Depremi Önceden Tespit Edecek Istasyonda Sona Gelindi

Nilüfer DEMİR/BODRUM (Muğla), (DHA)- AMERİKAN Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) uzmanları tarafından kurulan GeoCosmo Araştırma Merkezi Vakfı'nın Başkan Yardımcısı Fransız asıllı Türk vatandaşı Ronald Karel, dünyada bir ilk olacak olan Deprem Kestirim Yer İstasyonu'nun kurulacağı yerin Haziran ayı sonunda kesinleşip, faaliyete geçeceğini söyledi. Karel, Deprem Tahmin Projesi'nin hayata geçirilmesiyle 3-5 gün önceden depremlerin tespit edilebileceğini bildirdi.

Deprem araştırmacısı ve bilim adamı 63 yaşındaki Ronald Karel, birçok parametreleri kapsayan deprem ön sinyallerini kaydedecek olan dünyanın ilk Deprem Kestirim Yer İstasyonu'nun Türkiye'deki inşası ile ilgili gelişmeleri, yaz tatili için geldiği Muğla'nın Bodrum ilçesindeki evinde basın mensupları ile paylaştı. Karel, kullanıma hazır olan ve Haziran ayı sonunda kurulacağı yerin kesinleşmesiyle faaliyete geçecek sistem sayesinde 3-5 gün önceden depremler tespit edilebileceğini söyledi.

'TÜRKİYE'DEKİ İLK PİLOT DENEME OLACAK'

GeoCosmo Bilim Merkezi'nin Başkan Yardımcısı Ronald Karel, Japonya, Bulgaristan, Rusya, Çin, İran, Hindistan ve daha birçok ülkede üniversiteler ve araştırmacıların onlarca yıldan bu yana değişik parametrelerle deprem ön sinyallerini ölçüldüğüne dikkati çekerek, bütün bu parametreleri topladıklarını ve yüksek hassasiyetle çalışarak bir yer istasyonu planladıklarını kaydetti. Karel, "Bundan üç sene önce GeoCosmo Araştırma Merkezi'nin hazırladığı bu deprem ön sinyalleri projesinin ilk pilot denemesini Türkiye'de yapmak ve bir tarih yazmak istedim. Bizim de artık bir IP'miz ve patentimiz olsun, Türk patenti olsun. Bunu yönetimden geçirdik ve çalışmalara başladık. GeoCosmo özerk bir şirkettir, yapacağımız her şey bellidir, ortadadır. Deprem mekanizması ile sadece yer altında değil depremlerin yeryüzünde atmosferde, iyonosferde de ön sinyal verdiğini ispat etmek istiyoruz. Bu dünyada ilk defa olacak ve bu gerçekleştiği zamanda Türkiye'de belli bir aşamaya geleceğiz. Belli bir istasyon şekli meydana gelecek ve bu şekilde depremleri önceden tespit edebileceğiz" dedi.

Dünya'da iki noktada istasyonlarının bulunduğunu, ancak bunların küçük olduğunu vurgulayan Karel, "Değişik sensörlerle kaplı yer istasyonumuz önümüzdeki haftalarda seçeceğimiz bir bölgeye konulmayı bekliyor. Şu an bürokratik engelleri çözmek üzereyiz. İnanıyorum ki bu ay sonuna kadar bu yer belli olacaktır. Gerek uydulardan gerekse yer istasyonumuzdaki değişik sensörlerin kaydedeceği verileri büyük bilgisayarlarda toplayıp değerlendireceğiz. Peru'da ve Alaska'da küçük istasyonlarımız var ve başarılar elde ettik. Türkiye'ye kurulacak olan istasyon ise ana merkez olacak" diye konuştu.

'ÜNİVERSİTELER PROJEYE DESTEK VERİYOR'

Karel, üniversitelerden de projeye destek verildiğini altını çizip, "Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Bölümü Başkanı Prof. Dr. Efendi Nasiboğlu ve ekibi projeye çok sıcak baktı. Verilerin toplanması ve analizi konusunda görüşmeler ve yer analizi çalışmaları devam ediyor. İlk yer istasyonumuzu inşa ettik. Bu yapıldı, bitti ve Ankara'da bekliyor. Kurulacak en güzel yeri seçmeye çalışıyoruz. Türkiye'nin neresine koyarsak koyalım, bu verileri Dokuz Eylül Üniversitesi toplayacak, buna hiçbir şüphe yok. Projeye İTÜ Uzay ve Meteoroloji Bölümü de destek verecek. Bazı konularda birlikte araştırmalar yapmayı hedefliyoruz. Ayrıca bu alanda 17 yıldır araştırma yapan Doğa Hareketleri Araştırma Derneği'nin (DOHAD) halihazırda Marmara bölgesinde kurmuş olduğu ve veri topladığı 40'tan fazla deprem öncü işaretleri gözlem istasyonu var. Bu kurum ile ortak bir çalışma platformu kurup, her iki tarafın çalışmalarına büyük ivme kazandırabilmek amacıyla, ön görüşmelerimiz var. Umarım olumlu sonuçlar alırız. İlk yer istasyonumuzu, Prof. Dr. Friedeman Freund'un vakfından gelen meblağ ile gerçekleştirdik lakin ben bundan sonra yapılmasını planladığımız yer istasyonlarını bağış üzerinden gerçekleştirmek istiyorum" dedi.

'İLK İSTASYONA PROF. DR. FRİEDEMANN FREUND İSMİ VERİLECEK'

Karel, ilk istasyona Dr Freud 'un isminin verileceğini belirterek, diğer istasyonlara da sponsor olanların isminin verilebileceğini ifade etti. Karel, şöyle devam etti:

"GeoCosmo Bilim Merkezi'nin kurucusu Prof. Dr. Freund ile 3 ay boyunca haftanın 6 günü birlikte çalıştık, projeyi hazırladık ve önce Türkiye'de yapmaya karar verdik. Çok arzu ediyorum ki ilk patentlerini Türkiye'de alalım, Türklerin bir eseri olsun. Çünkü Ben Türkiye'de doğdum, İstanbulluyum. Türkiye'yi aşırı seven bir insanım. Bu yoğun çalışma ve destek nedeniyle ilk istasyonun adını Prof. Dr. Freund'a ithaf etmek istiyorum. Her bir istasyonun toplam kurulumu, masrafları 20 bin dolardır ve bunun için de bu meblağı verecek her kişi veya kurumun ismi bu istasyona verilecek. Bugün dizi filmlere veya herhangi bir konsere bu meblağdan çok daha fazlası verilerek sponsorluk yapılmakta, lakin bu sponsorluk kısa sürmektedir. Bu istasyon bir deprem tespit ettiğinde yine o kişinin adı yaşacak."

Türkiye de yapılacak olan pilot projeden sonra Yunanistan, Gürcistan ile Azerbaycan'ın da projeye katılacağı öğrenildi. Karel, ne kadar büyük bir ağ kurulursa, ne kadar çok veri elde edilirse o kadar çabuk depremin tahmin edilebilme imkanı olduğunu söyledi. Projelerinin, ABD'nin 'Erken Uyarı Sistemi'nden farklı olduğuna dikkati çeken Karel, "Erken Uyarı Sistemi'nde deprem meydana gelmiştir. P dalgaları yola çıkmıştır ve yıkıcı S dalgaları ile arasındaki 7-8 saniyeyi bize kazandırır. Bu zaman içerisinde hiçbir zaman hayat kurtaramazsınız ancak bilgisayarlar çok iyi çalışırsa vanalar kapatılır, elektrikler söndürülür, yangınlar önlenebilir. Yine de önemli bir çalışmadır. Bizim sistemimiz ise gerçek bir erken uyarı sistemidir. Çünkü deprem olmadan önce, stres başladıktan sonra verilen bir alarm sistemi olacaktır" dedi.

Karel, hazır olan sistemin haziran ayının sonunda yerinin kesinleşeceğini ve çalışmaya başlayacağını belirtti.