Çocukların Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Siber Zorbalık Araştırması

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, çocukların medya kullanım alışkanlıklarına yönelik araştırmanın, öğrencilerin günlük ortalama internet kullanım süresinin 2 saat 13 dakika, ders çalışma süresinin ise 1 saat 30 dakika olduğunu ortaya koyduğunu bildirdi.

Şahin, 26 ilde, 99 okulda, 3 bin 29 ortaokul öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilen "Çocukların Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Siber Zorbalık Araştırması"nın sonuçlarını, RTÜK'te düzenlenen basın toplantısıyla duyurdu.

Araştırmanın bulgularının, sektörün yeni yol haritasının belirlenmesine önemli katkılar sağlayacağına inandığını dile getiren Şahin, Üst Kurulun, sadece görsel-işitsel medya alanını düzenlemek ve denetlemekle kalmayıp, yayınların vatandaşlarca ne şekilde izlendiğini ve kamuoyundaki etkilerini de araştırdığını vurguladı.

Şahin, "Teknolojinin gelişmesiyle internetin ve yeni medya araçlarının vazgeçilmezlerimiz arasına dahil olması, bizleri bu alanda yeni bir fotoğraf çekmeye zorladı. Üst Kurulumuz görevini yerine getirirken aileye ve çocuğun korunmasına özel önem veriyor. Çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimlerine olumsuz etki edebilecek yayın içeriklerine karşı tedbirlerimizi kararlılıkla alıyoruz." diye konuştu.

"Yeni medya araçları" olarak adlandırılan akıllı cihazların, yayınların takip edilme şekillerini de farklılaştırdığına işaret eden Şahin, Çocukların Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Siber Zorbalık Araştırması'nın bu nedenle çok önemli olduğunu vurguladı.

Araştırmanın, çocukların interneti ne sıklıkta kullandığı, yayınları bu araçlardan nasıl takip ettiği, internet kullanırken hangi tehditlerle karşılaştığı gibi sorulara cevap aradığını dile getiren Şahin, sonuçların medya okuryazarlığının önemini ortaya koyduğunu söyledi.

Araştırmanın sonuçlarını kitaplaştırdıklarını bildiren Şahin, gerek aileler gerek bu konuda araştırma yapan akademisyenler gerekse medya profesyonelleri için değerli bilgiler taşıyan kitabı çok önemsediğini vurguladı.

Ortaokul öğrencilerini kapsayan araştırmada yeni medya kullanım alışkanlıkları, ders çalışma süreleri ve dijital cihazların derslerde kullanımı ile siber zorbalığa maruz kalma durumlarına ilişkin çarpıcı neticelere ulaştıklarını dile getiren Şahin, şu verileri paylaştı:

"2015'te ortaokul öğrencileri arasında televizyon izleyenlerin oranı yüzde 98,3 iken, 2018'de bunun yüzde 95,2'ye düştüğünü gördük. Aynı çerçevede, düzenli olarak en fazla izlenen program türünün yüzde 51,5 ile dizi filmler, yüzde 41 ile filmler ve yüzde 28 ile canlı spor müsabakaları/spor programları olduğunu tespit ettik.

Araştırmaya katılan öğrencilerimizin neredeyse yarısı interneti her gün kullanmaktadır.
2015'te internet kullananların oranı yüzde 90,4 iken, 2018'de bunun yüzde 97'ye çıktığını gördük. Araştırma kapsamında 'İnternetin sizin için önem derecesini belirtiniz.' sorusuna verilen cevaplar incelendiğinde, öğrencilerin yüzde 84'lük çoğunluğunun 'internetin kendileri için çok önemli olduğunu' belirtmesi, üzerinde durulması gereken bir konudur."

Şahin, araştırmanın sonuçlarına göre, öğrencilerin medya araçları kullanım ve ders çalışma sürelerini de şu şekilde açıkladı:

"Öğrencilerin günlük ortalama cep telefonu kullanım süresi 1 saat 26 dakika, televizyon izleme süresi 1 saat 29 dakika, internet kullanım süresi 2 saat 13 dakika, dijital ortamda günlük oyun oynama süresi 1 saat 16 dakikadır. Öğrencilerimizin günlük ortalama ders çalışma süresi ise 1 saat 30 dakika olarak belirlenmiştir."

- "Öğrenciler yeni medyanın adeta bağımlısı"

Şahin, bu verilerin, ortaokul öğrencilerinin okul haricinde yeni medyanın adeta bağımlısı olduğunu ortaya koyduğuna dikkati çekti.

Araştırmada, medya araçları tercihleri ve önem düzeylerinin de irdelendiğini dile getiren Şahin, buna göre öğrencilerin yüzde 66'sının cep telefonunu, yüzde 44'ünün bilgisayar, yüzde 30'unun tablet, yüzde 3'ünün ise televizyonu önemli gördüğünü ifade etti.

- Siber zorbalık

Araştırmanın siber zorbalıkla ilgili kısmına da değinen Şahin, internette incitici yorum alma, kişisel saldırı, izinsiz fotoğraf-video paylaşımı, cinsel içerikli mesajlar alma olarak özetlenebilecek siber zorbalığın içine teknik ve güvenlik sorunlarının da girdiğini belirtti.

İnternetteki siber zorbalığın bugünün önemli sorunlarından olduğunu vurgulayan Şahin, RTÜK'ün bu konuda başta çocuk ve gençler olmak üzere toplumu bilinçlendirmeye yönelik önemli çalışmalar yürüttüğünü söyledi.

Şahin, araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin yüzde 59,6'sının internete bağlandığında tek başına olduğunu, çevrim içiyken siber zorbalıkla karşılaşma oranının yüzde 44,2 olarak gerçekleştiğini bildirdi.

Her 4 öğrenciden 1'inin internette hoşlanmadığı bir durumla karşılaştığında bunu kimseyle paylaşmamasının üzerinde durulması gereken bir konu olduğuna işaret eden Şahin, erkeklerin kızlara göre hem daha fazla siber zorbalığa maruz kaldığını hem de daha fazla siber zorba olduğunu dile getirdi.

Öğrencilerin internette en çok rahatsız olduğu konuların başında siber zorbalığın geldiğini, bunu reklamlar ve yalan/asılsız haberlerin takip ettiğini anlatan Şahin, şunları kaydetti:

"Radyo ve Televizyon Üst Kurulu olarak çocuklarımızın bilinçli medya tüketicileri olmaları ve bu konuda yapılan medya okuryazarlığı eğitimlerinin tüm aile fertlerinin faydalanabileceği ölçüde geliştirilmesinin önemini biliyor, bu çerçevede düzenleyici ve denetleyici kamu otoritesi olarak öğrencilerimize, ailelerimize ve eğitimcilerimize rehber olmayı hedefliyoruz."

Üst Kurulun gerçekleştirdiği diğer araştırmalara ilişkin bilgi de veren Şahin, Radyo Dinleme Eğilimleri Araştırması'nın sonuçlarını 13 Şubat Dünya Radyo Günü'nde açıklamayı öngördüklerini, Televizyon Yayınlarında Şiddet Araştırması'nın saha faaliyetlerini ise sürdürdüklerini belirtti.

Şahin, konuşmasının ardından araştırmaya katılan Türkiye Emlak Bankası Ortaokulu öğrencilerine hediyeler verdi ve hatıra fotoğrafı çektirdi.

- İnternet video izlemek için kullanıyorlar

Türkiye Emlak Bankası Ortaokulu öğrencilerden Sema Ülkü, AA muhabirine yaptığı açıklamada, günde 1,5 saat internette zaman geçirdiğini, ailesinin izin verdiği kadar da televizyon izlediğini söyledi.

Ülkü, interneti büyük oranda ders çalışmak için, daha az da video izleyip müzik dinlemek için kullandığını ifade etti.

Ozan Kalander de interneti daha çok hafta sonları kullandığını ancak her akşam televizyon izlediğini dile getirdi. Sosyal medya hesabının bulunmadığını belirten Kalander, internette en çok video izlediğini kaydetti.

Azra Nisa Turgut ise günde yarım saat televizyon izlediğini, en çok yarışma programlarını tercih ettiğini söyledi. Turgut, günde 1-2 saat de internette videolara göz attığını, fotoğraf paylaştığını, arkadaşlarıyla mesajlaştığını anlattı.

- Öğrencilerin tercihi internet bağlantılı cep telefonu

Çocukların Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Siber Zorbalık Araştırması'na göre, öğrencilerin yüzde 63,3'ünün cep telefonu bulunuyor. Cep telefonu olduğunu belirtenlerin yüzde 90,7'sinin cep telefonunda internet bağlantısı yer alıyor.

Öğrencilerin yüzde 75'i tek bir iletişim aracı seçmek zorunda kalsa cep telefonunu tercih edeceklerini belirtiyor ve bunun nedeni olarak yüzde 44 oranında iletişim kolaylığı/iletişim sağlamasını gösteriyor.

Bilgisayar/tablet ise öğrenciler için en çok oyun oynayabilmek için tercih ediliyor.

Araştırmaya katılan öğrencilerin yaklaşık yarısından fazlası "her gün" ve "neredeyse haftanın her günü" televizyon izlediklerini belirtirken, izleme yoğunluğu 18-21 ve 21-24 saatleri arasında görülüyor.

Öğrenciler en çok gündüz kuşağında yayınlanan programlardan rahatsızlık duyduklarını ifade ediyor. Bu programlardan rahatsızlık oranı yüzde 28,3 olarak gerçekleşiyor.

Araştırma, ortaokul öğrencilerinin yüzde 48,6'sının her gün, yüzde 17,8'inin neredeyse haftanın her günü, yüzde 23,8'inin haftada birkaç gün ve yüzde 4,9'unun ise ayda birkaç gün internet kullandığını ortaya koyuyor.

İnternete yüzde 81 oranında cep telefonuyla ulaşan öğrenciler, yüzde 37,8 oranında film/video/müzik vb. izlemek, yüklemek, indirmek ve paylaşmak, yüzde 36 oranında internette gezinmek ve yüzde 35,7 oranında merak edilen konuları araştırmak için internete bağlanıyor.