Covid-19 geçirenler dikkat! Bu hastalıkların görülme riski çok daha fazla

İlk olarak 2019 yılında ortaya çıkan Covid-19 tüm dünyayı etkisi altına almıştı. Pandemiye dönüşen bu süreç hayatımızın pek çok alanında değişime neden oldu. Özellikle sağlık alanında köklü değişimler yaratan Covid nedeniyle milyonlarca insan hayatını kaybetti. Oxford Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre Covid'e yakalanan insanlarda hastalıktan 2 yıl sonra bilinç bulanıklığı, demans ve epilepsi, diğer solunum yolu hastalıklarını geçirenlere göre daha yaygın görülüyor.

FARKLI HASTALIKLARIN GÖRÜLME RİSKLERİ İNCELENDİ

BBC’de yer alan habere göre araştırma kapsamında çoğunluğu Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) olmak üzere 1 milyon 250 bin kişide, Covid geçirdikten iki yıl sonra 14 farklı hastalığın görülme riskleri incelendi. Daha sonra bu sonuçlar, iki yıl önce farklı bir solunum yolu enfeksiyonu geçiren 1,25 milyon kişinin sonuçlarıyla kıyaslandı. Covid olan grupta, aşağıdaki vakaların görülme sıklığı daha fazlaydı:

• 65 yaş üstü yetişkinlerde demans, felç ve bilinç bulanıklığı
• 18-64 yaş arası yetişkinlerde bilinç bulanıklığı
• Genel görülme riski düşük olmasına rağmen çocuklarda epilepsi ve psikotik bozukluklar.
  Örneğin başka bir solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocukların 2 yıl sonra epilepsi geliştirme riski 10 binde 130'ken, Covid sonrası bu olasılık 10 binde 260'a yükseldi.

BAZI RAHATSIZLIKLARIN GÖRÜLME SIKLIĞI AZALDI

Çocukların psikotik bir bozukluk geliştirme riskleri de Covid'den sonra 10 binde 18'e yükseldi ancak nadir görülen bir risk olarak kaldı. Bazı rahatsızlıklarınsa Covid'den iki yıl sonra görülme sıklığı azaldı. Bunlar arasında çocuklarda ve yetişkinlerde anksiyete ve depresyon, yetişkinlerde ise psikotik bozukluklar yer alıyor. Araştırma, yetişkinlerde artan depresyon ve anksiyete riskinin iki aydan az sürede normale döndüğünü de buldu.

BAZI VAKALARA TIBBİ MÜDAHELE GEREKEBİLİR

Oxford Üniversitesi Psikiyatri Departmanı'ndan araştırma ekibinden Prof. Paul Harrison, Covid'den 2 yıl sonra bile demans ve hastalık nöbetleri gibi rahatsızlıkların daha sık gözlemleniyor olmasını "endişe verici" olarak nitelendirdi. Ancak anksiyete ve depresyonun Covid'den sonra çocuklarda görülmezken yetişkinlerde "kısa süreli" olmasını " iyi haber" olarak yorumladı. Araştırmacılar, sayıların "göz ardı edilmesi zor" olsa da bir felaket uyarısı olmadığını söylüyor. Ancak bazı vakaların tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyabileceğini ve bunun sağlık hizmetleri üzerindeki baskıyı artırabileceğini de ekliyorlar.

OMİCRON BEYİN VE AKIL SAĞLIĞI RİSKLERİNE YOL AÇIYOR

Lancet Psychiatry dergisinde yayımlanan çalışma için araştırmacılar hastalık geçiren kişileri iki yıl boyunca tek tek izlemek yerine enfeksiyondan iki yıl sonra yeni tanı konan kişilerin sayısını incelediler. Bunun yanında, teşhisten sonra her bir vakanın ne kadar şiddetli olduğuna veya ne kadar sürdüğüne bakılmadı. Bunlar Covid ya da diğer enfeksiyonlarla karşılaştırılmadı. Araştırmacılar, bilinç bulanıklığı olarak bilinen hafıza ve konsantrasyon sorunlarının tipik bir semptom olduğu "uzun Covid" tanımlanmasını kullanmayı tercih etmediler. Son araştırmalar, geçen kış yayılmaya başlayan koronavirüsün Omicron varyantının, önceki varyantlara göre uzun süreli Covid semptomlarına neden olma olasılığının daha düşük olduğunu bulmuştu. Oxford Üniversitesi'nin araştırmasında ise genel olarak Delta varyantından daha hafif geçmesine rağmen, Omicron'un benzer beyin ve akıl sağlığı risklerine yol açtığı tespit edildi.

BULGULARIN DOĞRULANMASI İÇİN DAHA FAZLA ÇALIŞMA GEREKİYOR

Araştırmanın sınırlı görülen yönleri de var. Bunlardan ilki, bazı uzmanların kanda mikro pıhtıların gelişmesiyle açıklanabileceğini söylese de Covid'in beyin ve zihinsel sağlık bozukluklarına nasıl neden olabileceğinin henüz bilinmemesi. Araştırma bu sorunun yanıtını incelemiyor. Araştırma ekibine dahil olmayan University College London'dan Dr Jonathan Rogers ve Prof Glyn Lewis, çalışmanın "özellikle araştırılması gereken bazı klinik sonuçları" vurguladığını ancak bulguların doğrulanabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

COVİD NEDENİYLE HASTANEDE KALMAK 20 YILLIK YAŞLANMAYA EŞİT

Cambridge Üniversitesi'nden Prof David Menon, Covid nedeniyle hastanede kalmanın etkisinin "20 yıllık yaşlanmaya (50 ile 70 arası) eşit" olduğunu söyledi. Paul Garner, Covid pandemisinin insanların hayatlarını çok farklı yönlerden değiştirdiğini söyledi. Prof. Garner, demans ve psikozdaki artışların "virüsün doğrudan bir etkisi olmaktan ziyade, yaşadığımız toplumsal kargaşa ve distopya ile ilgili olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu" söyledi.