Deprem Hazırlığında ‘bu Veri Benim’ Mantığı Aşılamıyor

Anadolu Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Muammer Tün, bazı kamu kurumların ‘bu veri bizim’ mantığı ile afete hazırlık için çeşitli bilgiler toplayan AFAD ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın (ÇŞB) ulusal bilgi sistemine veri aktarmadığını belirterek “Kamu kurumları arasındaki bu ve bunun gibi veri paylaşımındaki uyuşmazlıklar maalesef bazı yerel yönetimler tarafından da sürdürülmektedir” diye belirtti.Tün, Türkiye’nin Afet Müdahale Planı (TAMP)’nın 14 Ağustos 2015 tarihinde AFAD Başkanı Fuat Oktay tarafından kamuoyuyla paylaşıldığını hatırlattı. Yrd. Doç. Dr. Muammer Tün, bu plana göre, 17 Ağustos 1999, 03:02 zamanından bugüne kadar gelinen noktanın ülkemiz açısından son derece önemli gelişmeleri içerdiğini, plan dahilinde günümüz bilim ve teknolojik imkanlarının kullanılacağı sistemler geliştirilerek olası bir afet anında, afetin konumu ve etki alanı, etkilenen nüfus gibi bilgilere hızlı bir şekilde ulaşılabileceğini anlattı. Tüm bu olumlu gelişmelerin yanı başında ‘ben buradayım’ diyen en büyük olumsuzluğun, zemin bakımından güvenli olmayan yerleşim alanları ve depreme dayanıklı olmayan mevcut binalar olduğunu anlatan Tün, “Ülkemizdeki sigortacılık sistemi DASK tarafından sürekli iyileştirilmesine karşın toplumsal ihtiyaçlarımıza karşılık verebilecek bir sistem henüz uygulamaya geçebilmiş değildir” diye belirtti.Yrd. Doç. Dr. Muammer Tün, afetlere hazırlıklı olma evresinde ülkemizdeki yetkin kurumlardan olan AFAD ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) tarafından, bina envanteri, kentsel veriler, zemin özellikleri gibi mekânsal verilerin, bilgisayar ortamında sayısal haritalar üzerinde bilgi sistemleri dahilinde toplanmasına yönelik çalışmalar yürütüldüğünü belirtti. Tün, şunları anlattı;BAZI VERİLER ULUSAL BİLGİ SİSTEMİNE AKTARILMIYOR“Afetlere hazırlıklı olma ve afetlere müdahale evrelerinde son derece hayati olan bu verilerin hangi standartlarda toplanacağı ÇŞB tarafından tanımlanmış olmasına karşın ilgili verileri üreten bazı kamu kurumlarınca, bu veri bizim mantığıyla ulusal bilgi sistemine aktarılmamaktadır. Kamu kurumları arasındaki bu ve bunun gibi veri paylaşımındaki uyuşmazlıklar maalesef bazı yerel yönetimler tarafından da sürdürülmektedir. Kamu kaynağı ile üretilen her türlü veri kamu malıdır anlayışıyla hareket ederek probleme ortak çözüm arama kültürünün, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ve her şeyden önce insanlar arasında geliştirilmesi ülkemiz açısından son derece önemlidir. Geliştirilen sistemlerin de varlığından öte yetkin kullanıcılarının olma şartı önemli bir husustur. Kullanıcısı olmayan bir araç hareket edemez. İlgili kamu kurumlarında, geliştirilen bilgi sistemlerinin yetkin kullanıcılarının istihdamına yönelik Mesleki Yeterlilik Kurumu başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarca çalışmaların yüksek bir ivmeyle sürdürülmesi ülkemiz açısından hayati bir konudur. Son dönemlerde ülkemizde yaşanan terörle mücadele sorunu, ülke kalkınmasında önemli bir adım olan bu çalışmaların yürütülmesine yönelik ülke kaynaklarının aktarılmasına engel oluşturmamalıdır” diye belirtti.YETKİN MÜHENDİSLİK KAVRAMI TARTIŞILMALIYetkin mühendislik kavramının tartışmaya açılması, her jeoloji mühendisi, her inşaat mühendisi ve her jeofizik mühendisliği bölüm mezunlarının doğal afetler uzmanı sayılmaması gerektiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Muammer Tün, açıklamasını şöyle sürdürdü;“Depremlerde yıkılan binaların tek başına sorumlusu zemin raporunu imzalayan jeoloji mühendisi, jeofizik mühendisi, bina projesini imzalayan inşaat mühendisi olmamasına karşın önemli bir sorumlulukları olduğu gerçeği de inkar edilmemelidir. ‘İçinde yaşadığım bina bir depremde yıkılır mı?’ sorusuna iyimser düşünceleriniz ötesinde veya binamın değeri düşmesin endişesiyle net bir cevap veremiyorsanız lütfen alan uzmanının yazılı teknik raporunu alınız. Binanızı doğal afetlere karşı mutlaka sigortalayınız. Aksi halde mal kaybının yanı sıra telafisi mümkün olmayan can kayıplarıyla karşılaşabileceğinizi lütfen unutmayınız.”