Çocuğunuz yalan söylüyorsa, engellemek için bunları yapın!

Her ne kadar çocuklarımızın daima gerçeği söylediğine inanmak istesek de, aslında çocukların çoğu hayatının bir döneminde mutlaka öyle ya da böyle yalan söyleyebilir. Ebeveynler, yalan söylemenin de gelişimin bir parçası olduğunu ve çocukların çoğu zaman bir şekilde bu yola başvurabileceğini aklından çıkarmamalıdır.

Çocuklar Neden Yalan Söyler?
Çocuklarının yalan söylemesinden yakınan ebeveynler, çocuğun yaşını, hangi durumda ve ne amaçla yalan söylediğini ve buna hangi sıklıkla başvurduğunu göz önünde tutmalıdır.

Mesela 6 yaşından daha küçük çocuklar çoğunlukla hayal ve gerçeği birbirinden ayıramayabilir. Sizin ‘yalan’ olarak tanımladığınız şey, onun dünyasında pekala bir hayalinin yansıması olabilir. Yine de 4 yaşında bir çocuk da istemediği bir durumdan sakınmak veya istediği bir şeyi elde edebilmek için kasıtlı olarak yalan söyleyebilir.

---

Okul çağındaki çocukların yalana başvurma sebeplerinden bazıları şunlardır:

* Hayali oyunlar kurma
* Cezalandırılma korkusu
* Arkadaşlarını/çevresini etkileme isteği
* İstemedikleri bir işten kaçınma
* Beklentisi yüksek anne/babayı hayal kırıklığına uğratmamak
* Hayatında yolunda gitmeyen şeylerin olması
* Dikkat çekme arzusu

---

Yalan Söyleyen Çocukla Nasıl Baş Edebilirim?

-Yalanın Sebebini Bulun

Çocuğunuz hayali bir olay mı yarattı? Cezalandırılmaktan korktuğu için sizi özellikle yanlış mı yönlendiriyor? Eğer hayali oyunlar yaratıyorsa, yaratıcılığını kısıtlamadan ona hayal ve gerçek arasındaki farkı anlatmaya çalışın. Ama aya yolculuk ettiğinde ısrar ediyorsa ona ‘Ne kadar eğlenceli’ deyip oyununa dahil olabilirsiniz.

Öte yandan, dokunmaması gereken bir şey kırıldığında bunu ısrarla hayali oyun arkadaşının yaptığını söylüyorsa ona öncelikle gerçeği söylediği takdirde başının derde girmeyeceğinin güvencesini verin. Bazen yaptığını kabul etmek istemediği şeyler için başkasını suçlamanın kolay göründüğünü anladığınızı, ama doğruyu söylemenin her zaman işleri daha da kolaylaştırdığını anlatın.

---

-Çocuğunuz Her Ne olursa Olsun Size Gelebilmeli

Sizin öfkeleneceğinizi bilen bir çocuk, ne pahasına olursa olsun size gerçeği anlatmaktan korkabilir. En önemli nokta, çocuğunuzun güvende hissetmesi ve ne yaparsa yapsın sizin ona olan sevgi ve desteğinizi geri çekmeyeceğinizi bilmesidir.
Çocuğunuza, gerçeği söylerse kızmayacağınızı ve sizin için gerçeğin her şeyden daha önemli olduğunu anlatın. Sonra sakince çocuğunuzu dinleyin, suçlamak yerine yanlış davranışa ve sonuçlarına odaklanın. Öncesinde yalan söylemeye kalktıysa, doğruyu söylemenin onun için zor olduğunu anladığınızı ve gerçeği açıkladığı için takdir ettiğinizi ifade edin.

---

-Ceza Yerine Sonuca Odaklanın

Peki arasındaki fark nedir? Ceza, öfke sonucu ortaya çıkar ama sonuca odaklanabilmek olumsuz davranışı olumluya çevirmeyi hedefler. Örneğin çocuğunuz evde yerine getirmesi gereken sorumluluklarıyla ilgili yalan söyledi diyelim; ona sorumluluklarını yerine getirmesinin neden önemli olduğunu açıklayın. Daha sonra bunu telafi edebilmesi için neler yapabileceğini- mesela yaşına uygun fazladan bir iki ev işi gibi- beraber planlayın.

-Çocuğunuza Asla ‘Yalancı’ Demeyin

Çocuğunuzu etiketlemek, onu sadece incitmez, aynı zamanda ömür boyu taşıyacağı sıfatlar yükler. ‘Yalancı’ dediğiniz çocuk kendisinin yalancı olduğuna inanır ve buna uygun davranışlar sergiler.

---

-Beklentileriniz Konusunda Net Olun

Çocuğunuza, evde asla yalan söylenmemesini istediğinizi anlatın. Ona, dürüst olmanın da kavga etmemek, saygılı konuşmak kadar önemli olduğunu açıklayın.

- Rol Model Olun

Siz de istediğiniz bir şeyi elde etmek ya da istemediğiniz bir şeyden kaçınmak için yalan söylüyor musunuz? Mesela komşunuz, kendisi evde yokken kedisine bakmanızı rica etti. Siz de kediden nefret ettiğinizi saklayıp hasta bir akrabanıza gideceğinizi söyleyip reddettiniz. Çocuğunuz buna şahit olduğunda, büyüklerin de gerekli durumlarda yalan söyleyebileceği mesajını zihnine yerleştirecektir.

---

-Yalan Söylemenin İlişkiler Üzerindeki Etkisinden Bahsedin

Yalan söylemenin, birbirini seven ve güvenen insanların ilişkisine nasıl zarar verebileceğini anlatın. Siz ona yalan söyleseydiniz kendisini nasıl hissederdi, bir dahaki sefere size karşı şüphe duyar mıydı? Size olan güveni ne şekilde etkilenirdi?

Son olarak, pozitif yaklaşımınız ve istikrarlı tutumunuza rağmen çocuğunuz sık sık yalana başvurmaya devam ederse, pediyatristinizle ya da ilgili uzmanlarla görüşüp fikir almanın zamanı gelmiş demektir.