"Doğalgazda önemli indirimler söz konusu olacak"
Botaş Genel Müdürü Saltuk Düzyol, 2009 yılının ilk çeyrek döneminden itibaren doğal gaz alım maliyetlerinde yaşanacak düşüşe bağlı olarak nihai tüketici fiyatlarında önemli indirimler söz konusu olacaktır" dedi.
Düzyol, yaptığı açıklamada gerek Türkiye'nin, gerekse doğal gaz ithalatçısı diğer ülkelerin imzaladığı, uzun dönemli doğal gaz alım satım sözleşmelerinin hemen hemen tamamında alım fiyatının petrol, petrol türevi veya petrolün yakın ikamesi ürünlerin, geçmiş 6,9,12 aylık döneme ait fiyat endekslerine bağlı olarak belirlendiğini kaydetti.
Alıcı taraf açısından bakıldığında doğal gazın fiyatının, petrol fiyatlarının hızlı yükseldiği dönemlerde nasıl yavaş yavaş yükseliyorsa, petrol fiyatlarının hızlı düştüğü dönemlerde de yine yavaş yavaş düştüğüne işaret eden Düzyol, uzun dönemde petrol ve petrol türevi ürünlerin fiyatlarındaki artış ve azalışların süreklilik arz ettiğinde doğal gaz fiyatlarının da belirli bir süreç içerisinde istikrara kavuştuğunu söyledi.
Diğer ithalatçı ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de ithal edilen doğal gazın bedelinin dolar olarak ödendiğine, ancak tüketiciye satışının TL üzerinden yapıldığına dikkati çeken Düzyol, bu nedenle döviz kurlarındaki dalgalanmaların da doğal gaz satış fiyatları üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunu ifade etti.
BOTAŞ Genel Müdürü Düzyol şu bilgileri verdi: "Son 10 aylık dönemde Dolar, YTL karşısında yaklaşık yüzde 33 oranında değer kazanmıştır. Aynı dönem içerisinde doğal gaz alım satım anlaşmalarımızdaki fiyat formüllerinde referans alınan petrol türevlerinin fiyatları ise YTL bazında ortalama yüzde 120 oranında artış göstermiştir. Bu dönemde petrol fiyatları 150 dolar varil seviyesini zorlamış ve uzunca bir süre 100-120 dolar aralığında seyretmiştir.
Buna karşılık BOTAŞ, söz konusu dönemde doğal gaz satış fiyatlarına nihai tüketiciye konutta yüzde 73 ve sanayide yüzde 75 oranında yansıyacak şekilde zam yapmıştır.
Söz konusu dönemde Avrupa'nın ithal ettiği doğal gaz alım fiyatının belirlenmesinde baz alınan petrol türevlerinin fiyatları avro bazında ortalama yüzde 64 oranında artmış iken, Avrupa'da sanayici için uygulanan nihai satış fiyatlarında yüzde 75 oranında, yani petrol türevleri fiyat artış oranının üzerinde artış gerçekleşmiştir. Konut sektöründe ise bu oran daha yüksek olmuştur. Dolayısıyla Türkiye'de doğal gaz satış fiyatlarına yapılan artışlar Avrupa piyasalarında yapılan artışların altında kalmıştır."
Maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması çerçevesinde doğal gaz satış fiyatlarının, geçmiş iki aylık döneme ilişkin alım fiyatları ve dolar kurundaki değişim oranları esas alınarak belirlendiğini anlatan Düzyol, yapılan fiyat ayarlamalarından BOTAŞ'ın kamu kurum ve kuruluşların sattığı doğal gazın bedelini tahsil edememesinin, hiç bir surette etken olmadığını, fiyatların doğrudan alım fiyatları ve döviz kurundaki değişimlere bağlı oluştuğunu vurguladı.
Doğal gazda yapmakta oldukları fiyat ayarlamalarının, diğer ülkelerde olduğu gibi, tamamen ekonominin kurallarına uygun bir şekilde maliyet esaslı olarak yapıldığını ifade eden Düzyol, bu son fiyat ayarlamasına rağmen doğal gazın kalorifik değer olarak bakıldığında ve nihai tüketiciye yansıyan fiyatlar baz alındığında, yakıtın ikamesi ürünler olan kalorifer yakıtından yüzde 47, LPG'den yüzde 152, motorinden ise yüzde 109 oranında daha ucuz olduğuna dikkati çekti.
Düzyol, "hali hazırda 65-70 dolar aralığında olan petrol fiyatlarının mevcut seviyesini önümüzdeki 6-9 aylık dönemde koruması ve dolar kurunun da mevcut seviyesinden daha fazla bir artış göstermemesi halinde, 2009 yılının ilk çeyrek döneminden itibaren alım maliyetlerinde yaşanacak düşüşe bağlı olarak nihai tüketici fiyatlarında önemli indirimler söz konusu olacaktır. İndirimin oranı ise yine bu iki parametredeki değişim oranına bağlı olacaktır" diye konuştu.
Düzyol ayrıca, doğal gaz alım fiyatlarının belirlenmesinde baz alınan formülü örnek vererek açıkladı.
