Cuma Hutbesinde Konuşma Adabı Anlatıldı

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde CHP Tunceli Milletvekili Kamer Genç’in Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin’e yönelik sözleri ve AK Parti Tokat Milletvekili Zeyid Aslan’ın Genç'e yönelik küfürlü ifadeler kullanması üzerine Diyanet harekete geçti. Diyanet İşleri Başkanlığı yaşanan üslup tartışmalarıyla ilgili cuma namazı hutbesinde 'konuşma adabı’nı işledi. Hutbede, “Konuşma tarzı insanın kişiliğini yansıtan bir aynadır. Kalbin hissiyatı, zihindeki düşünceler, arzu ve talepler konuşmayla anlaşılır. İnsan, konuşmasına göre itibar kazanır veya yadırganır. İşte bu yüzdendir ki yüce dinimiz güzel konuşmaya teşvik eder, sözün kötü olanından sakındırır.” denildi.

Konuştuklarına dikkat etmek ve dilin hakkını vermek gerektiğine işaret edilen hutbede, Hz. Muhammed (sas)'in bir sahabe ile arasında geçen olay ise şöyle anlatıldı: “Bir sahabe, Peygamberimiz’e 'Ya Resulallah, bana sımsıkı sarılacağım bir iş tavsiye et' dediğinde, Efendimiz, 'Rabbim Allah’tır' de ve dosdoğru ol' buyurmuştu. Aynı sahabe, 'Hakkımda en çok korktuğunuz şey nedir?' diye sorduğunda ise Efendimiz eliyle dilini göstererek, 'İşte bu' demişti.”

"DİLİMİN SEBEP OLDUĞU KÖTÜLÜKLERDEN SANA SIĞINIRIM"

Hz. Peygamber'in sıklıkla dile getirdiği 'Allah'ım dilimin sebep olduğu kötülüklerden sana sığınırım' şeklindeki duasına vurgu yapılan hutbede, şunlara yer verildi: “Güzel konuşma neyi, nerede, ne zaman, kime, nasıl söyleyeceğini bilerek yapılan konuşmadır. Güzel konuşma 'Allah’a ve ahiret gününe inanan kişi ya hayırlı konuşsun ya da sussun' nebevi öğretisi gereği dile sahip olmaktır. Çünkü çoğu kimsenin hiç sakıncası yok zannettiği nice sözler vardır ki, sahibini zor durumda bırakır. Hiç şüphesiz insanı insan yapan özelliklerin başında dil gelir. Dil vardır tatlıdır; yılanı deliğinden çıkarır, gülümsetir yüzleri. Dil vardır yumuşacıktır; kalbi sevgi ile doldurur. Dil vardır acımasızdır; gözyaşlarına boğar. Dil vardır; yılan gibi sokar, gönülde kapanmaz yaralar açar, insanı insana düşürüp nefrete büründürür. Dil vardır yalancıdır; olmayanı ballandırır, sır tutmayı bilmez, kimi zaman bıçak gibi saplanır yüreğe.”

'Bıçak yarası geçer; dil yarası geçmez' atasözünün de hatırlatıldığı hutbede “Görüşler farklı olsa da adabına uygun konuşmak, olumlu etki bırakır, dostluğa zemin hazırlar. Adabına riayet etmeden konuşmak ise dinleyenler açısından tam bir eziyettir. Yerinde, güzel, anlamlı cümleler sarf etmek varken yalan yanlış, akla her geleni konuşmak çoğu zaman onulmaz yaralar açar.” denildi.

Konuşma adabına Kur'an-ı Kerim’den örnekler verilerek devam eden hutbe, “Yüce Kitabımız'da şöyle haber verilir: 'Görmedin mi Allah güzel bir sözü nasıl misal getirdi? Güzel bir söz kökü sağlam, dalları göğe yükselen bir ağaç gibidir. Bu ağaç Rabb'inin izniyle her zaman meyvesini verir. Öğüt alsınlar diye Allah, insanlara misaller getirir.' Şu ayette ise dilini kontrol altında tutmayanların karşılaşacakları olumsuz akıbete işaret edilir: 'Kötü bir sözün durumu da yerden koparılmış, ayakta durma imkânı olmayan kötü bir ağacın durumu gibidir. Sevgili Peygamberimiz de konuşmalarını sevgi, şefkat ve merhamet dolu bir gönül, mütebessim bir çehre ile yapmıştır. Sürekli kendisi konuşmamış, muhataplarının da konuşmasına fırsat tanımıştır. Onun bu tavrı nice kasvetli kalpleri yumuşatmış, nice gönüllerde sevgi tomurcuğu açtırmıştır.” ifadelerine yer verildi.

"MÜSLÜMAN ELİNDEN DİLİNDEN ZARAR GELMEYEN KİŞİDİR"

Hz. Muhammed'in, Müslüman’ı 'elinden ve dilinden insanlara zarar gelmeyen kişi' olarak hatırlatıldığı hutbeye şu şekilde devam edildi: “Öyleyse, O’nun bu tanımına layık olma gayreti ile hareket edelim. Konuşmalarımızla insanlara rahatsızlık ve bıkkınlık vermeyelim. Sözlerimiz hikmetli ve ibretli, sözlerimizin rotası da insan onuru ve haysiyetini yüceltmek olsun. Güzel ve anlamlı sözlerimiz hayırlı ve faydalı işlere dönüşsün. Dedikodu, gıybet, suizan ve çirkin sözlerle hem insanlar hem de Rabb'imiz katındaki değerimizi düşürmeyelim.