Covid aşısı: Türkiye'de aşı sırası kime, ne zaman gelecek; durum sorgulaması nasıl yapılıyor?

BBC

19.04.2021 19:12

Listeye Ekle

Türkiye'de Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında 14 Ocak'ta başlayan aşılama kampanyasında sıra 55 yaşından büyüklere geldi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, "Sırası gelen vatandaşlarımızı aşı olmaya davet ediyorum. Aşı programımız tedarik koşullarına bağlı olarak kararlılıkla sürecek" dedi.

Covid aşısı: Türkiye'de aşı sırası kime, ne zaman gelecek; durum sorgulaması nasıl yapılıyor?

Türkiye'de Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında 14 Ocak'ta başlayan aşılama kampanyasında sıra 55 yaşından büyüklere geldi.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 19 Nisan Pazartesi yaptığı açıklamada, "Sırası gelen vatandaşlarımızı aşı olmaya davet ediyorum. Aşı programımız tedarik koşullarına bağlı olarak kararlılıkla sürecek" dedi.

https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1384142531282100235?s=20

Koca, sabah saatlerinde Twitter'daki mesajında, "Bugün itibariyle 20 milyondan fazla doz aşı yaptık. Büyüklerimizi ve kronik hastalığı olan vatandaşlarımızı öncelikle korumaya almaya çalıştık. Aşı programımız tüm güçlüklere rağmen kararlılıkla sürecek" ifadelerini kullanmıştı.

Aşılama kampanyasında Nisan ayından itibaren Pfizer-BioNTech ortaklığıyla geliştirilen aşı da kullanılmaya başlanmıştı.

Türkiye'de 2 Nisan'a kadar Çin merkezli Sinovac şirketinin ürettiği CoronaVac aşısı kullanılıyordu.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca 24 Mart'ta yaptığı açıklamada, Türkiye'ye getirilen Pfizer-BioNTec aşısı için, "Sırası gelen vatandaşlarımıza uygulanacak" demişti.

Ramazan ayında randevularda düşüş var

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 15 Nisan'da yaptığı açıklamada, aşı randevularında kapasitenin az bir kısmının dolu olduğunu duyurdu.

Koca, "Son iki günde, açılan aşı kapasitesinin çok az bir bölümüne randevu alındı. Hastanelerimizde gece saat 24'e kadar aşı randevusu verilmektedir. Gündüz vakit bulamayanlar için iftardan sonra aşı olma imkanı var. En önemli silahımız aşı. Sıranız gelmişse vakit geçirmeden aşı olun" demişti.

https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1382733374469648392?s=20

Sağlık Bakanlığı'nın Covid verilerine ilişkin bilgilendirme yaptığı "https://covid19asi.saglik.gov.tr" adresinde yer alan aşılama sayılarına göre, toplam yapılan aşı sayısı ise 20 milyon 160 bini aştı. Birinci doz aşıyı olanların sayısı 12 milyon 327 bini, ikinci doz aşının da uygulandığı kişi sayısı 7 milyon 833 bini geçti.

25 Ocak'tan itibaren Sağlık Bakanlığı, Covid-19 aşı uygulamasını il bazında paylaşmaya başlamıştı.

Hangi gruplara, ne zaman aşı yapılacak?

1. AŞAMA: Belirlenen öncelik sıralamasına göre, 1. Aşama'da ilk olarak sağlık çalışanları, bakım evlerinde kalanlar ve 65 yaş üstü bireyler var.

Sağlık Bakanlığı

2. AŞAMA: 2. Aşama'da öncelikli sektörler ile 50-64 yaş aralığında bireyler aşılanıyor.

Öncelikli sektörler arasında, gıda sektörü, eğitim sektörü ve taşımacılık da bulunuyor. Dolayısıyla öğretmenlerin ve marketlerde çalışanların aşılanmasının bu aşamada gerçekleşmesi bekleniyor.

3. AŞAMA: 3. Aşama'da, yaş aralığından bağımsız olarak kronik hastalığı bulunan kişilere aşı yapılacak. 18 yaş üstü bireylerin tamamına da 3. Aşama'nın B grubunda aşı yapılacak.

4. AŞAMA: 4. Aşama'da ise aşılanma sırası geldiği halde zamanında aşı yaptırmayanlara aşı yapılacak.

Adım adım aşı randevusu

Sağlık Bakanlığı'nın yayımladığı "Nasıl aşı olurum?" rehberine göre, Covid-19 aşısını olmak için ilk olarak e-Nabız hesabına giriş yapmak gerekiyor. Sağlık Bakanlığı, e-Nabız uygulamasına Covid-19 aşı durumu bilgilendirme özelliği ekledi.

Burada "Covid-19 Aşı Durumu" menüsüne tıklandığında, aşı öncelik durumu görülebiliyor.

Mobil uygulama kullanmayan veya internete sahip olmayan kişilerin kısa mesaj (SMS) yöntemiyle de aşı öncelik durumu sorgulanabiliyor. Aralarında boşluk bırakarak, "AŞI", T.C. Kimlik Numarası ve kişinin kimlik seri numarasının son 4 hanesini 2023'e SMS olarak göndermek gerekiyor.

Öncelikli gruplar arasında yer alanların Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) uygulamasıyla randevu alması gerekiyor.

MHRS ile hem aile hekiminden, hem de kamu, özel ve üniversite hastanelerinden aşı randevusu alınabiliyor.

Randevu bilgileri kısa mesaj (SMS) ile kişinin cep telefonuna gönderiliyor.

Sağlık Bakanlığı, aşı uygulama noktalarında kalabalık oluşmaması için, randevu saatinden 15 dakika önce gidilmesinin yeterli olduğunu belirtiyor ve maske kullanımına dikkat etmek konusunda uyarıyor.

Aşının ikinci dozu için randevu, aşıyı uygulayan sağlık biriminden ya da yine MHRS üzerinden alınabiliyor.

Aşının ikinci dozu için randevu, ilk dozun uygulandığı sağlık biriminden alınabiliyor.

Aşı uygulama rehberi

Öte yandan, Sağlık Bakanlığı "aşı uygulama rehberi" yayımladı ve aşı uygulamasının bazı detaylarını paylaştı.

Rehberde yer alan bilgiler şöyle:

Aşı tercihen sol koldan ve otururken yapılacak.
İlk dozdan sonra ciddi alerjik reaksiyon yaşanırsa ikinci doz uygulanmayacak.
38 derece ve üzerinde ateşi olanların, henüz kesin tanı konulmamış akut hastalığı olanların ve epilepsi gibi kronik hastalıkların akut atakları sırasında olanların aşıları ertelenecek.

'10 gün önce temaslı olan kişilere aşı yapılmayacak'

İkinci bir talimata kadar hastalığı geçiren ya da aşıdan 10 gün önce temaslı olan kişilere aşı yapılmayacak.
Virüs aşısıyla, grip, zatürre ve diğer rutin aşılar arasında en az iki hafta olması gerekiyor.
Kızamıkçık, kabakulak ve suçiçeği gibi canlı aşılarda ise en az 4 hafta beklenecek. Kuduz ve tetanos aşısı ise zaman bırakmadan yapılabilir.

Hamilelere 'ilk 3 ayda uygulanmaması' tercih edilecek

Covid-19 hastalığını ağır geçirme riski yüksek olan hamileler, istedikleri takdirde aşı olabilecek. Ancak, hamileliğin ilk üç ayında aşı uygulanmaması tercih edilecek. Emziren anneler isterse aşı olabilir.

Aşı olanlar 6 aya kadar takip edilecek

Aşı olanlar 6 aya kadar takip edilecek.
Aşı uygulanan bölgede ağrı/kızarıklık/şişlik, yorgunluk, baş ağrısı, gibi belirtiler sisteme girilecek.
6 aya kadar tat veya koku kaybı, yüz felci gibi nörolojik istenmeyen etkiler de kayıt altına alınacak.

Yan etkilerle karşılaşanlar ne yapabilir?

Aşı sonrasında sık olarak karşılaşılabilecek durumlar ve bu hafif durumlara yönelik yaklaşımlar ise şöyle sıralanıyor:

Aşı uygulanan bölgede ağrı/şişlik/kızarıklık

Aşı uygulanan kol yüksekte olacak şekilde pozisyon vermek ve soğuk uygulama yapmak gerekiyor. (Örnek: Soğuk suyla ıslatılmış bir havlunun aşı yapılan bölgeye uygulanması. Bu sırada cilde doğrudan buz temas ettirilmesinden kaçınılmalı.)

Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.

Yorgunluk

İstirahat etmek ve yeterli düzeyde sıvı almak gerekiyor.

Hafif ateş, titreme

İstirahat etmek, yeterli sıvı almak gerekiyor ve parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.

Baş ağrısı

Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.

Kas/eklem ağrısı

İstirahat etmek, yeterli düzeyde sıvı almak gerekiyor. Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.

Kusma, ishal

Beslenme ishal diyetine uygun olarak düzenlenebilir. Ağızdan sıvı ve gıda alınamayacak kadar kusma olması durumunda sıvı kaybı olduğunda sağlık kuruluşuna başvurmak tavsiye ediliyor.

Click here to see the BBC interactive

Koronavirüs