D. Karadeniz'in hayali: DOKAP
TRABZON (İHA) - Doğu Karadeniz Bölgesi'nin kalkınması için hazırlanan, ancak bir arpa boyu yol alınamayan Doğu Karadeniz Kalkınma Projesi'nin (DOKAP) hayali bir projeyi andırdığı ifade ediliyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Ulusoy, DOKAP'ın bu hali ile içi boş bir kaba benzediğini söyledi. DOKAP ile siyasilerin bölge insanının ağzına bir parmak bal çaldığını söyleyen Ulusoy, "DOKAP okunduğunda GAP gibi bir projeyi çağrıştırıyor ama, işin gerçeği böyle değil. GAP kapsamında birçok baraj yapıldı. Tarımda büyük verimlilik ve üretim artışı var. Aynı şeyler DOKAP'la bölgemizde gerçekleşecek gibi bir görüntü var. GAP bittiğinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni ihya ettiği gibi DOKAP'la Doğu Karadeniz Bölgesi'nin ihya edileceği imajı veriliyor. DOKAP'la GAP arasında isim benzerliği dışında hiçbir benzerlik yok. GAP uygulaması olan hayata geçirilen bir proje. DOKAP ise soyut kavramlara dayanan hayali bir proje. Tarım, sanayi ve hizmetler ana sektörleriyle bunlara bağlı alt sektörler ile ilgili bir sürü senaryo" dedi.
Doç. Dr. Ulusoy, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı'nın (JICA) bu projede görev almasına bir anlam veremediğini de ifade ederek, "Bu işi Türkiye'de yapacak başka uzmanlar yok muydu? Türkiye binlerce uzman, bilim adamı istihdam ediyor. Bu sıradan raporu ve projeyi hazırlayacak yetenekte kişi ve kurumlar yok mu da, JICA devrede? Bu olayın Türkiye'de bilim adamlarını ve ekonomi uzmanlarını rencide edecek boyutu da var. Kimse JICA'nın bu görevi yüklenmesini sorgulamıyor. Özellikle kuruluş amacı bölge kalkınmasında aktif rol almak olan KTÜ'nün bölgeyi kalkındıracağı iddia edilen bu projeden dışlanmış olması dikkat çekici. JICA bölgeyi tanımıyor. En basit olarak bölgenin güneye bağlanması için gerekli olan demiryolunu hazırladıkları ara raporda düşünmüyorlar" şeklinde konuştu.
"PROJE İÇİN HİÇBİR SOMUT ADIM ATILMIYOR" DOKAP'ın maddi boyutu hakkında kimsenin geniş bilgi sahibi olmadığını ve mali boyutunun gizlendiğini kaydeden Doç. Dr. Ahmet Ulusoy, "Japonya DOKAP için Türkiye'ye çok uzun vadeli veya karşılıksız 20 milyon dolarlık bir kredi veriyor. Japonya 'Bu projeye kredi veririm' diyor ama projeyi Japon firmaları yapmak şartıyla. Hangi Japon firması ne kadar yatırım yapacak belli değil. Proje için hiçbir somut adım atılmıyor. Kısacası DOKAP içi boş bir kabı andırıyor. DOKAP bir şeyler yapma yerine çok konuşmanın değişik bir versiyonu olmuş" diye konuştu.
Doğu Karadeniz Bölgesi illerinden Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane ve Bayburt'u kapsayan Doğu Karadeniz Kalkınma Programı ana planı, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı JİCA tarafından hazırlandı.
Ana planda, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin 2020 yılı hedef nüfusu ulaşılabilmesi için 2005 yılından itibaren doğal nüfus artışının bölgede tutulması hedefleniyor. Halen Türkiye ortalamasının yüzde 66'sı kadar olan bölge ortalama gelirinin 2020 yılında yüzde 83'e ulaşması öngörülüyor. Arazi kullanımı konusunda verimli tarım topraklarının tarımsal kullanım için korunması, orman alanlarının mümkün olduğunca ağaç dışı ürün üretimine açılması, kentleşmenin verimli tarım toprakları dışında gerçekleştirilmesi ve mera kullanımının iyileştirilmesi program hedefleri arasında yer alıyor. Programda kıyı kesiminde kentleşmiş, planlı bir şekilde Rize, Trabzon gelişme koridorunda ve Ordu kenti etrafında oluşturulacak bir kalkınma odağında toplanılması öneriliyor.
20 yıl sürecek plan döneminde, gelişme senaryoları 3 dönemde ele alınırken, 1. dönem 2001-2005 yılları arasını, 2. dönem 2006-2010 yılları arasını, 3. dönem ise 2011-2020 yılları arasını kapsıyor. 2001-2005 döneminde nüfus kaybının durdurulması, yıllık ortalama yüzde 4 büyüme öngörülüyor.
YILLIK YÜZDE 6-7 EKONOMİK BÜYÜME HEDEFLENİYOR Bu dönemde ekonominin yeniden yapılanma dönemi olması da planlanırken, kurumsal düzenlemelerin ve temel araştırmaların yapılması ve altyapının geliştirilmesi hedefleniyor. Aynı dönemde bölgede sosyal gelişmenin altyapısı hazırlanacak, bu çerçevede, 8 yıllık eğitimin uygulanması mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesi, sağlık ve sosyal refah hizmetlerinin yerel yönetimlere devredilmesi planlanıyor. 2001-2005 yılları arasında katılımcı çevre yönetimi çerçevesinde ise orman ve su havzaları yönetimine katılım, çevre etki değerlendirmesi uygulamalarının yaygınlaştırılması ve Karadeniz çevre koruması hedefleniyor.
Plan'ın 2006-2010 döneminde ise doğal nüfus artışının bölgede tutulması, yıllık ortalama yüzde 6-7 ekonomik büyümenin sağlanması hedefleniyor. Aynı dönemde ekonomik yapının dönüşmesi ile tarım, sanayi ve ticaret kesimlerinde önemli büyüme planlanırken, sosyal hizmet ağının bütün bölgeye yayılması programlanıyor. Bu dönemde çevre yönetiminin güçlendirilmesi başlığı altında çevre değerleri izleme sistemi, eko-toplum bilgi ağı ve Karadeniz çevre koşullarının izlenmesi planlanıyor.
Ana Plan'ın 3. aşamasını kapsayan 2011-2020 dönemine ilişkin öngörülere göre ise bölgeye sınırlı miktarda iç göç veya geriye dönüş olacak, yıllık ortalama yüzde 5-6 büyüme sağlanacak. Sürdürülebilir büyümenin sağlandığı bölgesel ekonomik yapının yanı sıra bölgenin, Türkiye'nin diğer bölgeleri ve dünya ile bütünleşmesi amaçlanıyor. Doğu Karadeniz Projesi ile şu ana konular hedefleniyor:
- Ulaşım ve iletişim altyapısının güçlendirilmesi
- Çok amaçlı su kaynaklarının geliştirilmesi ve yönetilmesi
- Toprak mülkiyeti ve kullanımının iyileştirilmesi
- Mahalli idarelerin güçlendirilmesi
- İnsan kaynaklarının geliştirilmesi
