Çocuğunuzun sevimli yürüyüşü hastalık belirtisi olabilir

Erken yaşta tedavi edilmeyen bu sorunlar da ilerleyen dönemlerde çocuğun sağlıklı gelişimini olumsuz etkileyebiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Ahmet Güray Batmaz, çocukların ortopedik gelişiminde dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi verdi.

Çocuğunuzun yürümesini beklerken…

Çocuklarda yürümeye başlama yaşı 12-18 aya kadar uzayabilmektedir. 18 aydan daha uzun süredir yürüyemeyen bir çocuk için mutlaka bir uzmandan görüş alınması gerekmektedir. Yaşından önce yürüteç kullanımı çocukların büyüme plaklarının yeterli olgunluğa ulaşmadan yük taşımaya başladığını öne sürmektedir, bu durumun çocukların bacaklarında parantezleşme sorununa yol açtığına dair yeterli veri bulunmamakla birlikte ailelerin dikkatli davranmasında fayda vardır.

Çocuğu evde ayakkabı giymeye zorlamayın

Yürümeye başlayan bir çocukta ilk adım ayakkabısı kullanılması bilimsel olarak fark yaratmamaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda çocuklarda ayakkabı seçiminin ayağın şeklini değiştirmede, düztabanlığın gidişatını etkilemede bir faydası olmadığı yönündedir. Ev içerisinde ayakkabı giymeye zorlamak, kumda yürütmek ayağının altında şişe yuvarlatmak gibi yöntemler ayağın şekillenmesinde katkıda bulunmamaktadır.

Paytak yürüyüş tehlikeli mi?

Özel yapım ayakkabıları metatarsus adduktus yani çarpık ön ayak sorunu gibi ayağın tarak kemiğinden olan dönüklüklerinde tercih edilmektedir. Ters bot kullanımı sadece bu durum için önerilmektedir. Kalçadan veya kaval kemiğinden tespit edilen içe dönüklükte ters bot kullanımının bir faydası yoktur. Çocuklar yürüyüş sırasında dengeyi sağlamak için erişkinlerden farklı olarak adım aralığını geniş tutarlar bu durumda da ‘paytak’ yürüyüş görülebilmektedir. İki taraflı kalça çıkığında da ördek yürüyüşünü andıran bir tablo görülebilir ancak bunun ayrımı yine bir uzman görüş tarafından sağlanmalıdır. Ailede kalça çıkığı varlığı, zor doğum öyküsü, kundak uygulaması hikayesi olması riski artırmaktadır. Bunun dışında ilk gebelikten doğan kız çocukları kalça çıkığı için risk grubundadır. Bu çocuklar için özellikle dikkat edilmektedir.

Parantez ve X bacak görünümüne dikkat!

Bacaklarda fark edilen parantezleşme veya ‘x’ deformitesi altta yatan metabolik hastalık habercisi olabileceği, gibi büyük oranda idiopatik olarak adlandırılan nedeni belirsiz durumlardır. Bu durumlarda herhangi bir yardımcı ortopedik cihaz kullanmadan uzman takibiyle çocuk izlenmektedir. Büyük bir çoğunluğu kendiliğinden düzelen bu durumlarda nadiren cerrahi müdahale gerekmektedir. Erken teşhis ile büyük cerrahilerden çok daha basit küçük cerrahi müdahalelerle eğrilik kontrol altına alınabilmektedir.

Parmağının ucunda yürüyorsa…

Çocuklarda yürüyüş karakteristikleri de önem taşımaktadır. Yürüyüş bozukluğu ön tanısı ile polikliniğe başvuran çocukların aslında büyük bir kısmı fizyolojik dediğimiz yaşına uygun yürüyüş şekli göstermektedir. Ancak bazı hafif formdaki kas spastisiteleri, erken dönem kalça çıkıkları gözden atlanabilir. Örneğin en sık karşılaştığımız parmak ucu yürüyüşü 3 yaşından sonra mutlaka ortopedist ve pediatrik nörolog tarafından değerlendirilmektedir. 3 yaşına kadar normal olarak değerlendirilen parmak ucu yürüyüşü 3 yaşından sonra hafif dereceli bir kas spastisitesinin habercisi olabilmektedir.

Belirli periyotlarda takip gerekir

Ayakların içe basması veya çocukların otururken ‘w’ şeklinde oturması sık karşılaşılan diğer sorunlardan bir tanesidir ve kalçadaki sorunlardan kaynaklanmaktadır. Yine bu çocukların büyük bir kısmını belirli periyotlarla izlemek gerekmektedir. Yürümede zorlanma sık takılıp düşme gibi sorunlar eşlik ediyorsa ayrıntılı ileri tetkik gerekebilmektedir. Profesyonel sporcularda veya dansçılarda bazı bacak dizilim bozuklukları kendini diz ve bel ağrısı şikayetiyle gösterebilmektedir. Bu çocuklarda veya gençlerde ilerleyici eklem ağrıları gelişmeden dizilim düzeltme cerrahileri düşünülebilmektedir.

Şekillendirici etkileri sınırlı

Çocukların yanlış veya sorunlu gelen ayak veya yürüyüş şekillerinin büyük kısmı aslında normal gelişim sürecinde görülen değişimler olmaktadır ve belirli periyotlarla takip mutlaka edilmesi gerekmektedir. Ancak bu durumun normal görülen bir durum mu yoksa bir hastalığın habercisi mi bunun ayrımı konusunda deneyimli uzman bir ortopedist tarafından yapılmalıdır. Özel yapım ayakkabıların yani ortezlerin sanılanın aksine ayak şekillendirici etkileri sınırlı olmakta ancak belli durumlarda tercih edilmektedir. Pek çok aile gereksiz ayakkabı veya tabanlık kullanmaktadır. Bu nedenle mutlaka uzman kontrolünde ilerlenmesi çocuğun ortopedik gelişimi için çok önemlidir.