Çıban: Neden olur, nasıl geçer?

Çıban, aniden çıkan, çoğu zaman zararlı bakterilerin faaliyetlerine bağlı oluşan, ağrılı ve iltihaplı bir döküntü çeşididir. Döküntülü apse olarak da adlandırılır. Tıp dilindeki karşılığı ise fronküldür.

Kıl köklerine yerleşen bakteriler bu bölgede çoğalırlar. Kıl keseciklerine veya yağ bezesi kanallarına giren bakteriler faaliyete geçerler. Bu bakterilerin adı stafilokoktur. Vücutta, deri formu ince ve geçirgen olan kasık, koltuk altı ve burun deliklerinde yaşarlar. Fakat vücudun tüm bölgelerinde yaşamaya adapte olabilecek kabiliyettedirler. Bu bakterilerin çoğalmasıyla birlikte deride yumru şeklinde yapılar meydana gelir. Bu yapılar ani kızarıklık, anormal şişlik, ağrı ve şiddetli zonklamaya neden olur. Ortası beyaz ve gri renkte, leblebi büyüklüğünde yapılardır. Bölgesel veya sistemik nedenlerle ortaya çıkabilirler. Bir bölgede çok sayıda çıkanlar için fronküloz adı verilir. Genel olarak vücut yüzeyinde çıkan bu yapılar bazen iç organlar üzerinde de meydana gelebilir.

Çıban Neden Olur?

1. Bakteriler

Stafilokok adındaki bakteriler kıl köklerine ulaşıp burada üreyerek çoğalırlar. Vücudun bu bakterilere karşı gösterdiği mücadele sonrasında bakterilerin ölmesiyle birlikte atık oluşur. Bu atıklar da deri altında oluşan keselerde birikerek yumru şeklindeki yapıları meydana getirir.

2. Bazı hastalıklar

Böbrek yetmezliği, kansızlık, şeker hastalığı gibi hastalıklar sonucu deride irinli yapılar meydana gelir. Bu yapılar kullanılan ilaçların da etkisiyle vücudun farklı bölgelerine de sıçrar. Hastalıklara bağlı olarak iç organlarda dahi bu yapılara rastlanabilir.

3. Cilt hastalıkları

Cilt hastalıkları deride irinli yapıların oluşumunu destekler. Başlıca deri hastalıkları; sedef hastalığı, egzama ve mantardır. Bu hastalıklar yüzünden derideki bakteri sayısı artar. Akabinde bölgesel olarak irinli yapılar meydana gelir.

4. Hijyenik olmayan kişisel yaşam

Çıban, kişisel hijyenine önem vermeyen kişilerde sıkça oluşur. Vücut temizliğini düzgün yapmayan, temizlik konusunda hassas davranmayan kişilerde özellikle koltuk altı ve kasık bölgesinde irinli yapılar oluşur. Kişisel temizliğe önem vermemek, çıban harici başka cilt hastalıklarının da ortaya çıkması için uygun ortamı hazırlar.

5. Dar ve hava geçirmez giysiler

Dar pantolon ve hava geçirmeyen iç çamaşırları deriyi irinli yapılar oluşumuna en uygun ortama hazırlar. Hava almayan ve nemli olan koltuk altı, kasık ve sırt bölgesinde irinli yapılar meydana gelir. Bu yüzden pamuklu ve geniş giysiler tercih edilmelidir.

6. Hareketsiz yaşam tarzı

Spor yapmayan ve sürekli oturan kişiler risk altındadır. Hareketsiz bir yaşam şekli de yine bu yapıların oluşumuna katkı sağlar.

7. Aşırı yağlı besin tüketimi

Yağlı yemeklerin aşırı tüketimi deri üzerinde kötü etkiye neden olur. Cips, çekirdek, fast food gibi besinler vücudun yağ oranını artırır. Fazla yağ deri altında depolanarak bakterilerin irinli yapılar oluşturmasına ortam hazırlar.

8. Vitamin - mineral eksikliği

Mineral depolarının boş olması ve kansızlık vücudu bakterilere karşı savunmasız bırakan etkenler arasında yer alır. Bu tür sorunlar bağışıklığın düşmesine, akabinde deride irinli yapılar meydana gelmesine sebep olur.

9. Aşırı terlemek

Özellikle tiroit rahatsızlığı aşırı terlemeye sebep olur. Terleme durumu derideki gözenekleri sürekli olarak açık tutar. Buna ek olarak kişisel hijyene önem verilmiyor ve sıklıkla kirli ortamlarda bulunuluyorsa deride irinli yapılar oluşma ihtimali çok fazladır.

Kalçada Çıban Neden Çıkar?

Cilt üzerinde zayıf olan kıl köklerine yerleşen bakteriler irinli yapılar oluşturur. Bu yapılar en çok koltuk altı, kasık, yüz ve boyunda meydana gelir. Bu yapıları oluşturan bakteriler ayrıca kalça gibi kaba etli olup sürekli nemli ve giysilerin sürtünmesi ile gözenekleri açık hale gelmiş alanlarda da faaliyet gösterir. Burada çıkan irinli yapılar gözle görülür olur. Ayrıca oturmakta ve giyinmekte zorluk yaşatır. Aşırı kıllı olmak, yağlı cilde sahip olmak, aşırı kilo, şeker hastalığı, kanser gibi durumlar kalçada irinli yapıların meydana gelmesine neden olur.

Çıban İle Sivilcenin Farkı

Çıban ve sivilce cilt üzerinde oluşan ve benzer şekle sahip olan yapılar. Fakat ikisi arasında bazı farklar mevcut. Şöyle ki; kıl köklerinden içeri girip yağ dokusuna yayılan bakteriler kanda bulunan alyuvarlar ile savaşır. Bu mücadelede birbirini yok eden stafilokok bakterisi ve alyuvar hücreleri ölür ve bu organizmalar vücutta atık olarak kalır. Artan organizma atığı miktarı fazla olması dolayısı ile cilt üzerinde bunların biriktiği bir kese meydana gelir. Bu keseye atıklar dolmaya başlar. Kesenin meydana geldiği deri yumuşak formda ise kese deriye doğru uzanır. Eğer deri sert formda ise, kese vücudun içine doğru uzanır ve baş verir. Bu formdayken sivilce sanılır. Çünkü küçük yapılı ve irinli kısmı henüz belirgin değildir. Fakat zamanla irinli kısım büyüyerek sivilceden daha farklı bir şekle bürünür. Bu irinli kısım yayılma ve daha da büyüme özelliğine sahiptir. Normalde sivilceler patlatıldığında kanayıp zamanla kurur. Fakat çıban için aynısı söylenemez. Çıban patlatmak iltihabın çevreye yayılmasına ve daha fazla irin oluşmasına neden olur. Bu yüzden irinli kısmın enjektör ile keseden alınması gerekir. Dokunulduğunda sert ve içi irin dolu olan çıban, vücudun sürtünen bölümleri, boyun, yüz, kulak, kaba etli kısımlarında oluşur.

Çıban Nasıl Geçer?

Vücudun herhangi bir bölgesinde çıkan küçük ve irinsiz yapıların zamanla geçmesi beklenir. Fakat daha büyük ve irinli yapılar için çeşitli tedavilerin uygulanması gerekir. Bu tür yapıların koltuk altı ve kasık gibi yerlerde çıkması aşırı can yakar ve görüntü açısından da rahatsızlık verir. Bu yüzden bu- probleme sahip olan kişiler ilk olarak çıban nasıl iyileşir sorusunun karşılığını bulmak için araştırmalar yapmaya başlar. Şu anda bu deri sorunun tedavisi için hem medikal hem de bitkisel yöntemler mevcuttur. Halihazırda bir hastalık dolayısı ile vücutta irinli yapılar oluşmuşsa çıban nasıl tedavi edilir konusunda mutlaka doktor önerisi alınması gerekir. Çünkü bu sorun bir hastalığın önemli belirtisi olabilir.

1. İlaç tedavisi

Deri üzerinde baş yapmış irinli yapılar ile mücadelede çeşitli antibiyotikler kullanılır. Özellikle bağışıklığı zayıf olanlar, selülit sorunu yaşayanlar için özel olarak antibiyotik tedavisi gerekir. Bu antibiyotikler; klindamisin ve doksisiklin türünde olan ilaçlardır.

2. Medikal tedavi

İrinli yapılar el ile sıkılarak boşaltılmaz. Bunun için doktor kontrolünde müdahale şarttır. Bu yüzden irinli yapının olduğu bölge önce uyuşturulur. Daha sonra kesik atılır. İrin buradan, drene etme yöntemi ile çekilip alınır. Deri altına sızmış irin de yine aynı yöntemle alınarak bölge temizlenir. Mikrop kapmasını önlemek için işlem gören bölge gazlı bez ve plaster ile kapatılır.

3. Sıcak kompres

Daha baş vermemiş ve irinli olmamış deri üzerinde oluşan yumrulara önceden müdahale etmek mümkündür. Bunun için sorunlu bölgeye günde 3 defa sıcak bir havlu ile kompres yapabilirsiniz. Ayrıca bölge temiz tutularak da irin oluşumu engellenebilir.

4. Bitkisel tedavi

Bazı bitkisel kürler ve yağlar irinli yapıları kurutarak veya büyümesini önleyerek yardımcı olur. Çay ağacı yağı, kara boynuz otu, keten tohumu ve bal ile yapılan krem irinli yapılardan kurtulmayı sağlar.