Çocuğunuz Horluyorsa Endişelenin

Op. Dr. Ali Ahmet Şirin

Çocukta alışılmışın dışında süreklilik arz eden horlama ve uykuda tıkanmalar olduğunda aileler endişelenmelidir. Uyku apnesi veya üst solunum yolu direnç sendromu gibi, daha ciddi durumları yansıtabilir.

Çocuklarda horlama ve uykuda tıkanmalar (Obstrüktif uyku apnesi) bir uyku bozukluğudur. Çocuk uyku esnasında tam uyku moduna yani yeterince derin uykuya giremez ve uyku esnasında çocuğun nefesi defalarca kısmen ya da tamamen belirli saniyeler içinde bloke olur.

Bu tıkanıklıklar uyku sırasında üst solunum yolundaki bazı yapıların rahat hava geçişine izin vermemesi nedeniyle olmaktadır. Çocuklarda olan bu tıkanıklıklar erişkinlerde görülen uyku bozukluklarından daha farklıdır. Çocuklardaki durumun sebebi son derece açık ve bellidir.

Genellikle geniz eti, bademcik yapılarının solunum yolunu tıkayacak şekilde irileşmesi çocukta horlama ve gece tıkanmalarına neden olmaktadır. Aile tarafından önemsenmeyen ve dikkate alınmayan bu durum aslında çocuğunuzu ciddi anlamda etkilemektedir.

Çocukların hayatla ilgili sosyal, psikolojik ve gelişim yapılarını etkileyen bu durum düzeltilmediğinde ileride ciddi sorunları da beraberinde getirmektedir. Gelişimsel yapı etkilenirken, dolaylı olarak pek çok olumsuz etkiyle beraber daha dirençsiz ve daha enfeksiyonlara açık hale gelmektedirler. Muayene sonrası bazı tereddütler söz konusuysa, o zaman daha objektif veri sağlayabilecek tetkiklere yönelmelidir.

Bu tetkiklerden en önemlisi polisomnografi adı verilen uyku testidir. Çocuk uyku testi başlı başına tecrübe kazanmış kişiler gözetiminde olmalıdır. Bu tür durumlarda hastalığı iyi bilen ve bu konuda uğraşan, horlama ve tıkanıklıkların tedavisinde veya cerrahisini ile uğraşan bir hekim tarafından yapılmalıdır.

Bizler bu tür oluşumda nöroloji, çocuk hastalıkları uzmanı ve genellikle nihai çözümünde KBB uzmanı olarak ortak çalışımla çocuktaki bu sorunu çözmekteyiz. Tabi ki bu çözümde yılların verdiği uyku ile ilgili çalışma ve tecrübeler işin temelini ve başarısını oluşturmaktadır.

Uykuda horlama ve tıkanma durumu, çocuklarda en sık 1 ile 9 yaş arasında görülmektedir. Bu duruma çocuklar arasında % 5-12 oranında rastlanmaktadır. Horlama ve solunum durmaları ardından nefes nefese kalma, gece terlemeleri, ağzı açık uyuma, uyurken nefes darlığı, çok huzursuz uyku, yatakta dönmeler, alışılmadık pozisyonda uyumak, davranış bozuklukları görülür.

Ayrıca çocuğunuzun gün boyunca alışılmışın dışında, yorgun, sinirli ya da hiperaktif olmasına veya okul performansının kötü olmasına neden olabilir. Sabah uykudan uyandıktan sonra bile uykululuk hali devam eder. Gün içinde uykululuk hali vardır.

Öğrenme güçlüğü ve davranış sorunları düzensiz, parçalanmış uyku sonucu olabilmektedir. Yatak ıslatma, uyurgezerlik, büyüme geriliği, diğer hormonal ve metabolik sorunlar, okulda başarısızlık, uyku apnesi ile ilişkili olabilir.

Yapılan yeni çalışmalar çocuklarda uyku bozuklukları ve obezite arasında güçlü bir ilişki göstermektedir. Tıkanmalar yıllar içinde çocuğun çene, yüz veya kas fonksiyonunun yapısını etkileyerek bozulmasına yol açar.

Çok daha erken yaşta kalp damar hastalıkları, diyabet (şeker) hastalığı gibi önemli sorunlara yol açmaktadır. Son zamanlarda hiperaktivite bozukluğu olan çocukların önemli bir kısmında nedeninin uyku apnesi olduğu gösterilmiştir. Uyku bozuklukları tedavi edildiğinde hiperaktivitenin kaybolduğu gözlemlenmiştir.

Yapılan geniş seri bilimsel çalışmaların sonucunda çocuklarda olan uyku bozukluğuna büyük oranda iri bademcik ve geniz eti sorumlu tutulmuştur. Bu gibi durumlarda geniz eti ve bademcik ameliyatlarıyla sorunu %99,9 oranın da çözmektedir. Ameliyatın riskleri ile karşılaştırılsa bile çocuktaki horlama ve uyku bozukluğu çok daha fazla sorun ve problemlere neden olmaktadır.

Çocuk hastalarda bu bozukluğun tedavisi geniş deneyim gerektirir. Çocukların kaliteli bir uyku uyumalarına ve uyku bozukluğu sorunlarının çözümüne yardımcı olabilecek strateji ve tedaviler uyku ile uğraşan bir uzman tarafından sağlanmalıdır.

Çocuklarda uyku bozukluğunda uzmanlaşmış hekimler tarafından yapılmaktadır. Biz uygulamalarımızda çocuğunuzda bulunan bu tür bulgular ve hastalığın çözümünde doğru tedaviyi sağlamak için multidisipliner bir yaklaşım kullanmaktayız.