Çölyak hastalığı nedir, belirtileri nelerdir? Çölyak hastaları ne yememeli?

Çölyak hastalığı karmaşık ve yaşam boyu süren bir rahatsızlık olmasına rağmen, doğru yönetim ve bilinçlenme ile sağlıklı bir yaşam sürmek mümkündür. Glütensiz diyetin sıkı bir şekilde uygulanması, belirtilerin hafifletilmesi ve komplikasyonların önlenmesi için temel gerekliliktir.

Çölyak nedir?

Çölyak hastalığı nedir sorusuna kısaca glüten intoleransı diyebiliriz. Çölyak hastalığı, glütene karşı kalıcı bir intolerans olarak tanımlanan, bağışıklık sisteminin ince bağırsakta iltihaplanmaya neden olduğu ciddi bir otoimmün hastalıktır. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Çölyak hastalığı, dünya genelinde her 100 kişiden 1'ini etkiler ve yaşam boyu süren bir durumdur. Ancak, çoğu kişi bu hastalığı taşıdığını fark etmeden yaşamına devam eder. Bu da hastalığın "sessiz" bir şekilde ilerlemesine neden olur ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Çölyak hastalığı belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığı belirtileri çok çeşitli olarak kendisini gösterebilir. Çölyak belirtileri genel olarak karın ağrısı, şişkinlik ve ishal olarak seyreder. Çölyak belirtileri nelerdir:

• Kronik ishal
• Karın ağrısı ve şişkinlik
• Gaz
• Kabızlık
• Yağlı dışkı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Büyüme ve gelişme geriliği
• Kemik erimesi
• Depresyon ve sinirlilik
• Baş ve eklem ağrıları

Ayrıca çölyak hastalığı, ciltte döküntü, diş minesi hasarı, ağız ülseri, gecikmiş âdet görme gibi birçok farklı belirtiye de neden olabilir.

Çölyak tedavisi, glütenden tamamen kaçınmayı içeren sıkı bir glütensiz diyettir. Bu diyet, ince bağırsakların iyileşmesine ve semptomların kaybolmasına yardımcı olur. Çölyak hastaları glütensiz diyetlerine ömür boyu uymak zorundadır.

Çölyak hastalığı ilerlerse ne olur?

Çölyak tedavisi yapılmazsa ince bağırsaklarda hasara yol açarak çeşitli semptomlara ve komplikasyonlara neden olabilir. Bu ilerleme zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Çölyak tedavi edilmezse şunlar yaşanabilir:

• Kronik ishal
• Karın ağrısı
• Kilo kaybı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Büyüme ve gelişme geriliği
• Kansızlık
• Kemik erimesi
• Dermatit
• Diyabet
• Tiroid hastalığı
• Beslenme yetersizliğine bağlı hastalıklar
• Nörolojik ve psikolojik sorunlar

Çölyak hastaları ne yememeli?

Çölyak tedavisi glütenden tamamen kaçınmayı içeren sıkı bir glütensiz diyettir. Çölyak hastaları şu besinleri yememelidir:

• Ekmek, makarna, bulgur, irmik, kuskus, erişte, kraker, bisküvi, kek, kurabiye, börek, çörek, gofret, malt şurubu ve bira
• Soslar, ketçap, mayonez, salata sosları, hazır çorbalar, köfteler, sucuk, sosis, salam gibi işlenmiş et ürünleri, dondurma, çikolata, cips gibi atıştırmalıklar
• Buğday nişastası, modifiye edilmiş buğday nişastası, arpa nişastası, malt aroması, buğday glikoz şurubu gibi maddeler içeren ürünler
• Glütensiz ürünlerle aynı ortamda üretilen veya işlenen gıdalar glüten içerebilir. Bu nedenle, çölyak hastaları için özel olarak üretilmemiş gıdalardan kaçınmak önemlidir.