Dikkat eksikliği: Neden olur, nasıl geçer?

Birçok farklı etmene bağlı olarak gelişen bu durumun aynı şekilde tedavisi de kişiden kişiye değişkenlik gösteriyor.

Dikkat Eksikliği Nedir?

Dikkat eksikliği sorunu aslında hastalık boyutunda değildir. Özellikle çocuklarda bu soruna daha sık rastlanır. Çocukların çevresine olan odaklarını korumak konusunda yetişkinler kadar başarılı olamazlar. Ancak bunun bir ölçüsü olmalıdır. Tabii buradan yapılacak çıkarım bu sorunun yetişkinlerde görülmeyeceği değil. Yetişkinlerde yaşanan dikkat eksikliği daha çok zihinsel odaklanma problemine dayanır. Tedavi edilmediği takdirde hastalık seviyesine ulaşması mümkündür.

Dikkat Eksikliği Neden Olur?

1. Duyu organları

Bir konu üzerine %100 odaklanabilmek için duyu organlarının tamamının dış dünyayla ilişki halinde olması gerekir. Yani görme, işitme, duyma, tatma ve koklama duyularına sinyaller net bir şekilde ulaşmalıdır. Bu duyu organlarının sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için de iki önemli konuya dikkat edilmesi gerekiyor; uyku ve beslenme. Uyku ve beslenmeyle alakalı yaşanan problemler dikkati olumsuz yönde etkiler.

2. Çevresel nedenler

Bulunulan ortamda çok fazla dikkat dağıtacak nesne ve eşyanın bulunması dikkat dağınıklığına yol açar. Dikkat dağınıklığı problemiyle yüz yüze olan kişilerin özellikle odaları çok sade olmalıdır. Işığın düzeyi, ses ve hatta hava bile dikkatin dağılmasına neden olabilir.

3. Genetik

Kesin bir neden olarak görülmese de dikkat dağınıklığı kaynağı kalıtımsal bir nedene dayanıyor olabilir. Bu durumun doğrultusunda dikkat dağınıklığı problemi yaşayanların beyninde diğer insanlara göre bazı kimyasal maddeler daha fazla bulunur. Anne ve babada çocukluk dönemlerinde geç konuşma, aşırı hareketlilik, okumayı geç öğrenme gibi durumlar yer alıyorsa aynı durumların çocukta da görülme ihtimali vardır.

4. Doğum anı

Doğum anında meydana gelen en ufak bir problem dahi bebeğin beyin fonksiyonlarını olumsuz olarak etkileyebilir. Bu olumsuzlukların neticesinde yaşanan problemlerden biri de dikkat eksikliğidir. Bu olumsuzluklara ise; bebeğin doğum anında nefes kalması, kordonun dolanması gibi durumlar örnek verilebilir.

Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

1. Odaklanma ve konsantre sorunu

Dikkat dağınıklığının en açık belirtisi odaklanma ve konsantre problemleridir. Dikkat dağınıklığını sorunuyla mücadele içerisindeki kişiler yapacakları işe karşı tam olarak odak halinde olamazlar. Ne işlerini düzgünce yapabilir ne de o işten bekledikleri verimi alabilirler. İş yerinde, okulda ya da herhangi bir yerde işitecekleri en ufak bir ses dikkatlerinin dağılmasına sebep olur. Genelde ödevlerini aksatan sınıfın içerisinde yer alırlar.

2. Huzursuzluk ve hiperaktivite

Dikkatini bir işe odaklamada güçlük çeken kişi yaşadığı bu durumdan huzursuzluk duymaya başlar. Dış dünyadaki değişen ve gelişen olaylara karşı fazla hassas olur. Bu sebeple duygusal dalgalanmalar yaşayabilir. Bu sorunu yaşayan çocuklarda genellikle aşırı hareketli olma durumu gözlenir.

3. Dürtüler

Bu kişiler yaşadıkları duygusal dalgalanmalar nedeniyle ani ve değişken bir ruh haline sahiplerdir. Bu duruma hemen hemen dikkat dağınıklığı yaşayan herkeste rastlanır. İçgüdüsel yönelimleri bir olay karşısında farklı davranışlar sergilemelerine neden olur. Aniden kızabilir, öfkelenebilir ya da ağlayabilirler. Bir anda mutluyken aniden depresif bir ruh haline bürünebilirler. Kısaca bu kişilerin bir anı bir anını tutmaz.

4. Düzensiz ve dağınık olma hali

Dikkat dağınıklığını sorunun en büyük nedeni çevredeki dağınıklık olmasına rağmen bu kişiler çevrelerini daha da dağıtmaya ve düzeni bozmaya yatkındırlar. Aşırı hareketli halleri sebebiyle hem kendilerini hem de çevrelerindeki eşyaları sabit tutamazlar. Yapmayı düşündükleri işleri bir plana sokamazlar. Bu nedenle planlarını sürekli ertelerler. Ertelenen planlarının bir yığın oluşturmasıyla birlikte kendilerini daha da huzursuz hissederler. Bu da strese girmelerine sebep olur. Stres ve sorunlara karşı güçsüz kalır ve bu durumlarla baş edemez hale gelirler. Ruh halleri dengesizleşir, alakasız olaylar karşısında çok çabuk hayal kırıklığına uğrarlar.

5. İlişkilerde denge kuramama

Dengesiz davranışlar sergiledikleri için karşılarındaki kişiyle anlamada da problemler yaşarlar. Şayet karşılarındaki kişi sorunun farkında değilse olayları ve davranışları yanlış yorumlayabilir.

6. Diğer belirtiler

• Kurallara uymakta zorluk çekme
• Okulda başarısız olma
• Bulunduğu ortamda sorunlara neden olma
• Aşırı alkol tüketimi
• Sık sık kaza yaşama ya da neden olma

Dikkat Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Bu sorunun tanı koyma aşaması çok önemlidir. Kendini açıkça belli eden bir problem değildir. Bunun için psikiyatrist, nöroloji ve psikoloj ile ortak hareket etmek ve karar almak gerekir. Sorunun tanısını koymak tek bir test ve ilaca bağlı değildir. Sorular ile hastalığın altında yatan sebep bulunmaya çalışılır.

Dikkat Eksikliği Testi

Bu hastalığın çözümünde bazı soruların cevaplandırılması gerekir. Aşağıdaki cümleleri kendinize göre yorumlayabilirsiniz.

• Dikkatsizce hatalar yapar.
• Dikkatini kontrol etmede güçlük çeker.
• Aklı başka yerdedir.
• Başladığı işler yarım kalır.
• Dağınık ve düzensizdir.
• Uzun süren ve dikkat isteyen işlerden hoşlanmaz.
• Eşyalarını kaybeder.
• Günlük işlerini unutur.
• Sürekli hareket halindedir.
• Sakince oynamaz.
• Düz duvara tırmanacak kadar hareket eder.
• Çok konuşur.
• Sırasını beklemekte güçlük çeker.
• Kuralları sevmez.
• Başkalarını bilerek rahatsız eder.
• Alıngandır.
• Çabuk sinirlenir.
• Fiziksel olarak acımasızdır.

Dikkat Eksikliği Nasıl Geçer?

1. Tedavi ve ilaçlar

Çocuklarda ve yetişkinlerde dikkat eksikliği tedavisi hemen hemen aynıdır. Tedavi etmek için şu yollar uygulanır;

• Antidepresanlar,
• Uyarıcı ilaçlar,
• Düzenli terapiye gitmek,
• Zihinsel sağlık tedavileri.

Bu tarz zihinsel ve ruhsal hastalıkların tedavisinde sakinleştirici ve dikkat toplayıcı ilaçlar kullanmak hastaya çok fayda sağlar. Bu tarz sorunlara karşılık terapiye gitmek tedavinin hızlanmasında büyük rol oynar. İlaç kullanımı doktorun belirlediği şekilde olmalıdır ve ilacı bırakmak ya da daha fazla kullanmak gibi hatalar yapılmamalıdır.

İlaç ve terapi desteği ile hasta günlük yaşamında;

• Özgüveni daha yüksek bir birey haline gelir.
• Stres ve sorunlarla daha kolay baş edebilir.
• Dikkatsizlik ve dağınıklığın etkilerinin azalması ile planlama yapılır. Zaman daha iyi yönetilir.
• İkili ilişkilerde daha sağlıklı ve dengeli bir iletişim kurabilir.

2. İlaçsız tedavi

Bu sorunun üstesinden gelmek için ilaçsız tedavi yöntemleri de bulunuyor.

• Beyin egzersizleri: Beynin tembelleşmesini engellemek adına bazı egzersiz yolları bulunur. Kitap okumak, bilmece, bulmaca çözmek gibi eylemler beyni çalıştırır. Bu sayede dikkat ve konsantrasyon gelişir.
• Fiziksel egzersizler: Egzersizler sayesinde kalp ritmi hızlanır. Bu da beyne daha fazla kan gitmesini sağlar. Bunlara bağlı olarak beyne daha çok oksijen gider, yeni beyin hücreleri oluşur.

Dikkat Eksikliği Nasıl Giderilir?

Bu sorunun ortadan kalkmasında hızlandırıcı rol oynayan diğer yöntemler;

• Düzenli spor yapmak gerekir. Özellikle yoga ve meditasyon gibi ruhsal olarak kendinizi rahatlatabilecek sporları yapın.
• Sağlık ve düzenli beslenmeyi odak noktası haline getirin. Şekerli ve asitli gıdalar, kafein ve alerji riski olan ürünleri tüketmemeye çalışın.
• Ek olarak vitamin ve mineral alın.
• Doktor tavsiyesi ile bitkisel takviyeler ve özel yağ asitlerini tüketin.