Çocuk estetiğinde doğru bilinen yanlışlar

Türkiye, dünyada estetik uygulamalarının en çok yapıldığı ülkelerin başında geliyor. Estetik ve plastik cerrahide teknoloji, uzman ve sistem açısından dünyadaki en iyi alternatiflerden biri olsak da, hala bazı yanlışların önüne geçilemiyor ne yazık ki. Çocuklarda, doğumdan itibaren görülen en sık hastalıklarla nasıl başa çıkılmalı, ne zaman ameliyat olmalı ya da cerrahi müdahaleye ihtiyaç var mı...

Çocuklarda görülen ve estetik operasyonlar
Türkiye'de doğumdan itibaren çocuklarda gördüğümüz en sık rahatsızlıklar, kepçe kulak, yarık dudak, burunda şekil bozukluğu, el/parmak deformiteleri, yüzde doğumsal lekeler, göz kapağı düşüklükleri, aksesuar memebaşı ve aksesuar aksiller meme, sünnet sonrası deformasyonlar ve yüzde yaralanmalar. Bu estetik problemler her yaşta çocukta görülebiliyor, ancak asıl sıkıntı çocuk okul çağına gelince başlıyor. Çünkü, diğer çocuklar tarafından alay edilme nedeni olarak kullanılabiliyor ve bu durum çocuklarda ciddi psikolojik sorunlara yol açabiliyor.

Çocukla alay ediliyorsa...
Bazı rahatsızlıklar için alternatif yollar var, ancak en sık görülenlerden göz kapağı düşüklüğü, kepçe kulak, yarık dudaklar, el deformasyonları gibi sorunlarda cerrahi müdahale şart.

Türkiye'de anne babaların çocuk estetiğine bakışı
En sık görülen ve müdahale ettiğimiz sorun, kepçe kulak ve yarık dudak rahatsızlıkları. Bu konuda doğru bilinen yanlış çok. Ebeveynlerin, çocuğun yaşı, psikolojisi ve fiziksel durumunu çok iyi tespit edip, en doğru zamanda iyi bir plastik cerrah ile bir araya gelmesi gerek. Aksi halde, ömür boyu taşınacak olumsuz durumlar ortaya çıkabilir.

Çocuklarda müdahaleye ihtiyaç duyulan hastalıklar

1- Kepçe Kulak
Çocuklar kulak şekil bozukluğu ile ilgili en büyük sıkıntıyı yaşayan gruptur. Okul çağındaki çocuklara genellikle akranları tarafından "çanak anten", "kepçe", "miki fare" gibi lakaplar takılır ve alay konusu olurlar. Bu yüzden söz konusu olan kepçe kulak ameliyatı ise, ben "ne kadar erken, o kadar iyi" diyorum. Bazı bebekler hiç istemesek de, kulaklarında kepçelikle doğabiliyor. Bebeklerde kepçe kulak sorunu varsa genelde anne baba hemen bandaj veya kulaklarını geri yatıracak bir şey ile kulakları geri atmaya çalışıyor. Bize sorduklarında "tamam, deneyin" diyoruz. Ama tıbben o kulakların düzelmesi çoğu zaman mümkün değil. Fakat ilerleyen yaşlarda anne ve babanın keşke deneseydik, belki düzelirdi dememeleri için bu uygulamalara izin veriyoruz. Bebekler daha kıkırdak oluşumunu tamamlamadıkları için ameliyat olamayacağından çocuğun ebeveyni ile yapılacak görüşmede rekonstrüksiyonun yapılacağı yaşı belirliyoruz. Müdahalenin genellikle çocuk okula başlamadan bitirilmesi, çocuğun okulda yaşacağı travmayı engellemek için idealdir. Ancak önemli bir nokta daha var; ameliyat öncesinde bu durum çocuğa mutlaka anlatılmalı ve onun da onayı alınmalıdır.

2- Yarık Dudak, Yarık Damak (Doğuştan Anomaliler)
Dudak ve damak yarığı en sık rastlanılan doğumsal defektlerdendir. Yüz yarığı olan her yenidoğan, diğer anomaliler açısından da değerlendirilmelidir. Doğumdan hemen sonra benzer yarıkların araştırılması tedavinin şekillendirilmesinde önemli rol oynar. Doğumdan sonraki herhangi bir zamanda, dudak onarımı gerçekleştirilebilir. Genel olarak çoğu onarım 10'lar kuralına göre planlanır: 10 haftalıkken, 10 pound (5kg) ağırlığındayken ve 10 gram kan hücresine (hemoglobin) sahip ise... Sonraki işlem ise, burunun onarımı ya da yara izini düzeltmek için yapılan estetik müdahale olabilir. Yüzde belirgin bir şekilde belli olduğundan, dudak şekil bozukluğu ne kadar erken tedavi ettirilirse o kadar iyidir.

3- Burunda Şekil Bozuklukları
Çocuklar yetişkinlere göre burun estetiği konusunda son derece farklı bir ihtiyaca sahiptir. Ebeveynler asla, çocuklarında burun estetiğini keyfi olarak yaptırmamalı. Çocukta burun estetiği, herhangi bir ciddi yaralanma sonucunda çocukların burun ve yüz gelişimine etki etmemesi için yapılır. Çocuklarda kemik yapısı ve kıkırdak doku oturmadığı için ufak kazalarda dahi burun bölgesinde kalıcı hasarlar oluşabilir. Bu hasarları estetik operasyon ile onarabiliyoruz. Ancak yine de, bu müdahale bile son derece hassas ve titiz bir şekilde yapılmalı. Çünkü çocuğunuzun burnunu düzeltmek isterken, henüz oturmamış kıkırdak dokunun yanlış operasyonlarla deforme olmasına neden olabilirsiniz. Bu da, onarılması güç ve çocuğun gelişimini engelleyen sonuçlar doğurabilir.

4- Göz Kapağı Düşüklükleri
Göz kapakları çok hassas mekanizmalardan oluşur. Doğumla birlikte göz kapağı mekanizmalarında oluşan herhangi bir bozukluk, örneğin, göz kapağındaki kasların yeterli liften yoksun olması, göz kapaklarını kaldıracak esnekliğe ve güce sahip olmaması gibi nedenler doğuştan göz kapağı düşüklüğü hastalığına yol açar. Ancak buradaki kritik soru şu: Bu düşüklük görmeye engel mi değil mi? Görmeye engel olacak bir durum yoksa işlem yapılmadan takibe alınmalı. Çünkü bebeklerde 1 yaşından sonra bu lezyonlar küçülür. Görme duyusu etkilenmediği sürece çocuğunuzu hemen tedavi ettirmeyi düşünmeyin. Bebeğinizi altı ayda bir, dört yaşına kadar göz muayenesinden geçirin. Bu döneme ulaşmış çocukta sıkıntının durumuna göre kapak ameliyatına karar verilebilir. Görme duyusunda azaltma, aşırı psikolojik sorunlar durumunda ameliyat dışında başka yapılacak tedavi yoktur. Bu tedaviyi de yine, okul öncesi dönemde öneriyorum.

5- El Deformasyonları
Çocuklarda görülen el rahatsızlıkları, bilinen adları ile perdeli parmaklar (sindaktili), fazla parmak (polidaktili), tetik parmak (trigger finger), başparmak eksikliği, kısa parmaklar ve eksik parmaklardır. Bu el rahatsızlıkları da, sıkça kullanılan ve göz önünde olan bir organ olması sebebiyle çocuğun psikolojisini olumsuz yönde etkiliyor. Ayrıca, ileride seçeceği mesleğini etkilemesi açısından da mühim bir konu. Yine okul çağına gelmeden, plastik cerrahi ile bu deformasyonlar düzeltilebilir ve parmaklara, ellere belirgin fonksiyonel kapasite kazandırabilir.

6- Sünnet
Gelecekte çocuğun ruh ve beden sağlığını yakından ilgilendiren önemli bir cerrahi bir girişim. Ne yazık ki ülkemizde hala bu işlem çoğunlukla, tıp doktoru olmayan 'sünnetçiler' tarafından yapılıyor. Ebeyenlere şunu hatırlatmak isterim, hiçbir cerrahi işlem basit değildir ve bazen istemediğiniz karmaşık bir hale gelebilir. Bu nedenle sünnet de; küçümsenmeden, cerrahi ilkelerinden ödün verilmeden yapılmalıdır. Çünkü uygun cerrahi ile yapılmayan sünnet, çok ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Eğlence için sınırsız masraf yapmak yerine, bu işlemi konusunda uzman birine yaptırın. İlerde çocuğunuzun cinsel organında ortaya çıkabilecek şekil bozuklukları, cinsel hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu müdahaleyi gelenekselleştirmeden, tıbba başvurarak ele almanız, çocuğunuzun geleceği için çok önemli.

7- Aksesuar Meme Başı
Genellikle vücudunda fazla memesi ya da meme başı olan kişiler bunu genellikle çok küçük oluşu ve tam meme formunda olmaması nedeniyle ben veya leke olarak algılarlar. Bunun bir aksesuar meme ya da meme başı olduğunun çoğunlukla farkında bile değillerdir, ta ki uzman bir doktor, memesinin altında bulunan bu oluşumun ne olduğunu ona anlatana dek. Doğumsal bir kalıntı olan fazla meme veya meme başı, henüz anne karnındayken oluşur. Seyrek olarak bir bebeğin fazladan bir ya da daha çok meme/meme başının olduğu görülebilir. Kasıktan koltukaltına kadar uzanan süt yolu denilen bir çizgi boyunca çok sayıda meme hücremiz vardır. Kasıktan koltuk altına kadar uzanan süt yolundaki hücreler eğer beklenen gerilemeyi göstermezse, "aksesuar meme" de denilen üçüncü meme oluşur. Fazla meme başları genellikle göğüs bölgesinin çevresinde yer alsalar da ara sıra da boyunda, sırtta, kalçada ve vulvada bulundukları da gözlenmiştir. Aksesuar meme dokularının tümörlere dönüşme riskleri vardır. Bu nedenle politeli bulunması durumunda eşlik eden bir bozukluk olup olmadığının incelenmesi gereklidir. Bu lezyonlar kozmetik ve psikolojik sorunlar yaratabilirler. Çok büyük olanları kozmetik bir problem teşkil ederken, ufak olanlarının sıklıkla farkına bile varılmaz, her iki durumda bir sağlık problemi değildir. Böyle bir durum söz konusu ise bebeklik ya da ilk çocukluk döneminde hiçbir şey yapılamaz. Ancak, çocuk ergenlik dönemine erişince estetik nedenlerle ameliyat yapılabilir.