Deniz kaplumbağalarının yumurtlamak için İztuzu ile Çalış plajlarını tercih nedeni araştırılıyor

ÖMER KUNDAKÇI - Muğla'da, deniz kaplumbağalarının yumurtalarını bırakmak için İztuzu ile Çalış plajlarını tercih nedenleri ve coğrafyanın yavru çıkışlarına etkisi hakkında bilimsel çalışma yürütülüyor.

Ortaca ilçesindeki İztuzu ile Fethiye'deki Çalış plajları, deniz kaplumbağalarının önemli yuvalama alanları arasında yer alıyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün destekleriyle Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) tarafından başlatılan proje sürüyor.

Pamukkale Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ile DEKAMER'in iş birliğinde 8 kişilik ekiple caretta carettaların plajları neden tercih ettikleri, nem ve kum boyutunun yavru çıkış başarısına etkisi ve fiziki coğrafya bilimsel olarak araştırılıyor.

Proje kapsamında, caretta carettaların yuva yaptıkları plajdan alınan kum ve su numuneleri merkezde kurulan laboratuvarda yaklaşık 2 yıldır inceleniyor. Çalışma alanında kurulan iklim istasyonu vasıtasıyla da nem, sıcaklık, yağış, rüzgar gibi klimatik faktörler saatlik olarak kayıt altına alınıyor.

Yumurta bulunan bazı yuvalara konulan cihazlarla ise kuluçka dönemi ve yavru çıkışlarında coğrafi koşullar inceleniyor.

Pamukkale Üniversitesi Coğrafya Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Selahattin Akşit, AA muhabirine, alana türlerin niçin geldiği, o türlere bağlı diğer türlerin nasıl birlikte ekosistem oluşturduklarının önemli olduğunu söyledi.

Kaplumbağaların yuva yaptığı İztuzu Plajı'nı seçerken hangi kum boyutu, nem ortamı, sıcaklıkta daha sağlıklı ve fazla yavru çıkışı olduğunu belirlemeye çalıştıklarını anlatan Akşit, şunları kaydetti:

"Bunu belirlerken araziden ve yuva derinliklerinden kum örnekleri alıyoruz. Ayrıca belli sistematik örneklemeyle sahile yakın, sahilin orta kısmında ve kazıklara yakın bölgede her 20 metrede üçer örnek alıyoruz. Onları merkezdeki laboratuvarımızda inceliyoruz. Bütün sahili tarıyoruz, sahildeki kum boyutlarını ve buna bağlı nem değişimlerini, sıcaklıkları nasıl değişiyor onu belirlemiş olacağız. Böylelikle caretta carettaların hangi ortamda daha sağlıklı üreme yapabildiğini belirlemiş olacağız. Dış sıcaklık ortamını belirlediğimiz gibi yuvalar içerisinde data kaydedicilerimiz var. 42 farklı yuvaya sıcakları kaydeden cihaz koyduk. DEKAMER'de çalışan arkadaşlarımıza caretta carettaların üreme alanlarındaki coğrafi ortamın belirlenmesi, dış ortam ve yuva sıcaklığının canlı çıkışını ve cinsiyetini ne kadar etkilediğini bularak önemli bir katkı yapmış olacağız."

Akşit, deniz kaplumbağalarının rahat üreme alanlarını kendilerine vatan olarak seçtiklerini vurguladı.

Antalya'daki Konyaaltı gibi çok iri kumsalları kaplumbağaların kazmakta zorlandığını ifade eden Akşit, "Burada, baktığınız zaman daha ince bir kum var. Fazla kum hareketi yok. Mesela Patara'da fazla kum hareketi var. Bu oralardaki yuva çıkışlarına etkili olabiliyordur. Buralarda ise daha sakin, yani üzerine kum yığılması olmuyor. Kum aşınıp gitmiyor ve yuva açığa çıkmıyor. Yuva hemen hemen benzer derinlikte kaldığı için sağlıklı bir ortamda üreme gerçekleşiyor." diye konuştu.

- "Kaplumbağa yavruları 30 yıl sonra yumurtadan çıktığı kumsala geliyor"

Akşit, İztuzu Plajı'nda saat 20.00'den sonra hiç insan hareketliliği olmamasının kaplumbağaların rahat yuvalamasına olanak sağladığını dile getirdi.

Kaplumbağa yavrularının 30 yıl sonra tekrar yumurtadan çıktığı kumsala yuva yapmaya geldiğini belirten Akşit, "Burayı kaplumbağalar vatan olarak seçmişler. Yıllar sonra da bunlardan çıkan yavruların da onların çocukları buralara yavru yapmaya gelecektir. Bizim çevreye duyarlılığımız ve insanlarda oluşturabileceğimiz farkındalık çok önemli. Biz ne kadar koruyoruz, araştırıyoruz desek de burayı kullananlarla birlikte koruyabilirsek o zaman çevreye daha duyarlı davranmış olacağız." değerlendirmesinde bulundu.