Omurgasız canlı çeşitlerinden biri olan deniz patlıcanı, derisidikenliler familyasına mensup olup Çin mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alır. Yemeklerin yanı sıra tıp ve kozmetik alanında da kullanılır. Yüksek protein kaynağı olan deniz patlıcanı, şekli sebebiyle deniz hıyarı olarak da bilinir.
Deniz patlıcanı kutuplar yönünden geçen eksenin uzaması sebebiyle diğer derisi dikenlilerden farklı bir yapıya sahiptir. Bu uzama yan yatmasına neden olur. Ağız çevresinde 10 ile 30 arasında değişen duyu bulunur. Bu duyular çelenk şeklindedir. Avı yakalamaya ve dokunmaya yarayan dokunaçlar da ağız çevresinde yer alır. Boyları 3 ile 27 santimetre arasında değişiklik gösterir. Bununla birlikte 60 santimetre uzunluğa sahip olan çeşitleri de bulunur. Deniz patlıcanı ambulakral tüp ayaklara sahiptir. Bu ayaklarla yavaş hareket ederler. Sahip olduğu tüp ayaklarını duyu organı olarak kullanmaları da mümkündür. Vücut boşluğunda uzanan suakciğeri ve solunumağacı organları ile solunum sağlanır. Deniz patlıcanları kendilerini yenileyebilme özelliğine sahiptir. Şekil olarak erkek ve dişiler birbirlerine oldukça fazla benzer. Bazıları ise çift cinsiyetli bir yapıya sahiptir.
Denizin sığ yerlerinde bulunan U şekline benzer oyuklarda yaşayan deniz patlıcanı, yüksek proteinli içeriği ile dikkat çeker. Yüksek proteinin yanı sıra çeşitli vitaminler, kalsiyum ve magnezyum açısından da zengindir. Ayrıca sağlık için gerekli olan antioksidanlar da içeriğinde yer alır. Bu zengin içerik, iyileştirici özellikleri sebebiyle özellikle sporcuların vücut gelişimine katkı sağlar. Artrit, kanser ve sık idrara çıkma tedavisinde de kullanılır. Diş eti problemleri ve yorgunluğa olan katkıları da deniz patlıcanı faydaları arasında sayılır. Tedavi edici özelliklerinin yanı sıra kilo vermeye de yardımcıdır. Düşük kalorili ve yağsız bir yapıya sahip olan gıda ile kilo vermek kolaylaşır. Gıda olarak kullanıldığı gibi Çin tıbbında da sıklıkla tercih edilir. Uzak Doğu yemeklerinin vazgeçilmezi olan gıda, kurutularak yendiği gibi çorba olarak da tüketilir. Gıda olarak tüketiminin yanı sıra deniz patlıcanı özü ile aşılanan kremler de üretilir. Geleneksel Çin tıbbında oldukça popüler olan bu krem, tentür ve yağlar oldukça faydalıdır.
Ağız ve anüsten geçen eksen boyunca uzayan deniz patlıcanları hıyar ve sosis şeklindedir. Tıpta yoğun kullanımı sebebiyle oldukça fazla rağbet görür. Vücutlarının her yanında bulunan yakalama kolajeni olarak isimlendirilen yapı, en önemli özelliklerinden biridir. Bu yapı deniz patlıcanına kendini sıvıya dönüştürme yeteneği kazandırır. Sıvı hale geldiğinde küçük çatlaklardan da kolaylıkla geçebilir. Ardından eski hale dönmesi mümkündür. Türlerden bazıları bir futbol topu kadar şişebilir. Bunu yanı sıra su püskürterek çakıl taşı görünümüne sahip olan çeşitleri de bulunur.
Deniz patlıcanı yenir mi sorusu ise pek çok insanın merak ettiği noktalardan biridir. Bu hayvanlar yaklaşık 170 yıldır Pasifik Okyanusu’ndan avlanır. 900 türü bulunan deniz patlıcanı, Güneydoğu Asya ve Avustralya sahillerinde yaşayan insanlar tarafından sıklıkla tüketilir. Taze olarak kullanılabileceği gibi kurutularak da yenilebilir. Bu hayvanlar deniz suyunda pişirilir ve kurutulur. Kurutma işleminin ardında çorba, güveç ve kızartma gibi tariflere eklenebilir. Yumuşak bir tat ve kaygan dokusu ile dikkat çeken deniz patlıcanı çiğ ve salamura olarak da tüketilebilir. Çeşitli baharatlar ile lezzeti zenginleştirilir. Çin lahanası ve mantar gibi ürünlerle de birleştirilerek farklı lezzetler elde edilebilir. Bu tarifler tüketenler için oldukça faydalıdır. Deniz patlıcanı faydası ise yüksek protein içeriği ile oluşur.
Deniz patlıcanı nedir sorusunun yanı sıra yan etkileri de merak edilen konular arasındadır. Bazı hastalıklara sahip olan ve ilaç kullananlar, bu gıdayı uzman tavsiyesi ile tüketmelidir. Özellikle kan inceltici ilaç kullanan bireyler, deniz patlıcanı tüketmemelidir. Kabuklu deniz hayvanlarına alerjisi olan bireyler de deniz patlıcanından uzak durmalıdır.
Deniz hıyarları su altı yaşamını ciddi bir şekilde etkiler. Bu sebeple devlet tarafından kontrollü bir şekilde yetiştirilir ve toplanır.
Yoğun talep ve yüksek fiyatlar sebebiyle deniz patlıcanı avına başlayan kişiler ise ciddi bir ceza ile karşı karşıya bırakılır. Kanunlara göre deniz hıyarı avlayan kişilere 1.113 TL para cezası verilir. Yakalanan ve ceza ödeyen kişi deniz patlıcanı avına devam ederse para cezası katlanır. Genel olarak deniz patlıcanları; Hindistan, Papua Yeni Gine, Japonya ve Çin gibi bölgelerde, Türkiye’de ise Ege Denizi, Çeşme ve Datça civarında çıkarılır.
Fazla bilinmemesi sebebiyle Türkiye’de tüketilmeyen deniz canlısı Uzak Doğu ülkelerinin vazgeçilmezleri arasında yer alır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın izin verdiği sahalarda toplanan deniz patlıcanı fiyatı ile merak konusudur. Deniz patlıcanına ulaşmak avlama yasağı nedeniyle oldukça zordur. Zor ulaşım ve av yasağı sebebiyle deniz patlıcanı fiyatları farklı aralıklara sahiptir. Deniz patlıcanının kilo fiyatı yaklaşık 30 dolardan başlar. Genel olarak ise 150 dolardan satılır. Siz de yüksek proteinli bu deniz ürününe çeşitli sitelerden rahatlıkla ulaşabilirsiniz.