Çocuğunuzun Sinir Nöbetlerini Dindirmenin 10 Yolu

Çocuğunuz bir sinir krizinin ortasındaysa, sakinliğinizi korumak bir hayli zor olabilir.
Psikolog ve Sinir Krizlerinden Kurtulmak ve Yardımlaşmak İçin Basit Yollar kitabının yazarlarından Ray Levy ‘Sinir krizleri çok korkunç fakat ne yazık ki, çocukluk döneminin de bir gerçeği. Adlandırmak gerekecek olursa yaşları 1–4 arasında değişen “minik çocukların” bir şeyle baş etme becerisi tam olarak gelişmemiş oluyor. Onun yerine o şeyi kaybediyorlar’ şeklinde ifade ediyor. Peki, ama onları ateşleyen şey nedir?

Levy ‘Her bir sinir nöbeti, istediklerini alamadıkları basit bir şeyden kaynaklanıyor. 1–2 yaşlarındaki çocukların sinir nöbetleri, konuşma yetenekleri tam olarak oturmadığı için istediği şeyleri tam olarak ifade edemediklerinden kaynaklanıyor. Örneğin karınları acıktıklarında ya da bezlerinin değişmesini istediklerinde, onların bu isteklerine cevap vermediğiniz zaman sinirleniyorlar. Daha büyük çocuklar için ise durum daha çok ‘diş geçirme mücadelesinden’ ibaret. Çocuklar 3–4 yaşlarına geldikleri zamana kadar daha serbest büyümüş oluyorlar. Kendi isteklerinden ve ihtiyaçlarından haberdarlar ve bunu dile getiriyorlar. İsteklerini yerine getirmiyor musunuz? Mahalleyi ayağa kaldırırlar.

Peki, bu taşkınlıklara nasıl bir son verebilirsiniz? İşte anne ve baba uzmanlarının ve diğer annelerin en çok güvendiği 10 yol.

GÖRMEZDEN GELİN

Görmezden gelmenin işe yaraması gerçekten büyüleyici. Çocuk doktoru Jay Hoecker ‘Bir sinir krizi esnasında çocuğunuz karar verme ve yargılamayı yürüten beynin ön korteksini baskılayarak, gerçek anlamında aklını kaçırmış durumda oluyor’ diyor. Öte yandan, The Kazdin Method for Parenting the Defiant Child kitabının yazarı Alan Kazdin ‘Mukabele ve mantık bu yüzden işe yaramıyor. Çünkü beynin bu fonksiyonlardan sorumlu kısmı çalışmıyor. Bir insan boğulurken ona yüzme öğretemezsiniz. Bu da sinir krizleriyle aynı kapıya çıkıyor. Sinir krizi esnasında durumu iyileştirecek hiçbir şey yok. Aslında, deneyeceğiniz her şey durumu daha da kötü bir hale sokacak. Çocuğunuzun siniri geçtiğinde, yani sakinleştiğinde, o zaman konuşabilirsiniz’ diyor.

SİNİR NÖBETİYLE BAŞ ETME

Çocuğunuzun Neden Sinir Krizi Geçirdiğini Anlamaya Çalışın
Çocuğunuz neden sinir krizi geçiriyor? İşte size çocuğunuzun sinir krizi geçirmesinin sebebini anlamak için ve evde ya da dışarıda bununla baş etmeniz için bir rehber.

Çocuğunuzu Biraz Yalnız Bırakın
Pratisyen hemşire ve aynı zamanda ‘The Discipline Miracle’ kitabının yazarı Linda Pearson ‘Bazen çocuklar sinirlerini boşaltmak ister. Buna izin verin! Tabii öncelikle çocuğunuzun kendine zarar vermeyeceğinden emin olun. Ben bu yolun oldukça yararlı olduğuna inanıyorum çünkü bu yol çocuğa sinirini zararsız olan bir yola nasıl dönüştürebileceğini öğretiyor. Sizinle bir münakaşaya girmeden duygularını dışa vuruyor, kendini topluyor ve kendi iradesine hâkim oluyor’ şeklinde ifade ediyor.

Dikkatini Dağıtacak Şeyler Bulun
Bu tamamen çocuğunuzun dikkatini başka yöne çekerek yaşadığı krizden uzaklaştırmakla alakalı şaşırtıcı zihinsel bir değişim ile ilgili. İki çocuk annesi Alisa Fitzgerald, çantasının çocuklarının uzun zamandır görmediği oyuncakları ve kitap gibi dikkat çekici birçok şeyle ya da atıştırmalıklarla dolu olduğunu söylüyor. Ne zaman çocukları sinir krizine girse aralarından bir tanesini çıkartarak dikkatinin bu yöne kaymasını sağlıyor. Alisa ayrıca ‘Eğer zamanında yakalarsanız çocuğunuzun dikkatini başka yere çekerek kriz henüz oluşmadan onu engelleyebilirsiniz’ diyerek ekliyor. Eğer çocuğunuz markette ona istediği bir şeyi almadınız diye size küserek uzaklaşmak istiyorsa çabucak vitesi değiştirin ve kontrolü elinize alın ve içtenlikle ‘Dondurma alacağım ama hangisini alacağıma bir türlü karar veremedim. Bana yardım etmek ister misin?’ ya da ‘Aa! Istakoz tepsisine bak!’ tarzında şeyler söyleyin. Levy bu durumu ‘Çocukların dikkat aralığı oldukça kısadır. Bu da onların dikkatini kolayca başka yere çekebileceğimiz anlamına geliyor. Eğer gerçekten heyecanlı bir şekilde bunu dışa vurursanız, bu taktik gerçekten işe yarıyor. Akıllarını sinir harbinden uzaklaştırıyor ve sıradaki yapılacak şeye odaklıyor’ şeklinde açıklıyor. Fitzgerald da konu hakkında ‘İçinizdeki oyuncuyu yönlendirmeli ve çocuğunuzu eğlendirmelisiniz’ diyor.

Şiddet Uygulamadan Disiplini Sağlayın
Çocuğunuza küçük bir şaplak atmayı düşünmeden önce geri çekilin ve derin bir nefes alın ve çocuğunuzun ne öğrenmek istediğini düşünün. Çocuğunuzu disiplin altına sokmak adına daha fazla tavsiye için bu videoyu izleyin.

Çocuğunuzu Bu Kadar Sinirlendiren Şeyin Gerçekten Ne Olduğunu Öğrenin
Bu konu, daha ziyade henüz 2–2,5 yaş civarında olan çocuklar için geçerli. Dr. Hoecker ‘Bu yaşlardaki çocukların kelime haznesi aşağı yukarı 50 kelimeden oluştuğu için aynı anda iki kelimeyi bile bir araya getiremiyorlar. Bu nedenle iletişimleri bir hayli kısıtlı kalıyor. Oysa kafalarından bir sürü şey geçmesinin yanında gerçekleşmeyi bekleyen bir sürü istekleri de var. Mesajı alamadığınız zaman ya da yanlış anladığınız zaman, çocuğunuz öfkesini dışa vurarak panikliyor. Buna bir çözüm olarak, işaret dilinde çocuğunuza belli başlı, daha çok, yemek, süt, yorgun gibi kelimeler öğretin’ diyor.

Bir diğer yaklaşım ise çocuğunuzla empati kurarak sinirinin geçmesini sağlamak. New Jersey’den üç çocuk annesi Melanie Pelosi ‘Benim 22 aylık bebeğim öyle çığlıklar atıyor ki insanı bezdiriyor. Ona işaret dilinde belli başlı kelimeler öğrettik, fakat çizgi film gibi şeyler izlemek istediği zaman onu bize anlatamıyor ve yine panikliyor. Bu yüzden ‘bana ne istediğini söyle’ diyorum ve ne istediğini görüyorum. Tabii, istediği şeyi anlamak her zaman çok kolay olmayabiliyor. Fakat biraz alıştırma ve zamanla daha iyi anlaşıyorsunuz. Örneğin ağabeyini gösteriyorsa, bu işaret genellikle ağabeyinin kendisinden bir şeyler aşırdığı anlamına geliyor. Böylece ağabeyinden, aldığı şeyi geri vermesini isteyebiliyorum. Bu sayede kaç tane sinir krizinden kaçındığımızı saysam gün biterdi herhalde!’ diyor.

Çocuğunuzu Kucaklayın
Levy ‘Çocuğunuz sinir krizindeyken yapmak isteyeceğiniz son şey onu kucaklamak gibi görünebilir fakat çocuğunuza sarılmak onu sakinleştirecektir. Tabii, büyük ve sıkı bir kucaklamadan söz ediyorum, süper sevimli olanlardan değil. Çocuğunuza sarılırken konuşmayın. Yoksa işler daha da kötüleşecektir. Kucaklama, çocukları güvende hissettirir ve onların bu davranışlarını onaylamasanız bile sizin onları önemsediğinizi hissettirir’ diyor. Cartwright Holecko ‘Çocuklar sanırım bazen duygularını dışa vurabilecekleri güvenli bir yer arıyorlar’ diye ekliyor.

Yemek Önerin
Levy ‘Yorgun olmak ve açlık, sinir krizini tetikleyen en büyük iki şey. Anne babalar çocuklarının gün içerisinde neden gelgit yaşadıklarını öğrenmek için yanıma geliyorlar. Ve günlük olarak yaşanan bu gelgitlerin hepsinin günün aynı dilimlerinde, öğle yemeğinden önce, uykudan önce ya da akşamın erken saatlerinde olması bir tesadüf olmasa gerek! Benim tavsiyem, onların karınlarını doyurun, su verin ve rahatlamalarını sağlayın. Bu yöntem, onları yatağa yatırmak ya da biraz televizyon izlemelerine izin vermek şeklinde de olabilir. Uykusuz ya da aç kaldığınızda ne kadar huysuz olduğunuzu bir düşünün. Büyüme evresindeki, yani uykuya ve gıdaya olan ihtiyacın hat safhada olduğu bu minik çocuklar için bu etki on katına kadar çıkabiliyor’ diyor.

Çocuğunuzu Teşvik Edin
Belli başlı durumlar çocukları sınayabiliyor. Buna örnek olarak uzun bir yemek boyunca oturmak ya da kilisede sessiz bir biçimde durmak verilebilir. Sinirlenmesini tetikleyecek durum ne olursa olsun, işte size bir kurtulma yolu: Pearson, konu hakkında ‘Bu tamamen çocuğunuzdan çok fazla şey isteğinizi ve karşılığında ona çok az bir teşvik verdiğinizi fark etmeyle alakalı. Örneğin bir restorana yemeğe giderken yolda “Alex, annen yemek boyunca sessizce oturmanı ve yemeğini güzel bir şekilde yemeni istiyor. Bence bunu başarabilirsin. Eğer bunu yapabilirsen, eve gittiğimizde televizyon izlemene izin vereceğim” tarzında çocuğunuzu teşvik edebilirsiniz. Ayrıca bu tarz teşvikler sinir anında değil de onun oluşmasından önce sizin kurallarına göre yapıldığında gayet faydalı oluyor. Eğer çocuğunuzun dikkati dağılırsa, ona kibarca vereceğiniz ödülü hatırlatın. Bu durumun çocuğunuzu kamçılayıp sessiz bir şekilde oturmasını sağlaması gerçekten çok şaşırtıcı’ diyor.

Sakin Bir Şekilde Konuşun
Bu önemli hususun gerçekleştirilmesi gerektiğini söylemek gerçekten çok kolay. Fakat uzmanlar çocuğunuz sinirliyken sizin sakin kalmanız konusunda ısrarcı. Dr. Hoeckar ‘Aksi halde, çocuğunuzla bir diş geçirme yarışı içine girecek ve olayı iyice kızıştıracaksınız. Ayrıca, çocukların sinir krizleri geçirmesinin sebebinin bir kısmı ilgi görüp görmedikleriyle ilgilidir. Gördükleri ilginin pozitif ya da negatif olması onlar için önemli değil. Bütün umursadıkları ilginin %100’ünü onlara vermeniz’ diyor. Bu açıklamaya tamamen katılan Levy ise şunları ekliyor ‘Çocuğunuzla sakin, yatıştırıcı bir ses tonuyla konuşmak ona, onun bu davranışlarının sizi etkilemeyeceğini gösteriyor. Ayrıca sizin de sakin kalmanızı sağlıyor. Aslında, bu sakin ses tonu çocuğunuzu ilgilendirdiği kadar sizi de ilgilendiriyor. Eğer gerginseniz, çocuğunuz bunu hissedecek ve kızgınlığı daha da artacak.’

Gülerek Geçiştirin
Her anne baba halka açık bir alanda bu tür bir şey yaşamaktan endişe duyar. Başka annelerin sizi kontrolden çıkmış bir çocuk yetiştirerek kötü bir anne zannedeceğinden korkarsınız. Kazdin ‘Her yaştan çocuk oldukça zekidir. Sinirlendiğinizde, stresli olduğunuzda ya da psikolojik yönden çöktüğünüzde çocuğunuzun daha fazla dikkat çekmeden önce, sadece sakinleşmesi maksadıyla istediğini yaparsanız, çocuğunuz çıkarttığı bu yaygaranın işe yaradığını düşünür. O yüzden yapacağınız en iyi şey hiçbir şey olmamış gibi yüzünüze bir Mona Lisa gülücüğü kondurmak’ diyor. Peki, sizi o durumda gören insanlar ne düşünüyor? Konu hakkında bir açıklama da Levy’den geliyor ‘Araştırmalardan bildiğimiz üzere insanların yargıladığı tek şey bu tür durumlara verilen tepkiler. Eğer sakin bir tavır sergiler ve her şeyi kontrol almış gibi davranırsanız (çocuğunuzun sinir krizini durdurmak için hiçbir şey yapmasanız bile!) insanlar sizin iyi bir anne olduğunuzu düşünecek.’

Kriz Bölgesinden Uzaklaşın
Çocukları sinirlendikleri yerden uzaklaştırmak sakinleşmelerinde yardımcı olur. Levy ‘Bu durum, özellikle iyileşme sürecindeyseniz çok iyi bir yol. Eğer çocuğunuz markette ona istediği oyuncağı ya da şekeri almadınız diye ortalığı ayağa kaldırıyorsa, çocuğunuzla birlikte, o sakinleşene kadar marketin bir başka bölümünde ya da dışarıda bekleyin. Olay yerinin değişmesi, davranışları gerçekten de değiştirecektir’ diyor.