Çocuğu Sınava Hazırlanan Velilere Öneriler

Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemi (TEOG) sınavlarına hazırlığın yoğunlaştığı bugünlerde büyük bir kaygı içerisinde olan veli ve öğrencilere uzmanlar, sınav kaygısının giderilmesi konusunda çeşitli önerilerde bulundular.Zeytindalı Danışmanlık sahibi Psikiyatri Uzmanı Sümer Öztanrıöver, Adana Final Okulları’nda veli ve öğrencilere TEOG öncesi sınav kaygısını aşmaları konusunda konferans vererek, önerilerde bulundu. Öztanrıöver, TEOG’a girecek 8. sınıf öğrencilerini ve tabii ki velilerini bu yıl 6 sınavın beklediğini söyledi. Sınav kaygısının, sınavda başarıyı düşüren en önemli nedenlerden olduğunu belirten Öztanrıöver, "Anne-babalar bazen yanlış olarak bu durumu, yeterince çalışmadığına bağlamaktadır. Oysa sorun, çalışmamak-bilmemek değil, bildiğini sınava yansıtamamaktır" dedi. Öztanrıöver, şöyle konuştu:"Sınav kaygısını körükleyen anne-baba tutumları; çocuklarını başkalarıyla veya kendileriyle kıyaslama, evde olağanüstü hal uygulaması, sınav sonuçlarıyla aşırı ilgilenmek ve yanlışları irdelemek, ‘kapasitesini kullanmıyor’ diyerek daha fazla çalışmasını beklemek, sosyal faaliyetlerini, ilgi alanlarını kısıtlamak, ailecek-törenle, bazen gözyaşlarıyla sınava uğurlamak; gencin başarısızlıktan korkmasına ve sınav kaygısına yol açmaktadır.Bazen aileler bu konuda çok rahattır. Ancak gencin, kendisinden beklentisi çok yüksek olabilir ve kendine baskı yapabilir. Bu durumda aileler çocuklarına ikili (ama) mesajı gönderiyor olabilirler. Örneğin; ‘Kazanamazsan önemli değil, ama sen yine de yanlış yapma’ gibi."KAYGIDA BEYNİNDE NELER OLUYOR?Öztanrıöver, sınavda ’korteks’ dedikleri düşünen beyne ihtiyacın olduğunu ifade ederek, "Kaygı-korku durumlarında korteksimize erişim sınırlıdır. Çünkü kumandayı ilkel beynimiz alır. İlkel beyin, güvenlik ve hayatta kalma ile ilgili olup kontrolümüzde olmayan otonom sinir sistemini devreye sokar. İlkel beynimiz tehlikenin ne olduğuyla ilgilenmez. Ormanda vahşi bir hayvanla karşılaşmak veya sınava girmek, onun için aynı derecede tehlikeli bulunabilir. Bu yüzden ilkel beyne ‘korkma’ demek işe yaramaz" diye konuştu.‘Otonom sinir sisteminin, tehlikeyle iki türlü mücadele ettiğini anlatan Öztanrıöver, "Bunlardan ilki; nabzı, kan basıncını ve solunumu hızlandırarak, kişiyi savaşmaya veya kaçmaya, yani bedeni fiziksel mücadeleye hazırlar. İkincisi donma tepkisidir. Donma tepkisi, tehlikeyi bertaraf edemediğimizde kaygıyı yatıştırmak için kullandığımız bir mekanizmadır. Donma tepkisini hayvanlarda, kaskatı kesilme-ölü taklidi yapma olarak görürüz. Beyin kan akımı azalır; algıların bulanmasından, kaskatı kesilmeye varan bir dizi tepki yelpazesine sahibizdir. Genç bu durumu, ‘Sınavda beynim durmuş gibiydi, sorular bana çok yabancı geldi, bir paragrafı anlamak için defalarca okumam gerekti’ diyerek tanımlar" şeklinde konuştu."SINAV GÜNÜNÜ SIRADANLAŞTIRIN"Öztanrıöver, sınav kaygısının bazen gizli olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle tamamladı:"Bilinçte sınavla ilgili korku-heyecan hiç yoktur. Ama bilinçaltındaki düşünceler ’iyi yapmalıyım, bu sınav çok önemli’ nedeniyle alt beyin, tehlikenin farkındadır ve sınavda otonom sinir sistemi yoluyla kaygıyı yatıştırır. Bedeli, bolca dikkat hatasıdır, çünkü üst beyne erişim kısıtlanmıştır.Özdeğer dış koşullara bağlı olduğunda, sınavda başarısızlık, gencin kendini değersiz hissetmesine yol açabilir. Kaygıyı gidermek için gerek ailenin gerekse gencin kendine hata yapma izni vermesi ve sonuca değil, emeğe değer vermesi gerekir. Sınav gününü sıradanlaştırmak da çok önemlidir. Yakınlardan gelen başarı telefonları kaygıyı artırabilir. Sınava kaygılı olmayan bir yakını ile gitmesi uygun olacaktır.Genç, deneme sınavlarından aldığı puanı TEOG’da alamıyorsa az çalıştığını iddia etmek yerine, sınav kaygısı olup olmadığını belirlemek gerekir. Gizli ya da açık sınav kaygısı, psikometrik testlerle kolayca belirlenebilir. Orta-ağır düzeyde bir sınav kaygısı varsa mutlaka bir uzmandan yardım alınmalı.Sümer Öztanrıöver, konuşmasının ardından veli ve öğrencilerin sınav kaygısı konusundaki sorularını yanıtladı.