Çocuk Gelişiminde 4 Yaş

Etraflarında gelişen olaylara karşı artık tepkiler vermeye ve belli başlı temel farklılıkların bilincine varmaya başlarlar. Bu nedenle bu yaşta çocuklara verilen cevap konusunda dikkatli olunmalıdır, çünkü artık kişilikleri ve hafızaları gelişmeye, şekillenmeye başlamıştır. Sosyalliklerini oyun oynayarak ve sorular sorarak ilerletirler. Aynı zamanda kendilerinin dışında bir dünya olduğunun farkına varmaya ve empati kurmaya başlarlar. Fiziksel aktiveler bu çağda çok önem kazanır. İnsanları taklit etmeye ve yaptıklarını yapmaya çok müsait bir kafa yapısında olurlar. Bu nedenle yanındaki herkesin konuşmalarına ve hareketlerine dikkat etmesi gerekmektedir. Yanlış alışkanlıkların kazanılabildiği bir dönemdir. Artık çok daha hareketli, meraklı olduğu bir yaştadır ve daha dikkatli davranmaya da başlayacaktır. Artık merdivenleri çıkabilir, top oynayabilir hale geldiği için sürekli yanında birinin olmasını gerektirecek durumlar ortaya çıkabilir. Bu dönemde yaratıcılıkları üst seviyede olduğu için, yaramazlık olarak algılanabilecek olaylar yaşanmaması adına dikkatini ve enerjisini yönlendirmede yardımcı olunması önemlidir. Aynı zamanda bu dönemde çocuğunuzda daha önceden yaptığı şeyleri yapmak istememe gibi dengesiz davranışlar ortaya çıkabilir. Fobiler kazanılabilir. Bu konu üzerinde dikkatli olunmasında fayda vardır, fakat endişelenmeye gerek yoktur. Çünkü bu olayların çoğu bu döneme ait geçici durumlardır.

4 YAŞ ÇOCUK GELİŞİMİ

Bu yaşta çocuklar psikolojik olarak yeni davranışlar kazanmaya meyillidir. Kendilerine bir model ararlar ve mümkün olduğunca onu taklit etmeye çalışırlar. Bu nedenle çevresindeki insanların, hareketlerine ve konuşmalarına çok dikkat etmeleri gerekmektedir. Bu dönem, kişiliğini belirleyecek, iyi alışkanlık kazanması için bir fırsata dönüştürülebilir. Sabah uyandığında sizden gördüğü şekilde diş fırçalamak ya da bir uykuya dalma rutini belirlemek iyi birer başlangıç olabilir. Çok meraklı olduğu bu dönemde sorduğu sorulara en doğru, mantıklı ve ona bir birey olduğunu hissettirecek şekilde cevaplar verilmelidir. Bu yaşlarda çocuğun daha fazla gülmeye ve eğlenmeye başladığını göreceksiniz. Artık kendine ait bir espri anlayışı oluşmaya ve şekillenmeye başlayacaktır. Arkadaş edinmenin ne olduğunu anlamaya başlayacak ve sosyalleşecektir. Fakat ebeveyn ile arasındaki sınırı iyi bilmelidir. Yani kontrolün tamamen onda olmadığı, bir birey olarak onun kararlarına saygı duyduğunuzu belirtmeniz, fakat yine de sizin belirlediğiniz kuralların dışına çıkamayacağını da anlamasını sağlamalısınız. Kendi dışında gelişen bir dünya olduğunu fark etmeye başlayan çocuğun, bu dönemin en çok deneyim kazandığı yaşlardan biri olduğu söylenebilir. Bu dönemde tam olarak gerçek ve hayal arasındaki sınırı kuramadıkları için yaratıcılıkları gereği hikayeler uydurabilir, sizi şaşırtmaya, güldürmeye çalışabilir. Bunlar normal karşılanmalıdır. Ayrıca bu dönemde kendi bedenleri ve diğer insanların farklılıkları hakkında soru sormaya başlayabilirler. Dış görünüş veya cinsiyet kavramlarını anlamaya başladıkları bu nedenle daha çok merak ettikleri bir yaştır. Eğer bu konuyu bir tabuya dönüştürür ve cinsellik ya da cinsiyetler hakkında onun yaşına uygun doğru bilgiyi vermezseniz, bunu arkadaşlarından öğrenecek ve kafası karışacaktır. Bu nedenle anlayabileceği şekilde kendi bedeni, cinsiyetleri, cinselliği, ırk farklılıklarını ya da fiziksel farklılıkları ona eşitlikçi ve mantıklı yollarla merak ettiği ve soru sorduğu kadarıyla anlatabilirsiniz. Genellikle bu dönemde her şeyi kendileri yapmak isteyecek ve bağımsızlıklarını ilan ettiklerini düşüneceklerdir. Bu nedenle istedikleri şeyler gerçekleşmeyince kendince yetişkinleri taklit ederek tavrını koymaya başlayabilirler

MOTOR BECERİLER

Bu dönemde eski haline göre çok daha hareketli bir çocukla karşı karşıya kalabilirsiniz. Artık tek başına daha önce yapamadığı birçok şeyi yapmaya başlayacaktır. Merdivenleri tırmanmak, üç tekerlekli bisiklet sürmek gibi becerileri gelişmiş olacaktır. Bir insanın temel organları olan kol, bacak ve parmaklar gibi detaylarını görerek resim yapmaya ve resim yapmadan önce ne yapacağına karar vermeye, hatta bunu sizinle paylaşmaya başlayabilir. Kalem tutma yeteneği gelişir, rahatlıkla kalem tutmaya başlar. Örneklerine bakarak yazıları taklit etmeye başlayabilir. Bu yaratıcılıkları kısıtlanmamalıdır, fakat bu dönemde duvarlara ve ev eşyalarına resim yapmak gibi durumlar ortaya çıkabilir. Enerjisini ve dikkatini verebileceği alışkanlıklar kazandırmak bu nedenle çok önemlidir. Böylece hem kendini geliştirebilecek ve doğru olanı kendi kendine keşfedebilecektir. Bununla beraber artık yemek yerken kaşık ve çatal gibi araçları kullanmaya başlayabilir. Kolay giyilebilir kıyafetlerini değiştirebilir, fakat düğmesi olan şeyler gibi, giymesi biraz daha karmaşık olan şeyler için yardıma ihtiyacı olabilir.

DİL BECERİLERİ

4 yaş, çocuğun artık sürekli soru sorduğu ve verilen cevapları anladığı bir dönemdir. Çocuksu konuşmalar yerine yetişkinler gibi, tamamıyla anlaşılır şekilde konuşmaya çalışır. Bu dönemde argo ve uygunsuz cümleler dikkatini çekmeye başlar ve ona komik gelir. Bu nedenle yanındayken bu kelimelerin kullanılmaması ve hiçbir yerden duymamasını sağlamaya çalışmak önemlidir. Şarkılar söylemeye ve öyküler anlatmaya başladığı gibi artık uzun hikayeler dinleyebilecek şekilde dikkatini de toplayabilir. Bununla beraber adı, soyadı gibi kişisel ufak tefek şeyleri ve sayıları ezberleyip, aklında tutmaya başlayabilir. Yaşanmış olaylarla, günümüz arasında bağlantı kurabilir. Fakat hayal ile gerçek arasındaki farkı tam olarak ayırt edemez.

SAĞLIK BESLENME

Bu dönemde artık beslenme düzeni ile ilgili alışkanlıklar kazanmaya başlayacaktır. Bu safhada edinilen doğru beslenme alışkanlıkları yetişkinlik döneminde bile etkisini gösterebilir. Bu nedenden dolayı en sağlıklı olacak şekilde beslenmelidir. Günlük olarak her besin çeşidinden yemeleri önemlidir. Meyve, sebze, tahıl, et, süt gibi bütün besin türlerinden ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tüketmesine özen gösterilmelidir. Bu dönemde çocukların çok hareketli olabileceğini söylemiştik. İşte bu hareketliliği göz önünde bulundurularak besin verilmelidir. Bu dönemde bolca proteine ihtiyacı olacaktır, çünkü gelişimi yüksek bir hızda devam etmektedir. Fakat dikkatli de olunmalıdır, çünkü eğer çok hareketli bir çocuğunuz yoksa gereksiz kilo alımına neden olabilecek yiyeceklerden uzak tutmalısınız. Bu dönemde henüz zararlı yiyecekleri siz vermediğiniz sürece keşfetmediği için bunları istemeyecektir. Fakat zararlı abur cuburları tattırırsanız, onları yemek istemesi normal karşılanmalıdır. Bu nedenle mümkün olduğunca sağlıklı besinlere yönelmesini sağlamalısınız. Evde yaptığınız sağlıklı yiyeceklerle ara öğünlerini geçirmesine yardımcı olabilirsiniz.