Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşünde uçakta soruları yanıtladı: (1)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 büyükelçinin, tutuklu Osman Kavala'nın serbest bırakılması çağrısının ardından Türkiye'nin gösterdiği tavır konusunda, "Atmış olduğumuz adım birilerine gövde gösterisi değil, sadece Türkiye'de görev yapan büyükelçilerin Türkiye'nin iç işlerine müdahil olmaması anlamındadır." ifadesini kullandı.

Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşünde uçakta gazetecilere değerlendirmelerde bulundu, gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in davetine icabetle yaptığı günübirlik çalışma ziyaretinin verimli geçtiğini vurgulayan Erdoğan, Azerbaycan'ı son olarak haziranda ziyaret ettiğini, Aliyev ile Şuşa'nın ardından bu defa da işgalden kurtarılan Fuzuli ve Zengilan'da bir araya geldiklerini söyledi.

Erdoğan, Azerbaycan'ın işgalden kurtarılan topraklarında hayata geçirdiği yeniden imar ve kalkınma çalışmalarını yakından gördüğünü, bölgedeki ekonomik kapasitenin canlandırılmasına, ulaştırma hatlarının ihyasına ve yenilerinin inşasına dair faaliyetleri incelediğini belirterek, "Azerbaycan'ın başarılarıyla, en az Azerbaycanlı kardeşlerimiz kadar biz de mutlu oluyoruz. Türkiye olarak bu projelerin parçası olduğumuz için gurur duyuyoruz." diye konuştu.

Ziyareti kapsamında, 8 ay gibi rekor sürede tamamlanan Fuzuli Uluslararası Havalimanı'nın açılışını Aliyev ile yaptıklarını dile getiren Erdoğan, böylelikle kilit önemdeki bir hava ulaştırma güzergahının hayata geçirilmiş olduğuna dikkati çekti.

Havalimanının, sadece Azerbaycan için değil, Kafkasların geneli için de ulaştırma konusunda katma değer sunabilecek potansiyele sahip olduğuna işaret eden Erdoğan, "Azerbaycan'ın, bölgenin kalkınma önceliği yönündeki iradesinin tezahürü olan ve çok kısa sürede tamamlanan bu önemli ulaştırma merkezinin faaliyete geçirilmesinde emeği bulunan herkesi tebrik ediyorum." dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgedeki ulaştırma için önemli bir yere sahip olan kara yolları inşasıyla ilgili çalışmaları da yerinde incelediğini ve temel atma törenine katıldığını anlatarak, bölgede sürdürülen kara yolu inşaatı çalışmaları hakkında yetkililerden ve çalışanlardan bilgi aldıklarını aktardı. Erdoğan, Türkiye olarak, bölgesel barış ve istikrarın tesisinde ulaştırma hatlarının önemini her zaman vurguladıklarını hatırlattı.

Bölgenin yeniden kalkındırılması amacıyla başlatılan akıllı tarım projeleri kapsamında, Zengilan'ı da ziyaret ettiğini, buradaki Akıllı Tarım Kampüsü'nün temelini Aliyev ile birlikte attıklarını dile getiren Erdoğan, şunları kaydetti:

"İşgalden kurtarılan bölgelerde tarım üretiminin modern ve sürdürülebilir yöntemlerle yeniden başlamasını, 30 yıla yakın süren işgalin çevreye verdiği tahribatın yaralarının sarılması bakımından önemsiyoruz. Azat edilen Azerbaycan topraklarının, yakın zamanda bölgede örnek birer üretim ve refah merkezi olacağına gönülden inanıyorum. Tüm bu alanlarda ilgili kurumlarımız, kuruluşlarımız ve firmalarımız, Azerbaycanlı kardeşleriyle omuz omuza çalışıyor."

- "Türk firmaları altyapı ve üstyapıda Azerbaycan'da ciddi bir potansiyele sahip"

"Bu büyük değişimin bölgeyi, Türkiye'yi, diğer ülkelerle ilişkileri nasıl etkileyeceği" yönündeki soru üzerine Erdoğan, Türk firmalarının altyapı ve üstyapıda Azerbaycan'da ciddi potansiyele sahip olduğunu, altyapı inşaatlarında ciddi işler aldığını anımsattı.

Erdoğan, Fuzuli Havalimanı'nda 12 Türk firmasının Azerbaycanlı kardeşleriyle çalıştığını ve 8 ayda havalimanını yetiştirdiğini belirterek, iki havalimanının daha inşasının devam ettiğini, onların da 1 yıl içinde bitirilmesinin planlandığını bildirdi.

Türkiye-Azerbaycan birlikteliğiyle, akıllı tarımla ilgili çalışmaların da kararlılıkla yürütüldüğünü dile getiren Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bunun yanında hayvancılıkta da şu anda başarılı bir çalışmanın olduğunu bizzat gördük. Bu başarılı çalışmayla birlikte bir taraftan mayın temizliği de sürüyor. Mayından arındırılmış arazilerde şu an itibarıyla gerek Azerbaycan'a gerekse Türkiye'ye yönelik kazan-kazan esasına göre, tarım ve hayvancılık başlamış vaziyette. En az 5-10 bin kadar angus türü hayvan buraya getirilmek suretiyle burada besi hayvancılığı cinsinden bir çalışmanın yapılacağını, bununla da özellikle Azerbaycan'ın et ithalatını minimize edeceklerini bizlere söylediler. Bu da gösteriyor ki şu anda tarımda ve hayvancılıkta bu noktada çok ciddi sıçrama olacak. Aynı şekilde altyapı ve üstyapıda yine Türkiye-Azerbaycan iş birliğiyle çok ciddi kararlı bir adım atılmış vaziyette."

- "Ülkeler birbirlerinin karar mekanizmalarını etkilememeli, etkileyemez"

Erdoğan, "İran son dönemde 'İsrail'i buraya getirdiniz' bahanesiyle Azerbaycan'ı tehdit ediyor, diğer taraftan da Ermenistan ile yeni iş birliği arayışlarına girerek sanki sizin ve Sayın Aliyev'in çabalarını baltalamaya çalışıyor. Siz bunu nasıl yorumluyorsunuz?" sorusunu şöyle yanıtladı:

"İlham Bey ile bu konunun da müzakeresini yaptık. İlham Bey kararlı bir duruş içerisinde ve o kararlı duruşundan da herhangi bir taviz vermiyor. Dedi ki: 'Bizim İsrail'e yönelik verilmiş bir tavizimiz yok. Biz İsrail ile her türlü mal mübadelesi içerisinde adım atabiliriz. Farklı ülkelerle nasıl adım atıyorsak burada da aynı şekilde İsrail ile bu tür ilişkilerimiz vardır ve bundan sonra da olacaktır. Bu konularda da ülkeler birbirlerinin karar mekanizmalarını etkilememeli, etkileyemez. Temennimiz odur ki İran da burada aklıselimle hareket ederse İran ve Azerbaycan arasında herhangi bir sıkıntı yaşanmamış olsun."

- "Viyana Sözleşmesi'nin 41. maddesini onlara hatırlatmış olduk"

Cumhurbaşkanı Erdoğan, tutuklu Osman Kavala'nın serbest bırakılması için 10 büyükelçinin çağrı yapması ve sonrasında Türkiye'nin verdiği tepkiye ilişkin, "Aslında sizin yaptığınız bu çıkış, Davos'taki 'one minute' çıkışına benzeyen bir çıkış olarak nitelendirildi. Ne yaşandı bu süreçte? Biden ile görüşme öncesinde Amerika Birleşik Devletleri'nden geri adım mantığındaki adım, süreci nasıl etkileyecek? Bundan sonrası için süreç nasıl olmalı?" sorusuna ise şu yanıtı verdi:

"Bizim atmış olduğumuz adım birilerine gövde gösterisi değil, sadece Türkiye'de görev yapan büyükelçilerin Türkiye'nin iç işlerine müdahil olmaması anlamındadır. Herhangi bir büyükelçi görev yaptığı ülkenin iç işlerine müdahale yetkisine sahip değildir. Viyana Sözleşmesi'nin 41. maddesini bunların benden daha iyi bilmeleri lazım. Çünkü büyükelçilerin kendileriyle ilgili bu tür sözleşmeleri adım adım uygulaması lazım, adım adım takip etmesi lazım. Kaldı ki sen Türkiye'de görev yapıyorsun, Türkiye'de görev yapan bir büyükelçinin, Türkiye'nin bir kabile devleti olmadığını bilmesi lazım. Türkiye gibi böyle kadim bir tarihe sahip olan bu ülkede görev yapan büyükelçinin neyin, nereye varacağını çok iyi bilmesi lazım. Eğer bunu bilmiyorsa Viyana Sözleşmesi'nin 41. maddesini onlara hatırlatmış olduk. Olay bu kadar basit. Tabii Amerika'nın büyükelçisi de bu işe karıştığı için herhalde Biden nezaket gösterisinde bulundu ve ilk açıklama oradan geldi. Zaten Amerika'dan açıklama gelince diğer 9 tanesi de ona tabi olmak suretiyle bu iş böylece kapanmış oldu."

- "Ben taarruzdayım. Benim kitabımda geri adım atmak yok"

Erdoğan, Amerikan gazetelerindeki "Erdoğan krizden kaçtı, geri adım attı" gibi manşetleri nasıl değerlendirdiğinin sorulması üzerine, "Ben nasıl geri adım attım? Ben taarruzdayım. Benim kitabımda geri adım atmak yok." diye konuştu.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin kasım sonunda Türkiye'ye ilişkin bir süreç başlatabileceği hatırlatılarak, "Eğer bu tarihe kadar Osman Kavala serbest bırakılmazsa AİHM'in vereceği bir görüş bu anlamda belirleyici olacak herhalde. Beklentiniz nedir?" sorusunu da Erdoğan, şöyle yanıtladı:

"Benim herhangi bir beklentim yok. Benim sadece tek beklentim var; biz bildiğimizi okuruz. Konsey bildiğini mi okur, okusun. Onlar ne okuyor, dinleriz, görürüz. AİHM'inkini de Konsey'inkini de dinleriz. Dinledikten sonra da biz üzerimize düşeni yaparız. Gereği neyse bunu yapacağız. Ben, Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı olarak bu makamda bulunduğum sürece üzerime düşen görevi dört dörtlük yaparım. Acaba şu ne der, bu ne der, bunlara hiç bakmam. Benim aldığım terbiye bu, yetişme tarzım bu. Ölene kadar da aynen bu istikamette devam ederim, devam edeceğim."

- "Siyaseti öğrenmeleri için daha çok fırın ekmek yemeleri lazım"

Erdoğan, büyükelçilerin açıklaması konusunda CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve bazı çevrelerden "Nazikçe uyarıyorlar, bunlara neden tepki gösteriyorsunuz?" gibi açıklamalar geldiği, "Non grata ilan etmek bizi yalnızlaştırır" diyenlerin, büyükelçiler geri adım attıktan sonra da bunun "diplomatik başarı olduğunu" söylemeye başladığı hatırlatılarak, değerlendirmesinin sorulması üzerine, şunları kaydetti:

"Bunlardan biri de geçmişte Bakü'de büyükelçi olarak görev yapmıştı, şimdi CHP'de güya siyaset yapıyor. İlham Bey ile konuşurken o bile 'Ben bu adamı bir daha bu kapıdan içeri sokmam' dedi. Çünkü Azerbaycan'a da ihanet etti. Sen önce bir defa büyükelçilik yaptığın ülkenin siyasetine saygılı olmayı öğren. Bunu öğrenmedi ki bu adam. Şu anda da rastgele işte nasıl olduysa siyaset yapıyor. Biz bu tür siyasetçileri cepten çıkarıyoruz. Bunların siyaseti öğrenmeleri için daha çok fırın ekmek yemeleri lazım. Bunlar büyükelçilik yapmış, siyasetçilik değil. Siyasetçilik başka bir şey, büyükelçilik başka bir şey."

(Sürecek)