Diz ağrısı: Neden olur, nasıl geçer?

Dizlerimiz, vücudumuzda bulunan en büyük ve en karmaşık eklemlerden birisi olması haricinde en çok yakındığımız eklemimizdir. Genel olarak diz eklemleri dayanıklıdır ancak tek tarafa doğru olan hareketli yapısından ötürü zorlamalar sonucu sakatlanmalar meydana gelebilir. Bunun sonucunda doğal olarak hareket kısıtlılığı oluşur. Diz ağrısının yeri ve şiddeti ağrının neden kaynaklandığına göre değişiklik gösterebilir.

Diz ağrısına eşlik eden diğer semptomlar şişkinlik, kızarıklık, çıtırdama sesi, kilitlenme ya da dizi tam olarak düz hale getirememe olabilir. Sebebi ne olursa olsun dinmeyen ve günlük yaşantıyı etkileyen diz ağrıları için alanında uzman bir doktora başvurmak en iyisidir. Peki, diz ağrısına hangi doktor bakar? Diz ağrısı için ortopedi ve travmotoloji bölümüne gitmek gerekir. Muayeneyi yapan ortopedi uzmanı gerekli gördüğü durumlarda hastaları başka bölümlere de sevk edebilir.

Diz Ağrısı Neden Olur?

1. Patellar tendinit

Patellar tendinit, bir ya da birden fazla tendonun iltihaplanması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Tendonlar ise kemik ve kasları birbirine bağlayan kalın ve ipliksi kordonlardır. Bu durum koşucular, kayakçılar ve bisikletçilerde daha sık görülür. Belirtilerinden en sık görüleni de dizde meydana gelen ağrılardır.

2. Menisküs yırtığı

Menisküs adı verilen doku dayanıklı ve elastik bir kıkırdaktan oluşur. Kaval kemiği ile uyluk kemiği arasında hareket eder. Dize ağırlık verilmişken ani bir dönüş yapılırsa veya dize darbe alınırsa yırtılabilir. Ağrının yanında dizde şişlik ve kilitlenme menisküs yırtılmasının diğer başlıca belirtilerdendir.

3. Ön çapraz bağ yaralanmaları

Kaval kemiği ile uyluk kemiğini birbirine bağlayan ve dört bağdan biri olan ön çapraz bağın yırtılması durumuna denir. Basketbol, futbol oynayan ve kayak yapan kişilerde çok sık görülür. Doğrudan dize darbe alındığında veya sert bir zıplayış yaptıktan sonra ön çapraz bağlar zedelenebilir. Ağrı ve şişlik bu durumun ilk belirtileridir.

4. Eklem kireçlenmesi

Halk arasında bilinen adıyla kireçlenme, yıllar içerisinde eklemlerde aşınma ve özellikle eklem kıkırdaklarında bozulma, zedelenme nedeniyle oluşur. İltihaplı olmayan bir romatizmal hastalık olan kireçlenme daha çok ileri yaşlarda, yaşlanmaya bağlı olarak görülür. Kıkırdağın hasar görmesi ağrıya neden olur.

5. İltihaplı romatizmal hastalıklar

Gut, behçet hastalığı ve akdeniz ateşi gibi iltihaplı romatizmal hastalıklar hemen hemen her yaşta ortaya çıkabilir. Sadece eklemleri değil bütün vücudu etkiler. Bu tür hastalıklarda ağrı, dizler de dahil olmak üzere vücudun tüm eklemlerine etki edebilir. Bu ağrı günlerce sürebilir ve şişlik, hareket kısıtlılığı ve halsizlik gibi belirtiler de görülebilir.

6. Osgood-schlatter hastalığı

Daha çok büyüme çağında olan ve sporla ilgilenen gençleri/çocukları etkiler ve ağrılı seyreder. Uzanma sırasında dizde hafif bir ağrı hissedilir. Hareket ettirilince ağrı daha da keskinleşir. Dizin aşırı kullanılmasından veya yüklenilmesinden dolayı oluşur. Diz kapağının altında veya çevresinde hassaslık ve şişlik görülür.

7. Diz bursiti

Bazı diz yaralanmaları, dizdeki burslarda (eklem kemiğini saran kesecikler) iltihaplanmaya sebep olur. Bu burslar sayesinde tendonlar ve bağlar eklemlerin üzerinden yumuşak bir şekilde kayar. Diz bursitinin belirtileri ağrı, kızarıklık, şişme ve hareket kısıtlılığıdır.

8. Koşucu dizi

Bu rahatsızlıkta diz önü ağrısı görülür ve genellikle dizi öne uzatırken bir gıcırdama hissi olur. Koşmak gibi dizin sürekli baskıya maruz kaldığı durumlarda ve dizin aşırı kullanımından dolayı meydana gelebilir. Aynı zamanda ayak ve diz kemiklerindeki yanlış dizilim ya da dize darbe alınmasından ötürü de bu rahatsızlık ortaya çıkabilir. Bu hastalara genellikle fizik tedavi önerilir.

Diz Kapağı Ağrısı Neye İşarettir?

Özellikle masa başında veya oturarak çalışan kişilerde, uzun süre aynı pozisyonda oturmak diz kapağı üzerinde bir baskı oluşturur ve zaman içerisinde diz kapağı ağrılarına sebep olur. Merdiven inip çıkarken de benzer ağrılar oluyorsa menisküs veya çapraz bağlarda da bir problem olabilir. Bunun için mutlaka bir ortopedi doktoruna görünülmelidir. Ağrının kaynağını anlamak ve doğru teşhis yapabilmek için doktor muayenesi haricinde röntgen ve MR çekilebilir. Diz kapağında kayma şeklinde bir hareket varsa ameliyat uygun olabilir. Muayene sonrası ne yapılması gerektiğine doktor karar verir. Ameliyata gerek yoksa, genellikle fizik tedavi uygulanır. Diz kapağı ağrısı egzersizleri kasların kuvvetlenmesini ve esneklik kazanmasını sağlar. Ancak bu süreçte ağrıyı oluşturan ve ağrılı olabilecek hareketlerden de kaçınmak gerekir.

Diz Ağrısı Nasıl Geçer?

1. Soğuk kompres

Ağrıyan dize soğuk kompres yapmak, hem ağrının hem de şişliğin azalmasını sağlayan en iyi yöntemlerden biridir. Çünkü soğuk uygulama damarların sıkışmasını ve daralmasını sağlar. Böylece ağrının yaşandığı noktaya kan akışı azalır ve şişkinlik de hafiflemiş olur. Bunun için bir avuç dolusu buz küpünü ince bir havluya sarın. Ağrıyan bölgeye 10-15 dakika boyunca kompres yapın. Bu işlemi günde 2-3 defa uygulayabilirsiniz.

2. Elma sirkesi

Alkali özelliğine bağlı olarak elma sirkesi, diz eklemlerinde biriken zararlı toksinlerin giderilmesine yardımcı olur. Ayrıca eklemlerin yağlanmasını destekleyerek hareket kabiliyetini artırır. 2 tatlı kaşığı elma sirkesi ile 2 bardak filtrelenmiş suyu karıştırın ve bu karışımı gün boyunca için. Başka bir yöntem ise, 2 bardak elma sirkesini banyo yaptığınız suya ekleyin, ağrıyan dizinizi bu suyun içinde 30 dakika kadar bekletin. Bu işlemi birkaç gün boyunca günde 1 defa uygulayabilirsiniz.

3. Kırmızı biber

Kırmızı acı biber, kapsaisin adı verilen ve ağrı kesici özelliği olan bir madde içerir. Kapsaisin sıcaklık hissi vererek dizlerdeki ağrıyı azaltır. 2 çorba kaşığı kırmızı acı biber tozu ile yarım kupa ılık zeytinyağını karıştırın. Bu karışımı en az 1 hafta boyunca, günde 2 kere etkilenen dizinize sürün.

4. Zencefil

Kasların zorlanmasına ya da yaralanmaya bağlı olarak gelişen diz ağrılarında zencefil, ağrının giderilmesinde etkilidir. Küçük bir parça taze zencefili öğütün ve 1 fincan su içinde 10 dakika kadar kaynatın. Sonrasında süzgeçten geçirin ve içerisine limon ve bal ekleyin. Bu karışımı diz ağrınız geçene kadar günde 2-3 kere için. Bu yöntem haricinde ağrıyan bölgeye zencefil yağı ile günde 2 defa masaj yapabilirsiniz.

5. Limon

Limon özellikle de artrit nedeniyle oluşan ağrıların giderilmesinde faydalıdır. İçeriğinde bulunan sitrik asit sayesinde, artrite neden olan ürik asit kristallerinin çözülümüne yardımcı olur. 1 ya da 2 adet limonu küçük parçalar halinde kesin. Bu parçaları pamuklu bir kumaşa bağlayın, ardından susam yağına batırın. Daha sonra bu kumaşı etkilenen dizin üzerinde 10 dakika kadar tutun. Ağrılar geçene kadar bu işlemi günde 2 defa uygulayın.

6. Hardal yağı

Sıcak hardal yağı, iltihaplanmayı yavaşlatır, kan dolaşımını hızlandırır ve sürüldüğü bölgedeki ağrıların hafiflemesine yardımcı olur. 2 çorba kaşığı hardal yağını ısıtın. 1 diş kıyılmış sarımsağı da rengi kahverengileşinceye dek kızartın. Yağın soğumasını bekleyin ve süzün. Ağrıyan bölgeye bu ılık yağ ile dairesel hareketler yaparak yedirin. Sonrasında dizinizi havlu ile sarın ve birkaç dakika bekleyin. Bu işlemi 1-2 hafta boyunca günde iki kere tekrar edebilirsiniz.