Denizdeki yakamoz gerçeği

İSTANBUL (İHA) - Ayışığının denize yansıması olarak bilinen Yakamoz, aslında denizde yaşayan parlak bir canlıya verilen ad.

Genellikle yanlış bilinen 'Yakamoz' aslında ayışığının denize vuran yansıması değil. Yakamoz denizde yaşayan parlak bir canlının ismi. Latince karşılığı Noctiluca Milliaris olan bu canlı, bir biçimde ateş böceğinin denizde yaşayan versiyonu. Geceleri bir kayık veya bir balık sürüsü geçtiğinde ışık çıkartan yakamoz, balıkçılara balık sürülerini işaret ediyor.

Luminisens maddesini vücudunda barındıran ve dokunulduğunda ışık saçan bu canlı bir plankton, yani milimetrik boyutlarda bir canlı. Milyonlarcası bir araya geldiğinde, geceleri bir kayık veya bir balık sürüsü geçtiğinde ışık çıkartıyor. Bu nedenle balıkçı sandallarında yüksek bir direk ve bu direğin ucunda oturulacak bir yer var. Gırgır motorlarının köprülerinin çok katlı ve en üst kattan bile kumanda edilebiliyor olmalarının bir sebebi de bu. Balıkçılardan biri buraya oturarak ay olmayan geceler balıkların yakamoz yaparak geçtikleri yolları görüp dümenciyi oraya yönlendirir veya doğrudan kendileri tekneyi kumanda eder. Balıkçılar, lüfer avlarken bu yüzden lüks ışığı kullanır.

Işığın, balık gelsin diye değil, misinanın değdiği yakamozların çıkardığı ışıktan Lüfer korkmasın diye, yakamoz ışığını öldürmek için kullanıldığı ifade edilirken, esasında yakamozun olağan üstü bir şey olduğu ve denizde uzun floresan lambaları yanıyormuş gibi göründüğü belirtildi. Ama bunun için ay ışığı olmaması gerekir. Ay ışığında (daha baskın olduğu için) görülmez. Özellikle gece dalışlarında (scuba) dalış sonrası su yüzeyine çıkınca yakamozlar binlerce yıldız halinde parmaklarınızın arasından büyüleyici biçimde geçerler.