haksız isnatlara vatandaşlarımız muhatap kalacaktı. Bir kişinin bile haksız yere savcı önüne çıkmaması, şüpheli sıfatını almaması, adaletin sağlanması dünyada her şeyden daha kıymetlidir, değerlidir."

- "Devletin temelidir"

Lekelenmeme hakkının, Cumhurbaşkanlığının 100 Günlük İcraat Programında da yer aldığını anımsatan Gül, vatandaşların mesnetsiz ihbarlar nedeniyle suçlanmaması için lekelenmeme hakkını sürekli diri tutacaklarına işaret etti.

Adalet Bakanı Gül, "Amacımız, ceza adaleti sistemini hiçbir sosyal maliyete yol açmadan, doğru ve adil biçimde işletmektir.
Suçla ve suçlulukla mücadele ederken, asla ve asla masum vatandaşları incitmemektir. Kuru ile yaşın, masum ile suçlunun birbirinden ayrıldığı bir adalet sistemi devletin temelidir. Bu anlamda lekelenmeme hakkı da çok önemli reformlardandır." değerlendirmesinde bulundu.

Hayvanlara eziyetin suç sayılmasına yönelik düzenlemeyi de hatırlatan Gül, Tarım ve Orman Bakanlığının da çalışma yaptığını ve düzenlemenin yasalaşacağını sözlerine ekledi.

Çalıştaya Adalet Bakan Yardımcıları Selahaddin Menteş, Cengiz Öner, Yıldız Seferinoğlu, Hilmi Bilgin, Ceza İşleri Genel Müdürü Aytekin Sakarya, akademisyenler, hakim ve savcılar katıldı.