Doğu Anadolu Dağlarındaki Kar Kütleleri Kontrol Altına Alınacak

Türkiye’deki su kaynaklarının önemli bir bölümünü teşkil eden Doğu Anadolu Bölgesi’nde uzun süre erimeyen kar kütleleri, üniversiteler tarafından kontrol altına alınacak. Avrupa Meteoroloji Uyduları İşletme Teşkilatı (EUMETSAT) tarafından desteklenen proje kapsamında, Anadolu Üniversitesi (AÜ) ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Doğu Anadolu Bölgesi’nin kar potansiyeli ile ilgili çalışma başlatacak. Bu bağlamda, dağlardaki kar miktarının belirleneceği projede, gelecek yıllarda yaşanması muhtemel taşkın ve kuraklık durumlarına karşı su kaynakları daha etkin olarak kullanılabilecek. Ayrıca, barajlardan daha planlı ve verimli bir şekilde elektrik enerjisi üretilerek ülke ekonomisine katkı sağlanacak.

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Aynur Şensoy Şorman ve Yrd. Doç. Dr. Arda Şorman tarafından yürütülecek ‘EUMETSAT Uyduları’nın Operasyonel Hidroloji ve Su Kaynakları Yönetiminde Kullanımı’ adlı projenin ikinci ayağı olan 'sürekli ürün geliştirme' aşaması, dağlardaki kar miktarının tespitini kapsıyor. Proje, bu kapsamda Doğu Anadolu Bölgesi’nde var olan kar potansiyelinin uydu ürünleri ile güvenilir ve güncel bir şekilde tespit edilerek, barajlara gelecek akımların hesaplanmasını içeriyor.

Su kaynaklarının etkin ve daha verimli kullanılmasını hedefleyen proje hakkında bilgi veren Yrd. Doç. Dr. Aynur Şensoy Şorman, TÜBİTAK ve Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında kurulan istasyonlarda ve uydu ürünleri ile Doğu Anadolu Bölgesi’nde kar potansiyeli hakkında sağlıklı bilgilere sahip olacaklarını ifade etti.

Anadolu Üniversitesi olarak projenin ilk aşamasından itibaren içinde yer aldıklarını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Şorman, projede Türkiye dışında Finlandiya, İtalya, Polonya, Almanya, Fransa, Avusturya, Slovakya ve Belçika’nın da yer aldığını bildirdi.

Projede ODTÜ ile çalıştıklarını söyleyen Şorman, uydulardan gelecek kar verilerini kullanarak, Doğu Anadolu Bölgesi’nde kar erimesi ve yağışlardan meydana gelebilecek nehir akımlarını belirleyebileceklerini aktardı. Şorman, "Bu projede uydu ürünleri kar, yağmur ve toprak nemi olarak gruplandırılıyor. Kar konusunda Türkiye, Avrupa’nın dağlık alanları ile ilgili çalışmaları yönetiyor. Avrupa uyduları için yeni algoritmalar geliştirilmekte, bizler de bu uzaktan algılama verilerini modellerde kullanarak Doğu Anadolu Bölgesi’nde büyük barajlara gelecek akımların tahminine yönelik bir çalışma yapmaktayız." şeklinde konuştu.

"ÜLKEMİZE EKONOMİK KATKI SAĞLAYACAĞIZ"

Proje sonucunda su kaynaklarının daha verimli kullanılabileceğini vurgulayan Şorman, gelecekte Doğu Anadolu’daki büyük barajların daha etkin yönetilebileceğini savundu. Böylece barajlardan daha planlı ve verimli bir şekilde elektrik enerjisi üretilebileceğinin altını çizen Şorman, ayrıca yaşanması muhtemel su taşkınlarının da öngörülebileceğini vurguladı.

Doğu Anadolu Bölgesi’nde uzun süre erimeyen karın, Türkiye’deki su kaynaklarının önemli bir bölümünü teşkil ettiğine değinen Şorman, şunları söyledi: "Biz uydulardan verileri alıp alandaki kar miktarını tespit edebileceğiz. Ne kadar kar olduğuna dair fikrimiz olursa, ne kadar akım geleceğine dair de daha sağlıklı öngörülerimiz olabilir. Uydu görüntülerinden kar ürünlerinin geliştirilmesi kısmında ODTÜ görev alırken, bu ürünlerin operasyonel olarak hidrolojide kullanılması, doğrulanması ve gelecek su miktarının belirlenmesi kısmında ise biz rol alacağız. Doğu Anadolu’da büyük barajlarımız var. Su kaynaklarını daha iyi yönetebilirsek ekonomik olarak avantaj sağlayabiliriz.