Depremin şiddeti nedir? Depremin şiddeti nasıl ölçülür?

Yer kabuğu ya da taş küre olarak tabir edilen katmandaki kırılmalar neticesinde birtakım titreşimler meydana gelmektedir. Bu titreşimler dalgalar şeklinde yayılım göstererek toprak parçasını sarsmakta ve bunun sonucunda da deprem denilen doğal afet ortaya çıkmaktadır. Deprem ile ilgili yapılan çalışmalarda büyüklük, şiddet ve derinlik gibi kavramlar çok sık karşımıza çıkar. Bu kavramlar arasında depremin şiddeti konusu ayrı bir öneme sahiptir.

Depremin şiddeti nedir?

Deprem ülkemizin en önemli gerçeklerinden biridir. Türkiye başta olmak üzere birçok bölgede zaman zaman korkutan depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. Depremden korunmak için alınabilecek birçok farklı önlem vardır. Bu önlemlerden biri oturulan binaların sağlamlaştırılması ve çok eski yapıların kentsel dönüşüm çalışmasına dâhil edilmesidir. Bu tür önlemler alınmadığı sürece depremin hem büyüklüğü hem de şiddetine bağlı olarak ciddi can ve mal kayıplarının yaşanması söz konusu olabilir.

Yer kabuğunun en üst kısmında ortaya çıkan kırılmalar fay hatlarını oluşturmakta ve bu fay hatları denilen kırıklar hareket ettikçe ortaya titreşimler çıkmaktadır. Bu titreşimler dalgalanma yaparak yeryüzüne yayıldığında zelzele denilen doğa olayı gerçekleşmektedir. Herhangi bir bölgede meydana gelen sarsıntının toprak parçası üzerinde yaşayan kişilere, eşyalara, doğaya nasıl etki yaptığının ölçüsü sonucunda ortaya çıkan değer, depremin şiddeti olarak tanımlanır.

Depremin şiddeti nasıl ölçülür?

Deprem, çoğu insanın en çok korktuğu ve yaşamak istemediği doğa olaylarından biri olarak bilinmektedir. Depremden korkmak yerine can kaybının yaşanmaması adına önlem almak çok daha önemlidir. Bu konuda birçok farklı çalışma yapılmaktadır. Deprem konusu birçok farklı ayrıntıyı içerisinde barındıran önemli bir konudur. Deprem denildiğinde büyüklüğü, merkez üssünün neresi olduğu, kaç şiddetinde olduğu ve ne kadar derinlikte meydana geldiği gibi bilgiler büyük önem taşımaktadır. Bir bölgede meydana gelen depremin toprak üzerinde hissedildiği şiddet, büyüklüğü ile aynı olmayabilir. Sarsıntının tam olarak nerede olduğu ve nereleri etkilediği depremin şiddetini belirlemede önemli bir etkendir.

Depremin şiddetinin kaç olduğunu belirlemek için birtakım yöntemlerden faydalanılmaktadır. Bu yöntemler arasında özellikle deprem şiddet cetveli denilen metot yaygın olarak kullanılır. Sarsıntının şiddetini belirlemede tercih edilen cetvel türleri birden fazladır. Günümüzde yaşanan depremlerle ilgili en sık kullanılan şiddet cetveli türleri ise şunlardır:

• (MM) Mercalli şiddet ölçeği: Bir bölgede meydana gelen depremin yeryüzü üzerindeki bireylere, binalara, doğaya vs. nasıl yansıdığını ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem ile depremin şiddeti de belirlenmektedir. Belirlenen şiddet değeri ise Romen rakamları ile ifade edilir.
• (MSK) Medvedev Sponheuer Karnik ölçeği: Bu yöntem de ilk yöntemle benzer özellikler taşır. Bir bölgede yaşanan depremin toprak parçası üzerinde bulunan cisimlere, canlılara nasıl etki ettiğini belirlemek için kullanılmaktadır.

Depremin şiddeti neye göre belirlenir?

Deprem konusu tüm insanlar için son derece önemli bir konudur. Depremin büyüklüğü kadar şiddeti de ayrı bir öneme sahiptir. Bir bölgede meydana gelen sarsıntının büyüklüğü ile şiddeti farklı olabilir. Depremin şiddetini ölçmede kullanılan metotlarda büyüklüğünü ölçmede tercih edilen yöntemler birbirinden farklıdır. Birden fazla bölgede meydana gelen depremlerin büyüklüğü aynı olsa da şiddet yönünden farklı olma ihtimali bir hayli yüksektir. Depremin şiddeti yeryüzünde yaşayan insanlara, cansız varlıklara ve doğaya etkileri baz alınarak hesaplanmakta ve bu noktada deprem cetvellerinden yardım alınmaktadır.