Cumhuriyetçilerle kriz büyüyor
ABD'de Kongre'de çoğunluğa sahip olan Cumhuriyetçilerle Obama yönetimi arasında, siyasi krize dönüşen ‘bilek güreşi' devam ediyor.
Kısa bir süre önce İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, Kongre'de Cumhuriyetçi Başkan John Boehner'in davetiyle konuşma yapması ve konuşmanın Obama'nın tüm itirazlarına rağmen gerçekleşmesi ülkede krize neden olmuştu.
Netanyahu, İran gündemiyle yaptığı konuşmada ABD yönetiminin Tahran'la devam ettirdiği nükleer müzakerelere tepki göstermiş ve olası bir nihai anlaşmanın gerçekleşmemesi uyarısında bulunmuştu.
Netanyahu'nun ziyareti, Kongre'de çoğunluğu elinde bulunduran ve Obama'nın dış politikasını sert şekilde eleştiren Cumhuriyetçilerin Beyaz Saray'a karşı ilk ciddi meydan okumasıydı.
Mektup krizi
İkinci kriz ise Cumhuriyetçi senatörlerin İranlı liderlere yazdığı mektupla patlak verdi.
ABD'de 47 Cumhuriyetçi senatör geçen hafta, İranlı liderlere hitaben bir açık mektup yazarak, Kongre onaylamadığı sürece Amerikan yönetimiyle varılacak muhtemel bir nükleer anlaşmanın ömrünün, Başkan Barack Obama'nın iktidarıyla sınırlı kalabileceği uyarısında bulunmuştu.
Senatörler mektupta, Obama'nın 2017 yılının Ocak ayında görev süresinin sona ereceğine ancak senatörlerin görev süresinin sınırsız olduğuna ve bazı senatörlerin de on yıllarca görev yapabildiğine dikkati çekerek, "Bir sonraki başkan, bu türden bir anlaşmayı tek kalemde yürürlükten kaldırabilir ve gelecekteki yasama yıllarında da Kongre dilediği zaman anlaşmanın şartlarını değiştirebilir" değerlendirmesinde bulunmuştu.
Mektup, Obama yönetimi ve Kongre'deki Demokratlar'dan çok sert tepki almıştı. Hatta mektubu imzalamayı reddeden Cumhuriyetçi senatörlerden bazıları da 47 senatörün bu hareketini eleştirmişti. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de mektubun, "ABD'nin güvenilir olmadığını gösterdiğini" savunmuştu.
Daha sonra ABD'de Beyaz Saray'ın resmi internet sitesindeki dilekçeler bölümünde, İranlı liderlere açık mektup gönderen 47 Cumhuriyetçi senatörün vatan hainliğiyle yargılanması talebiyle imza kampanyası başlatıldı.
‘Böylesini hiç görmedim'
ABD Dışişleri Bakanı Kerry, Pazar günü Amerikan CBS televizyonuna verdiği mülakatta Cumhuriyetçi senatörlerin İranlı liderlere mektup yazmasını "Böylesini daha önce hiç görmedim” sözleriyle eleştirdi.
Mektubun ‘yakışıksız' olduğunu söyleyen Kerry, Kongre'nin yürütmeye ilişkin bir anlaşmayı değiştirme yetkisinin olmadığını hatırlattı.
Ülkede yaşanan 'protokol' tartışmasının altında, İran ile nükleer müzakereler ve İsrail yönetiminin bu konuda Obama ve Kongre üzerinde kurmaya çalıştığı baskı yatıyor.
Netanyahu, Cumhuriyetçilerin İsrail'e verdiği desteği kullanarak Kongre'de konuşurken, Demokrat senatörler arasında da bölünmeye yol açmıştı.
Cumhuriyetçiler de 2016 seçimlerinde Demokratların iki dönemlik iktidarını sonlandırmak amacıyla dış politika üzerinden Obama'yı yıpratmayı amaçlıyor.
Obama'yı bekleyen zor süreç
ABD yönetimi ise her fırsatta İran ile makul bir anlaşmaya varmayı hedeflediğini, İsrail ve İran'ın bölgedeki en büyük rakibi Suudi Arabistan'ın endişelerinin gözetildiğini vurguluyor.
Ancak Washington, Suriye ve Irak'taki IŞİD varlığını öncelikli tehdit olarak görüyor ve bu sorunla baş edebilmek için sahada etkisi her geçen gün artan İran ile adı konulmamış bir işbirliğine gitmek zorunda.
Obama yönetimi ve Kongre'deki Cumhuriyetçiler arasındaki gerilimin, İran ile nükleer müzakerelerin son tarihi olan 31 Mart'a kadar dozunu artırarak sürmesi muhtemel.Dolayısıyla, bir yandan sahada İran'a ihtiyaç duyan diğer yandan İsrail ve Suudi Arabistan'ın baskısı altında olan Obama'yı ve seçim hesapları da yapan Demokratları zor bir süreç bekliyor.
Kaynak: Al Jazeera
