Depremde yıkılan binalar, mühendislik hizmetlerinden mahrum

İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi (İMO) Levent Darı, Van'da meydana gelen 7.2'lik depremde yıkılan binaların durumları ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Levent Darı, depremde hiç istenilmeyen kayıpların, mühendislik hatalarından dolayı verildiğine dikkat çekti. Darı, "Yıkılan binalara baktığımız zaman yapı denetimi olmadığını tespit ettik. Binalarda, gerek uygulamada gerek yapı denetiminde mühendislik hizmetlerinin alınmadığını görüyoruz." dedi.

Bölgede, devletin yapmış olduğu yapılarda da gerekli denetimlerin yapılmadığını söyleyen Darı, bu yapıların yapımında da bir takım sıkıntıların olduğunu dile getirdi. Devlet yapılarının bu tür depremlerde, ayakta kalması gerektiğine işaret eden Darı, "Devlet hastaneleri ve devlet kurumlarının önem sırası, bu gibi depremlerde ilk sıralardadır. Bu binaların, depremlerde hiçbir şekilde zarar görmemesi lazım. İnsanların sığınacakları binaların bu binalar olması gerekiyor." diye konuştu.

Türkiye'nin bu tür doğal afetlerde gerekli önlemleri almadığına dikkat çeken Levent Darı, şu uyarılarda bulundu: "Belirli teşvikle bölgede inşa edilen yapıların yenilenmesi gerekiyor. Bununla birlikte bölgedeki devlet yapıları içinde bu durum söz konusu. Halkın bilinçlendirilmesi lazım. Bölge insanını en azından yeni yapacakları yapılarda bilgilendirmeliyiz. Bununla ilgili özellikle yerel idareler gerekli önlemleri alamadı maalesef. Bundan sonra, gerekli mercileri harekete geçirmemiz gerekiyor."

Levent Darı, imar rantları ve yolsuzluklarının da binaların mühendislik kabiliyetinin düşmesine yol açtığına değindi. Özellikle eski yapıların yıkılıp yenileri ile değiştirilmek istenmesinin altında büyük rantların yattığını ileri süren Darı, bu durumun hem yapı denetimi hem de mühendislik anlamında bir takım problemleri doğurduğuna işaret etti.

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE EKSİKLİKLER DEVAM EDİYOR
Yıkılan binalarda, bazı yapı malzemelerinin eksik kullanılmasının da depremin etkisinin büyümesine yol açtığını vurgulayan Darı, şöyle konuştu: "Malzemelerin yeterince kullanılmaması, proje kriterlerinin yerine getirilmemesine yol açıyor. Özellikle beton düzeninin düşük olması ve bunun denetlenememesi, demirin öngörüldüğü şekilde kullanılamaması bir zafiyet. Binadaki yükler aktarılamadığı için o elemanlarda çeşitli kırılmaların olduğunu görüyoruz. Bu Marmara depreminde de gördüğümüz bir unsurdu."

Erciş'te çöken birçok katlı yapıda özellikle 'sandviç' denilen şekilde çökmeler olduğuna dikkat çeken Levent Darı, şöyle devam etti: "Yapıların kendi içinde kirişler ve kolonlarda bir kırılma yok, ama özellikle birleşim yerlerine, dikkat edilmediği, mühendislik detaylarına uyulmadığı için buralarda yükler aktarılamayıp kırılmalar olmuş durumda. Ben beton anlamında çok büyük bir zafiyetin olduğunu sanmıyorum. Hazır beton kullanımı artmakla birlikte bu problemi aştık. Yani 1998 öncesindeki gibi deniz kumu, ustaların kardığı betonların önü alınabildi. Ancak bu sefer başka problemler ortaya çıktı. Sadece betonla malzemenin tam anlamıyla uygulanması yetmiyor. Orada mühendislik hizmetinin sağlanması ve yapı denetiminin yapılması gerekir. Bunlar, sadece inşaat ustalarının inisiyatifine verilirse bu şekilde problemlerle karşı karşıya kalmaya devam ederiz.