Cilt sorunlarında diyetin rolü var mı?

Londra'da dermatolog (cilt hastalıkları uzmanı) olarak çalışıyorum. On yıldır çeşitli cilt sorunları olan hastalarla karşılaştım. Akne ilgi alanlarımdan birini oluşturuyor.

Ancak birkaç yıldır gözlediğim bir şey bende endişe uyandırıyor. Cilt sorunlarından kurtulmak için bazı insanlar kulaktan duyma bilgilerle çeşitli gıdaları tümüyle diyetlerinden çıkarmaya yöneliyor.

Bazı hastalar uzun süreli akne sorunu yaşıyor. Bunlar kliniğe gelmeden önce birçok şeyi denemiş oluyor zaten: cilt bakım ürünlerini değiştirme, doğru ürünü bulma amacıyla büyük paralar harcama, beslenme alışkanlıklarını değiştirme vb.

Beslenme ile ilgili kaygılar göz ardı edilecek gibi değil. Hastalar süt ve süt ürünlerini, glüteni, şekeri keserek sivilcelerden nasıl kurtulmaya çalıştıklarını anlatıyor. Bazıları bunu takıntı derecesinde yapıyor.

Bu nedenle sadece akne sorunu ile değil, bazı yiyeceklere karşı duyulan gerçek bir korkuyla da uğraşmak durumunda kalıyoruz.
Şekerin rolü

PEKİ, VERİLERE BAKACAK OLURSAK AKNE İLE DİYET ARASINDA NASIL BİR İLİŞKİ VAR?

Bu ilişki on yıllardır tartışılmakla birlikte hala üzerinde fikir birliğine varılmış değil. İnsanların diyetiyle ilgili nitelikli araştırmalar yapmak zor. Eldekilerin çoğu, kişilerin geçmişte ne yedikleri bilgisine dayanıyor ve konuda hafıza her zaman güvenilir olmayabiliyor.

Ancak aknenin ortaya çıkması ile Glisemik indeks (Gİ: karbonhidratların kandaki glikoz düzeylerine etkisini ölçme sistemi) bakımından yüksek olan gıdalar arasında bir bağlantı olduğunu gösteren veriler çoğalıyor. Yani şekerin aknede rolü var.

Ama bu bilgiyi şekeri tümüyle kesmek şeklinde değil, tüketimine dikkat etmek şeklinde yorumlamak gerekir. Ayrıca fazla şeker sadece cilt için değil genel sağlık açısından da iyi değil.

SÜT ÜRÜNLERİ BAĞLANTISI ZAYIF

Süt ürünleri ile akne arasındaki bağlantı ise çok daha zayıf. Belki belli grupları etkiliyor olabilir. Ayrıca az yağlı veya yağı alınmış ürünlerin akneyi tam yağlı ürünlerden daha fazla etkilediği gözleniyor. Bunun nedeni henüz bilinmiyor.

Ancak ne İngiltere'de ne de ABD'de akne tedavisi için süt ürünlerinin diyetten çıkarılması tavsiyesi söz konusu. Veganlarda bile sivilceye rastlanması, süt ürünlerini kesmenin işe yaramadığını gösteriyor.

Aynı şekilde başka yiyecekleri beslenmesinden tümüyle çıkardığı halde sivilce sorunu çözülmeyen birçok hasta geliyor. Genetik faktör, hormonlar gibi birçok etkenin rolü olan akne açısından bazı yiyecekleri sorumlu tutmak basit bir yaklaşım olur.

HAKSIZ ELEŞTİRİLER

Yiyecekleri sınırlamak yetmiyormuş gibi, bazıları kulaktan dolma bilgilerle başkalarının yeme alışkanlıklarını eleştirip cilt hastalıklarının kaynağı olarak görmesi bir başka sorun.

Bu tür eleştiriler, yakın akraba ve arkadaş çevresinden tutun da sokaktaki yabancıya, sosyal medya kullanıcılarına kadar birçok kesimden gelebiliyor.

Örneğin pizza yerken çekilmiş bir fotoğrafı paylaştığınızda, sosyal medya trolleri cildinizin sorunlu olmasını buna bağlayan yorumlarda rahatlıkla bulunabiliyor.

Bilgi bombardımanına uğradığımız bir dünyada yaşıyoruz. Peki bilimsel olarak doğrulanmış bilgiyi şarlatan tavsiyelerinden nasıl ayırt edebiliriz?

RUHSAL SORUNLAR

Sivilce yüzünden çaresizlik hissi ve özgüven kaybı olması ve internete başvurulması anlaşılır bir şeydir. Ancak burada rastlanan her öneri doğru ve güvenilir olmadığı gibi, bazen sağlık uzmanları bile çelişkili önerilerde bulunabilir.

Ayrıca bir hastanın işine yarayan bir yöntem diğeri için uygun olmayabilir. Zira herkesin DNA'sı, içinde yaşadığı ortam, bağırsak ve ciltteki bakteri bileşimi farklıdır.

Aknenin anksite, depresyon, sosyal izolasyon ve özgüven sorununa yol açabileceği biliniyor. Ruhsal sorunlar geliştirme ihtimali olan insanlardan bir de diyetlerinde sınırlamaya gitmelerini istemek sorunlara neden olur.
İdeal tedavi

Sağlıklı beslenmenin cilt açısından önemli olduğunu kimse inkar etmiyor. Besinler cilt sağlığı ve hastalıklar bakımından birçok rol oynuyor. Ancak bu kimseye beslenme tercihlerinden dolayı insanları eleştirerek kendilerini kötü hissetmelerine neden olma veya bilimsellikten uzak tavsiyelerde bulunma hakkı vermez.

Sorun yaşayan insanı bir de eleştirilerle rahatsız etmek onların ruh sağlığını olumsuz etkilediği gibi sorunlu bir beslenme alışkanlığına da neden olabiliyor.

PEKİ ÇÖZÜM NEREDE?

Akne sorunu yaşıyorsanız doktora başvurmanız gerekir. Sivilceleri yüzünden bazı yiyeceklerden kaçınmaya çalışanların da uzmanlardan görüş alması, endişeleri konusunda doktorlarıyla açık konuşmaları önerilir. Hatta en ideali, cilt tedavisi sırasında diyetisyen ve psikolog ile de irtibat halinde olmaktır.

Yiyecekler hakkındaki "iyi" veya "kötü" türünden etiketlemeler basit bir yaklaşımdır. Cilt sağlığı için iyi beslenme alışkanlığı uzun süreli bir konudur, bir gün yenen tatlı sorunu değil.

Kaynak: BBC Türkçe