Çıkık: Neden olur, nasıl geçer?

Bu yaralanma, eklemlerde şiddetli ve ani ağrılara yol açar, geçici bozulmalara neden olur. Bunlar, doğuştan oluşabileceği gibi ekleme dışarıdan güçlü bir baskının gelmesiyle de oluşabilir. Kalça, omuz, ayak bileği, dirsek ve diz gibi büyük eklem yerlerinde görülebileceği gibi ayak parmakları, başparmak gibi küçük eklemlerde de görülür. Bir yaralanma ya da kaza sonucunda eklemlerde bu sorunun oluştuğundan şüphe edilirse, eklemlerin zarar görmemesi ve eski durumuna dönmesi için acil servise gidip tıbbi bir yardım alınır. Bu durum, düzgün tedavi, rehabilitasyon ve dinlenme ile birkaç haftada normal fonksiyonlarına döner.

Çıkık parmak nasıl anlaşılır? Parmağın çıkması, görüntüsünden belli olur. Genelde serçe ve işaret parmağı ile yüzük parmağının orta ekleminde oluşur. Parmak, bükük ve şişmiş bir görünüme sahip olup, parmakta şiddetli ağrı hissedilir. Kişi parmağını düz bir şekilde uzatıp, bükemez. Çıkmanın yaşandığı yerde karıncalanma ve uyuşma olabilir. Hasarlı parmak soluk renkli olur. Yaralanmanın yaşandığı yerde deri yırtılması da meydana gelebilir.

Çıkık Neden Olur?

Günlük hayatta yapılan birçok aktivite bu durumun oluşmasına neden olur. Genelde yapılan ters ve zorlayıcı hareketler, spor kazaları ve travmalar bu aktivitelere örnek teşkil eder.

1. Spor yaralanmaları

Genelde oyuncular arasındaki temas içeren futbol, basketbol ve buz hokeyi gibi spor dallarında çarpma ve d
üşmeler bu tür yaralanmalara yol açar. Futbol ve basketbolcularda topun yanlışlıkla parmaklara ve ele denk gelmesi sonucunda eklemler yerinden çıkabilir. Sporcuların, kolunu arkaya doğru fazla götüreceği hareketlerde ön taraftaki destek dokusu zorlandığından yırtılarak da oluşabilir.

2. Düşmeler

Düşme sonucunda eklemler yerinden oynar. Düşmenin de etkisiyle bu kemikler bulundukları yerden çıkar. Elin üzerine düşme sonucunda omuzlarda hasar oluşabilir. Kayma veya düşmeye bağlı kalçada da bu tür sorunlar oluşabilir.

3. Sporla ilişkili olmayan travmalar

Motorlu araç kazalarında eklemler sert darbeler alır. Bu darbeler eklemlerdeki kemiklerin yerinden çıkmasına yol açar. Bisikletten düşme sonucunda da eklemlerdeki kemikler yerinden çıkabilir.

4. Kalıtım

Bazı kişilerin eklem ve kemik yapıları doğuştan daha gevşek olduğundan yaralanmalara daha yatkın olur. Bu durumda yaşanan çıkmalar sürekli kendini yeniler. Cerrahi bir müdahale ile gevşek olan eklem yerleri tedavi edilebilir.

Çıkık Nasıl Geçer?

Eklemlerde çıkmanın olup olmadığını anlamak için ilk olarak röntgen ve MR çekilir. Çıkık röntgende belli olur mu? MR, eklemde oluşan bu tür hasarların tespitinde yararlı olur. Eklemde meydana gelen diğer yaralanmaların ve kemik kırıklıklarının ortaya çıkarılmasını da sağlar.

1. Yerine oturtma

Çıkan eklemin bir an önce yerine oturtulması gerekir. Çünkü eklem çıktığında yer değiştiren kemikler etraftan geçen kasları, damarları, sinirleri ve bağları zorlar. Bu zorlamalar sonucunda, buralarda bazen kalıcı hasar oluşur. Örneğin; çıkan eklem, sinir üzerinde uzun süre baskı oluşturursa, o sinirde bazen geri dönüşümü olmayan felçlere yol açabilir. Bundan dolayı bu tür bir olay ile karşılaşıldığında alanında uzman bir ortopedi doktoru tarafından, dikkatle ve vakit kaybetmeden kemiğin yerine oturtulması gerekir.

Yerine oturtma işleminden önce mutlaka sorunlu bölgenin röntgeni çekilir. Doktor, bu işlem esnasında kemiklerin eklem yerlerine oturması için bazı hareketler yapar. Eklem yerlerinde oluşan şişme ya da ağrı durumuna göre hastaya genel ya da lokal anestezi yapılır. Yerleştirme işlemi yapıldıktan sonra kemiğin doğru şekilde yerleşip yerleşmediğini görmek için tekrar röntgen çekilir.

2. Sabitleme

Çıkık şişliği nasıl geçer? Öncelikle şişen bölgeye buz torbası konulması gerekir. Ardından kemikler eklem yerlerine doğru bir şekilde oturtulduktan sonra, o bölge birkaç hafta hareket ettirilmez. Hareket etmemesi için askı, alçı ya da atel gibi araçlar kullanılır. Sabitlemeyi sağlayan bu araçların ne kadar kullanılacağı, oluşan hasarın niteliğine ve yerine göre değişir.

3. Ağrı kesici ilaç

Kemikler yerine oturtulduktan sonra, o bölgede oluşan zorlanmalar nedeniyle ağrı oluşabilir. Oluşan bu ağrılar devam ederse ağrı kesici ya da kas gevşetici kullanılabilir. Böylece ağrıdan kurtulup rahatlamanızı sağlar. Naproksen, asetaminofen ya da ibuprofen etken maddeli ağrı kesiciler, bu ağrılarınızın hafiflemesine yardımcı olur.

4. Ameliyat

Bazı durumlarda ameliyat gerekebilir. Kemiklerin yerine tam olarak oturtulamaması ya da eklem çevresinde bulunan sinirlerin ve damarların hasar görmesi ameliyat ihtiyacını doğurur. Kronik omuz çıkıklarının ameliyat dışında tedavisi olmaz. Bir omuz eklemi sürekli çıkıyorsa, artık o eklemi yerinde tutacak bağların, tendonların ve eklem kapsülünün korunmadığını gösterir. Bir cerrahi müdahale ile onarılması gerekir. Bu işlem eklemin sağlığı için önem taşır.

5. Rehabilitasyon

Alçı ya da atel alındıktan sonra, hasarlı alanın eski hareket yetisini kazanabilmesi için fizik tedavi ve rehabilitasyon gerekir. Çünkü alçı ya da atel olan bölgede katılık ve sertlik oluştuğundan insanlar el ya da bilek kemiğini rahatlıkla kullanamaz. Eski elastikiyetini tekrar kazanabilmesi için ameliyattan sonra rehabilitasyona gerek duyulur.

Çıkık Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmediğinde eklemde kalıcı bir gevşeklik oluşmasına yol açar. Bu da sorunun sürekli tekrarlamasına neden olur. Eklem yerlerinde hareket kısıtlılığı meydana gelir. Eklem kıkırdağı, eklem çevresindeki sinirler ve damarlar da sıkıntı oluşur. Tüm bu problemler, hastada telafisi mümkün olmayan ve yaşam kalitesini etkileyen bazı hasarlara yol açar.

Parmakta Çıkık Tedavisi Nasıl Olur?

Böyle bir durumla karşılaşıldığında ilk olarak vakit kaybetmeden bir hekime görünmek gerekir. Gecikilirse telafisi olmayan sakatlıklara yol açabilir. Eğer parmağınız çıkmışsa parmakta şişlik oluşur. Yüzük gibi takınız varsa parmağınızın daha çok şişmesini önlemek için çıkarılır. Şiş olan yere buz konulur. Doktor öncelikle parmağınızdaki hasarı anlamak için muayene edip röntgen ister. Basit bir işlemle çıkmış olan parmaklarınızı yerine yerleştirir. Sonrasında bu parmağınızın hareket etmemesi için kırık tahtasına konulup sarılır.

Ayak Bileği Çıkık Tedavisi

İlk olarak çıkan bileğe bir buz torbası konulur. Vakit kaybetmeden bir hekime gidilir. Röntgen çekilir ve doktorun yapmış olduğu birkaç hareketle kemik yerine oturtulur. Sonra ayak bileği, hareket ettirilmemesi için sargıya alınır. Doktorun verdiği ilaç ve kremler düzenli şekilde kullanılır. Hastanın ayağını çok zorlamaması ve fazla hareket etmemesi gerekir. Hastanın kan dolaşımının rahat şekilde olabilmesi için ayağının altına yumuşak bir yastık konulur. İyileşme süresi ise ayak bileğinde oluşan çıkmanın durumuna göre değişir. Hastanın tedavisi bitmeden ayağa kalkmaması ve ayağını çok zorlamaması gerekir.