Chp'li Tanrıkulu Fişleme Iddialarına Ilişkin Meclis'e Kanun Teklifi Sundu

- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, TBMM Başkanlığı'na 'Kişinin Açık Rızası Olmaksızın Elde Edilen ve Arşivlenen Kişisel Verilerin İmha Edilmesi Hakkında Kanun' teklifi sundu. Kanun teklifinin gerekçesi hakkında yaptığı açıklamada Tanrıkulu, "Tarafı olduğumuz uluslararası insan hakları sözleşmelerine ve Anayasaya göre kişileri fişlemek insan hakları ihlalidir, TCK 135. Maddeye göre ise suçtur. Hukuka aykırı fişleme suç olduğuna göre bunlara ait arşivlerin yok edilmesi, genelge yönerge ve bunlara dayanarak yapılacak tüm idari ve hukuki işlemlerin geçersiz sayılması gerekir. Söz konusu arşivleri imha etmeyen, bunlara dayanarak işlem yapan tüm idarecilerin ve görevlilerin cezalandırılması, Türkiye'nin AİHM tarafından bu nedenlerden dolayı tazminat ödemeye mahkûm edilmesi durumunda ise tazminatın bu kişilere hızlı ve etkin şekilde rücu ettirilmesi hukuk devletinin ve insanlık onurunun gereğidir" ifadelerini kullandı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Tanrıkulu, Meclis'e sunduğu kanun teklifinin madde gerekçelerini şöyle sıraladı:
"MADDE 1- Kişisel verilerin korunmasını Anayasal bir hak haline getiren Anayasa'nın 20. Maddesinin üçüncü fıkrasındaki hükümler, bunların işlenmesine dair ölçüt olarak kişinin açık rızasını belirlemiştir. Buradan hareketle hazırlanan madde ile kişinin açık rızası olmadan kişisel verilerin herhangi bir şekilde elde edilmesi, kaydedilmesi, arşivlenmesi, açıklanması, üçüncü kişilere aktarılması veya kullanılması yasaklanmaktadır.
MADDE 2- Hukukun evrensel ilkelerine ve insan haklarına tamamen aykırı olan “fişlemeö uygulamalarıyla elde edilen kişisel verilerin bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 2 ay içinde imha edilerek, hiçbir şekilde yeni bir idari işleme ve insan hakları ihlaline yol açmaması amaçlanmaktadır.
MADDE 3- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 8 inci maddesi ve Anayasa'nın 20. Maddesi ile AİHM kararları açıkça ortadayken devletin güvenlik ve istihbarat birimleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hukuka aykırı şekilde kişisel veri elde etmek amacıyla genelge, yönerge, talimat ve benzeri düzenlemeler yapıldığı veya eski düzenlemelere göre hala işlem yapıldığı görülmektedir. Madde ile hukuka aykırı bu düzenlemelerin tamamen iptal edilmesi, bunlara dayanılarak yapılan idari işlemlerin ise geçersiz kılınması amaçlanmaktadır.
MADDE 4- Kişinin açık rızası olmaksızın; siyasi, felsefi veya dini görüşleri, ırki kökenleri, ahlaki eğilimleri, cinsel yaşamları, sağlık durumları, sendikal bağlantıları ve benzer kişisel verileri herhangi bir şekilde elde eden, kaydeden, arşivleyen, açıklayan, üçüncü kişilere aktaran ve kullanan kişiler ile daha önce kaydedilmiş ve arşivlenmiş kişisel verilerin kanunun yürürlük tarihinden itibaren 2 ay içinde imha edilmesine aykırı davrananların Türk Ceza Kanunu'nun 136. Maddesinde yer alan bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması amaçlanmaktadır. Bu eylemlerin kamu görevlisi tarafından, görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle ve belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle gerçekleşmesi durumunda cezanın TCK'nın 137. Maddesine uygun olarak iki kat artırılması amaçlanmıştır.
MADDE 5- Fişleme bir insan hakları ihlalidir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin bu ve benzeri hak ihlallerine ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 8. Maddesi kapsamında vermiş olduğu birçok ihlal kararı bulunmaktadır. Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, arşivlenmesi veya herhangi bir şekilde kullanılması nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından tazminata mahkûm edilmesi durumunda ödenecek tazminatın çok hızlı ve etkin bir şekilde ilgili kişilere ve idarecilere rücu ettirilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 6- Yürürlük maddesidir.
MADDE 7- Yürütme maddesidir"
CHP'li Tanrıkulu'nun 'Kişinin Açık Rızası Olmaksızın Elde Edilen ve Arşivlenen Kişisel Verilerin İmha Edilmesi Hakkında Kanun' teklifi, şu şekilde:
"MADDE 1- Kişinin açık rızası olmaksızın; siyasi, felsefi veya dini görüşleri, ırki kökenleri, ahlaki eğilimleri, cinsel yaşamları, sağlık durumları, sendikal bağlantıları ve benzer kişisel verileri herhangi bir şekilde elde edilemez, kaydedilemez, arşivlenemez, açıklanamaz, üçüncü kişilere aktarılamaz ve hiçbir şekilde kullanılamaz.
MADDE 2- Devletin güvenlik ve istihbarat birimleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından kişilerin açık rızası olmaksızın elde edilen kişisel verilere ait tüm kayıtlar ve arşiv, her türlü kopyalarıyla birlikte bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 2 ay içinde imha edilir.
MADDE 3- Devletin güvenlik ve istihbarat birimleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hukuka aykırı şekilde kişisel veri elde etmek amacıyla yayımlanmış bulunan tüm genelge, yönerge, yazılı emir ve benzeri düzenlemeler ile bunlara dayanılarak yapılan idari işlemler geçersizdir. Bu şekilde elde edilen veriler hiçbir idari işlemin dayanağı olarak kabul edilmez.
MADDE 4- Bu Kanunun 1 inci ve 2 inci maddelerinde getirilen hükümleri ihlal edenler, Türk Ceza Kanunu'nun 136 ve 137 inci maddelerine göre cezalandırılır.
MADDE 5- Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, arşivlenmesi veya herhangi bir şekilde kullanılması nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından tazminata mahkûm edilmesi halinde ödenecek tazminat, ödeme tarihinden itibaren 2 ay içinde ilgili kamu görevlilerine, bu görevlilerin kimliğinin tespit edilememesi veya bulunamaması halinde ilgili idarenin en üst idari amirine rücu edilir.
MADDE 6- Bu Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 7- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür"