DERGİ Gelecekte gıda sektörü böceklere mi dayanacak?

Nic Fleming

BBC Future

Kararmış meyve parçalarının ve kokmuş etlerin üzerini sarmış milyonlarca larva çoğu kişinin iştahını kaçıracak bir görüntüdür. Ama bu sinek yavruları yakında besin zincirine girerek masamızdaki yerini alacağa benziyor.

AgriProtein adlı Güney Afrikalı şirket, deneme üretimi yaptığı bu alanda dünyanın en büyük sinek larvası çiftliğini kurmak için bir yıl önce faaliyete geçti. ABD, Fransa, Kanada ve Hollanda'da da tavuk, domuz ve balık besini olarak geniş çaplı böcek üretimine geçiliyor.

Geçen yıl Haziran ayında Hollanda'da yapılan Dünyayı Besleyecek Böcekler konferansına yüzlerce insan katılmıştı. Katılımcıların çoğu, yakın zamanda çiftlik hayvanlarını beslemede tahılların ve soya fasulyesinin yerini böceklerin alacağına inanıyor.

Tavukların arada bir börtü böcek yediği oluyorsa da ilk kez geniş çaplı olarak çiftlik hayvanlarına besin olarak böcek yedirilmesi planlanıyor. Peki, insanlar kendi besin ürünlerinin böceklerle beslenmiş olması fikrine hazır mı?

Alternatif hayvan yemiBirleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, nüfus artışı ve et ve balık talebinin artması nedeniyle 2050'de büyük baş hayvanlar için yüzde 70 daha fazla yeme ihtiyaç olacağını belirtiyor. Bu durum tarıma elverişli araziler ve balık stoklarına ekstra yük getirecek. Günümüzde avlanan balıkların üçte biri hayvan yemi olarak kullanılıyor. Besi hayvanlarının yemi ise giderek daha yüksek maliyetli hale geliyor. Bu nedenle alternatif hayvan yemleri önem kazanıyor.

AgriProtein, Cape Town'da açılacak ticari larva çiftliğinde günde 20 ton larva ile 20 ton gübre üretmeyi hedefliyor. Üç farklı tür sineğin larvalarını beslemek için farklı artık ürünler kullanılıyor (gıda artıkları, gübre, mezbaha artıkları gibi). Dişi ve erkek sinekler dev konteynerlerde üretildikten sonra yumurtaları çıkarılıp bu maddelerle karıştırılıyor. Bir kilo sinek yumurtası üç gün içinde 380 kilo larvaya dönüşüyor. Kurutulan larvalar öğütülerek nitrojen bakımından zengin gübreye dönüştürülüyor.

Bu ürün Güney Afrika'da tavuk ve balık yemi olarak tescil edildi. AgriProtein, mezbaha atığı ürünlerle beslenen demir bakımından zengin larvaların da domuz yemi olarak kullanılması için onay bekliyor.

Kanadalı Enterra Feed Corporation adlı şirket ise pet hayvan yemi olarak da kullanmak üzere larva üretimini üç katına çıkarmayı planlarken, Amerikalı EnviroFlight da balık yemi olarak larva üretiyor. Ynsect 2016'da Paris yakınlarında geniş çaplı karasinek üretimine geçecek.

Yasal engellerFakat bazı ülkelerdeki yasalar bugün için bu tür girişimleri engelliyor. Avrupa Birliği'nde böcekler, geleneksel hayvancılık kapsamına giren hayvanların tabi tutulduğu kurallara tabidir. Yani bu proteinler pet hayvanlarına yedirilebilir ama insan tüketimi için ayrılan hayvanlara yem olarak verilemez. Ayrıca çiftlik hayvanlarının mutfak artıkları ve gübre ile beslenmesi de yasaktır.

ABD'de ise her eyaletin kendi kuralları geçerli. Ohio gibi bazı eyaletlerde böcek proteini insan tüketimi için beslenen hayvanlara yem olarakverilebiliyor. Kanada'da ise böcek larvalarının tarımda ve tavuk yemi olarak kullanılmasına izin verilmesi gündemde.

Peki tüketiciler larvaylabeslenmiş hayvanların etini yeme konusuna nasılbakıyor? Çoğu insanın bunu önemsemeyeceği tahmin ediliyor. Bu yönelimin savunucuları, tavuk ve balıkların doğal yaşamlarında da böcek yediklerine dikkat çekerek larva yetiştirmenin önümüzdeki 10-15 yıl içinde büyük bir sektör haline geleceğini vurguluyor.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future'da okuyabilirsiniz.

Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.