Dha:uzungöl’De Büyük Tehlike: Göl Alüvyonlarla Doluyor

TRABZON’un Çaykara İlçesi’ndeki dünyaca ünlü turizm merkezi Uzungöl, derelerin getirdiği alüvyonlarla dolma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) eski Öğretim Üyesi Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Uzungöl’de yaşanan tehlikeye dikkat çekti, “DSİ bu alüvyonları önlemek için setler yaptı ama önlemler yetersiz. Eninde sonunda bu göl bir şekilde dolacak.” diyerek daha etkili önlemler alınması gerektiğini açıkladı. Bektaş, Uzungöl’ün oluşumuna sebep olan heyelanlı bölge üzerine bir mahalle kurulduğunu da belirterek yeniden afet yaşanabileceği öngörülen bu bölgelerde yapılması planlanan kentsel dönüşümde yapılaşmadan kaçınılması gerektiği uyarısında bulundu. Çaykara ilçesine 20 kilometre mesafedeki bin 250 metre yükseklikte yer alan ve eşsiz doğal güzellikleri ile Doğu Karadeniz'in gözde turizm merkezi olan bin 625 hektar büyüklüğündeki Uzungöl Tabiat Parkı, son yıllarda başta Arap turistler olmak üzere yeri ve yabancı turistlerin ilgi odağı haline geldi. Son yıllarda otel, pansiyon ve iş yeri sayısının her geçen gün artışına bağlı olarak yaşanan imar kirliği sorunu ile tartışılan ve kentsel dönüşüm projesi ile gündeme gelen Uzungöl, derelerin getirdiği alüvyonlarla dolma tehlikesi ile karşı karşıya olduğu açıklandı. Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü’nün tersip bentleri ile önlem aldığı gölün dolma riskinin tam olarak ortadan kalkmadığı iddia edildi.

"UZUNGÖL SONSUZA KADAR KALACAK ALGISI VAR, BÖYLE BİR ŞEY YOK"

KTÜ eski Öğretim Üyesi Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Uzungöl’ün sürekli olarak derelerin getirdiği alüvyonlarla dolduğunu belirterek gölün yok olma riski ile karşı karşıya kaldığını açıkladı. Kentsel dönüşümün göl için bir fırsat olduğunu ve bunun bir jeolojik esasta yapılması gerekliliğini vurgulayan Bektaş, şöyle dedi:

“Uzungöl’ün jeolojik yapısını bilmek ve yeni yapılacak oluşumu da bu yapıya göre düzenlemek gerekir. Toplumda ‘Uzungöl orada ve sonsuza kadar kalacak’ algısı var. Böyle bir şey yok. Tüm göllerde olduğu gibi Uzungöl’ün de tıpkı bir insan gibi ömrü var. Göllerde doğar, gelişir ve ölür. Uzungöl şu anada yaşlanma döneminden gidiyor. Nasıl bir insan kendine iyi bakarsa ömrü uzun olur, Uzungöl’e de biz ne kadar iyi bakarsak ömrü o kadar uzun olur. Uzungöl’ün ömrünü sınırlayan iki temel faktör var. Birincisi önümüzdeki 50 yıldaki küresel iklim değişikliğinin sonuçları olarak, yağışlarla birlikte göle gelen su miktarı. İkincisinde Uzungöl sürekli olarak derelerin getirdiği alüvyonlarla doluyor. DSİ bu alüvyonları önlemek için setler yaptı ama önlemler yetersiz. Eninde sonunda bu göl bir şekilde dolacak. Bu konuda biz toplum olarak bilinçlenmeliyiz. Böylece gölün ömrünü uzatabiliriz. Biz bilinçsiz bir şekilde gölü kirletiyoruz. Göle atıklar atıyoruz. Göle bir takım organik maddeler giriyor ve göldeki oksijen oranını azaltarak gölün ömrünü kısaltıyor.”

“UZUNGÖL’DE AFET TUFANI YAŞANABİLİR!”

Gölün etrafındaki yerleşim yerlerinin gölün yapısının bilinerek planlanması gerektiğini ifade eden Bektaş, “Göl bir fay zonu üzerinde doğu batı doğrultusunda uzanmış bir göldür. Fayın güney bloğu göreceli olarak yükselen bloğu olduğu için orası yan dereler ile sürekli olarak aşınıyor ve bu malzemelerde sürekli olarak göle giriyor. Geçmişte bilinmeyen bir zamanda bu yan dereler aşırı yağış neticesinde molozlar, kaya parçaları ve çamur suyla karışarak bu günkü Uzungöl mahallesinin olduğu yerden akarak gelmiş ve derenin önünü kapatarak gölü oluşturmuş. Bugünkü Uzungöl Mahallesi yani camiin arakasında kalan yerleşim yeri de bu çöken yere yapılmış. Jeolojide, ‘Hal mazinin anahtarıdır’ diye bir söz var. Geçmişte ne olmuşsa gelecekte de bu yaşanabilir. Bu bakımdan geçmişte Uzungöl’ün oluşmasına sebebiyet veren tufan yeniden yaşanabilir. Bu da güney yamaçtaki dere ağızlarında olur. Bugünkü Uzungöl Mahallesi de bu alüvyon yelpazesini üzerinde kurulmuş. Kentsel dönüşüm yapılacaksa bu dönüşüm de bu güney yamaçtaki alüvyon yelpazesinin olduğu yerlerde yerleşimden kaçınmak gerekir. Çünkü geçmişte olduğu gibi buralarda yeniden afetler yaşanabilir. Burası dik bir yamaç ve uzun bir vadi, buradan gelen molozlar yerleşim yerinde büyük tahribatlar oluşturur.” ifadelerini kullandı.

“GÜNEY YAMAÇTA YERLEŞİM OLMAMALI”

Karadeniz'de sahil bölgelerinde dere ağzına kurulan yerleşim yerlerinin yıllardır aynı tehlikeyi yaşadığına dikkat çeken Bektaş, “O nedenle kentsel dönüşümde gölün jeolojik özellikleri ve geçmişte yaşanan olaylar mutlaka dikkate alınmalı. Bu konuda toplumu bilinçlendirmek lazım.Bu göl bize bir mirastır. Bu göl bölgenin ekonomisinin ve turizminin dinamosudur. Bu konuda herkes üzerine düşeni yapmalı ve bu gölü gelecek nesilleri bırakmalıyız. Güney blokta nüfus yoğunluğu olmamalıdır. O kısım daha çok parklar ve gezi alanı olarak kullanılmalı. Otel ve yerleşim yerleri kuzey yamaca yapılmalıdır.” uyarılarında bulundu.

UZUNGÖL

Çaykara ilçesine 20 kilometre mesafedeki bin 250 metre yükseklikte yer alan eşsiz doğal güzellikleri ile Doğu Karadeniz'in gözde turizm merkezi olan Uzungöl, yüksek dağ peyzajı ve yayla ekosistemi ile orman ekosisteminin birlikte yer aldığı tabiat harikası bir yer olması özelliği ile öne çıkıyor. Tabii ve kültürel değerlerin var olması nedeniyle 1989 yılında Tabiat Parkı ilan edilen Uzungöl yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. 500 bin metre kare alana sahip olan göl alabalık ve sazan balığına ev sahipliği yapıyor. Uzungöl'ün 10 kilometre güneyinde 3000 metre yükseklikte Holdizon dağlarında, Balıklıgöl çevresinde yaya yürüyüş yapılabiliyor, vahşi doğa şartlarında yaban hayatı izlenebiliyor.

KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULANACAK

İmar kirliliği ile gündeme gelen Uzungöl'de kentsel dönüşüm projesi uygulanacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir süre önce yaptığı açıklamada ''Şu anki Ayder Yaylası bizim temsilimiz olamaz. Allah'ın bize verdiği Ayder bambaşka ama biz Ayder'i kirlettik, rezil ettik. Ayder'i kentsel dönüşüm değişimle şanına yakışır bir hale getireceğiz. Aynı değişim dönüşümü de Uzungöl'de yapmamız lazım'' ifadelerini kullanmıştı. Ülke turizmine büyük bir katkı sağlayan tabiat parkındaki yoğunluk nedeniyle Trabzon’da Uzungöl benzeri 3 yapay gölün yer alacağı yeni Tabiat Parkları oluşturulması için çalışma başlatıldı.

Görüntü Dökümü

---------------------

-Prof. Dr. Osman Bektaş'ın açıklamaları

-Uzungöl detayları

(Haber: Osman ŞİŞKO - Kamera: Selçuk BAŞAR TRABZON-DHA