Ditam, Teşvik Ve Kredilerin Diyarbakır’daki Etkinliğini Araştırdı

Dicle Toplumsal Araştırma Merkezi (DİTAM), teşvik ve kredilerin Diyarbakır iş dünyasında ne kadar etkili olduğu yönünde anket çalışmasında bulundu.

Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti’nde (GGC) düzenlenen basın açıklamasına DİTAM Başkanı Mehmet Kaya ve DİTAM yöneticileri katıldı. Türkiye’de yıllardan beri uygulanan teşvik sistemlerinin incelendiğinde bölgesel uygulamaların ağırlık kazandığını belirten DİTAM Başkanı Kaya, teşviklerin asıl amacının bölgelerarası gelişmişlik farkını gidermek olmasına rağmen, sağlıklı ve objektif bir ölçüm yapılmadan sunulduğu için farkı gideremediğini, aksine bölgeler ve kentler arasında farkı çok daha arttırdığını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nde zengin ile fakir bölge arasında 2 kat fark varken, Türkiye’de bu farkın daha yüksek oranlara çıktığını ifade eden Kaya, sosyo ekonomik gelişmişlik sıralamasında İstanbul ile Muş illeri arasındaki farkın 11 katın üzerinde olduğunu, Van Bahçesaray ilçesi ile Ankara ve İstanbul’un merkez ilçeleri arasında 100 katı geçen bir farkın olduğunu kaydetti. Teşviklerdeki durumu değerlendirdiklerini dile getiren Kaya, 2007-2011 döneminde Marmara bölgesin yüzde 35 ile dağıtılan teşviğin üçte birini aldığını, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yüzde 5, Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüzde 4 ile son iki sırada yer aldığını bildirdi. 2007-2011 dönemi arasında Diyarbakır’ın durumu ile ilgili bilgiler veren Kaya, “Diyarbakır alınan teşvik belgesi sayısı bakımından 16. sırada, istihdam açısından 25. sırada, yatırım tutarı bakımından 41. sırada yer almaktadır. 10 bin kişiye düşen teşvik belgesi ve istihdam sayısı bakımından Diyarbakır Türkiye’de 67. sırada, yatırım tutarı bakımından 76. sırada yer almaktadır” dedi.

Bölgenin kredideki durumu hakkında da açıklamalarda bulunan Kaya, “İstanbul verilen banka kredilerinin yüzde 43’ünü alırken, Güneydoğu Anadolu bölgesi yüzde 3’ünü, Doğu Anadolu Bölgesi yüzde 1’ini alarak son iki sırayı oluşturmaktadır. Kişi başına ortalama kredi kullanımında ise, bölge illeri son sıraları oluşturmakta, Diyarbakır ise 70. sırada yer alarak Türkiye oranının beşte biri oranındadır. Şube başına ortalama kredi verme bakımından Diyarbakır 34. sıradayken, Kayseri 9, Samsun 19. sıradadır” diye konuştu.

Anket sonuçları hakkında basın mensuplarına bilgi veren Kaya şunları söyledi:

“Araştırmaya konu olan hiçbir firma AB fonları ve hibelerden faydalanmamıştır. Firmaların yüzde 60’ı teşvik kanunlarında yeni yatırım projelerine sermaye desteğinin sağlanması gerektiğini belirtmiştir. Ankete katılan bankacıların yüzde 45’i KOBİ’lerin kredi kullanımında sıkıntı yaşamasının en önemli nedenlerinden, yöneticilerin profesyonel olmaması, muhasebe sisteminin yetersiz olması, değişen koşullara uyum sağlamamaları ve gelenekçi yapıya sahip olmalarıdır. Ankete katılan bankaların yüzde 93’ü ipotek alımlarda en önemli sorunun gayrimenkulların imar durumu ve yapısının mevzuata uygun olmaması olduğunu belirtmiştir. Bankaların yüzde 46’sı kredi dağıtımında il ve bölge ayrımı yapıldığını ortaya koymaktadır ki bu durum ciddi bir soruna işaret etmektedir. Teşviklerin başarıya ulaşmamasının en önemli nedenlerinden biri öz kaynak yetersizliğidir. Bu nedenle ön kaynak ve sermaye desteği önemli bir teşvik aracı olarak hayata geçirilmelidir. Bölgede bankaların olumsuz uygulamalarını takip etmek ve önlemek amacıyla BDDK’nın bölge yapılanması oluşturulmalıdır. Kredi veren bankalar en az 3-5 katı bir gayrimenkulunuzu teminat olarak almadıkları sürece size kredi vermemektedirler. Büyük ölçekli firma bölgemizde çok fazla değil ama bizim görüştüğümüz firmaların özellikle Türkiye’de bazı özelleştirme ve satışlar alan bölge firmalarının hemen merkezlerini Ankara’ya götürmek zorunda hissediyorlar. Bölge bir ihmaller politikası ile bu noktaya gelmiş. Ardından bir çatışmalı süreçle bu noktaya gelmiş. Sizin tutup bu bölgeyi hiçbir şey yaşanmamış gibi diğer bölgelerle aralarına sadece 10 sayı 20 sayı kat sayı farkı koyarak sorunu çözme şansımız yok biz bunu ifade ediyoruz.”