Doğumunuz Ağrılı mı Olacak?

Ağrı toleransınız, çocuğunuzun büyüklüğü ve pozisyonu, rahminizin kasılma gücü ve daha önce doğum yapıp yapmadığınız bunu değiştirir.

Doğum nasıl gerçekleşir?
Doğum üç evreden oluşur. Birinci evre, ağrılı kasılmaların başlamasından rahim ağzının tamamen açılmasına kadar sürer. İkinci evre ise, rahim ağzının tam açılmasından başlar ve bebeğin doğmasıyla sona erer. Üçüncü evre, plasenta¬nın atılmasıyla biter. Tüm bu evreler süresince anne adaylarının ağrılarının kontrol edilmesi gerekir.

İlaçların damardan veya kas içine uygulanması Kuvvetli ağrı kesici ilaçlar, damardan veya kas içine bebekte yan etkilere yol açmayacak şekilde belirlenen dozlarda uygulanabilir. Ağrıyı kısmen ve ancak kısa bir süre engelleyebilir. Sürekli uygulanamaz. Ani ve hızlı gelişen doğumlarda faydalı olabilir.

Epidural analjezi
Beldeki omurların sivri çıkıntıları arasından iğne ile girilerek sinir yollarına yakın bir bölgeye, l - 2 mm çok ince bir plastik boru yerleştirilmesi ile uygulanır. İşleme başlamadan önce tansiyonun düşmesini engellemek için damar yolu ile serum verilir. Belden aşağıda ve bacaklarda his değişikliği (uyuşukluk) oluşur. Doğumun birinci evresinde, yani rahim ağzı tam açık hale gelinceye kadar olan dönemde, rahim kasılmaları devam ederken anne ağrı duymaz ve konforlu bir bekleyiş ortamı oluşur. İlaç genellikle bilgisayarlı bir alet ile verilir. Doğum anında da, ilaç tipi ve dozuna bağlı olarak kas gücü korunduğu için anne rahatlıkla ıkı¬narak, doğum kanalında çocuğun ilerlemesini ağrı duymadan sağlar.

---

Kombine Spinal - Epidural Anestezi sezaryende sık kullanılır
Doğumdaki epidural analjeziye çok benzer. Tek farkı, ince boru yerleştirilmeden önce epidural iğnesinin içinden kıl gibi bir iğne geçirilerek, spinal bölgeye ilaç verilmesidir. Böylece l - 2 dakika içinde ameliyatın başlaması sağlanarak, tam kas gevşemesi ile sezaryen ameliyatı kolaylaştırılır. Ameliyat sonrası dönemde de epidural kateter ile bilgisayarlı bir aletten ilaç yollanarak, ağrısız, konforlu bir ortam hazırlanır.

Epidural teknikte ağrısız dönem ne zaman başlar, ne zaman sona erer?
İlacın etkisi, epidural teknikte ortalama 15 dakika içinde; kombine spinal - epidural teknikte ise bir dakika içinde başlar. Yerleştirilen plastik borudan gönderilen ilaçların kesilmesi ile belirli bir süre sonra ilaç etkisi de biter.

Bu tekniklerde yan etkiler nelerdir?
Kan basıncında düşme gözlenebilir. Sıvı ve ilaçlarla kan başmandaki bu düşme kolaylıkla önlenir. Doğum eylemi ve ilaçlar titreme yapabilir. İlaçlar ve ısıtma ile titreme de yine çok kolaylıkla engellenir. Doğumdan sonra nadiren 24 -48 saat baş ağrısı gözlenebilir. İlaç tedavisiyle ağrı giderilir.

Doğum analjezisinin bebeğe - anneye etkileri nelerdir?
Bu ilaçların bebeğe etkisi olmadığı gibi anneye de yan etkileri çok azdır. Ağrının engellenmesi, sadece konfor sağlamaz. Ağrı duyusunun engellenmesi ile doğum ağrısında ortaya çıkan enzimler ve hormonlar oluşmayacağı için hem annenin hem de bebeğin daha sağlıklı olması sağlanır.

---

Psikolojik açıdan bir kadının doğum sancısına dayanamayacağı yada doğum anında yaşayacağı sancının onun için riskli olacağım nasıl anlarsınız?
Ağrı değerlendirmesi hemen her zaman sübjektiftir; en basit deyişle "ağrıyı çeken bilir" şeklinde özetlenebilir. Bizler ağrı değerlendirmemizi, farklı kliniklerde farklı soru kalıpları/yöntemleri kullanılmakla birlikte, hastalarımıza/anne adaylarına bizzat sorarak ve "ağrım var diyorsa ağrısı vardır" ön koşuluyla gerçekleştirmekteyiz. Ağrının bireyin yaşamının başlangıcından itibaren maruz kalınan rahatsızlık verici uyaranlara karşı öğrenilen bir yanıt olduğu ve sosyoekonomik koşullarla da verilen yanıtın büyüklüğünün genellikle doğru orantılı olarak değişebildiği bilinmektedir. Gündelik yaşantıda ufak sıyrıklar, kesikler, çarpmalar gibi olaylar sonucunda hafif düzeyde ağrı olarak ifade edebileceğimiz durumları rahatlıkla tolere edebilmekteyiz; bizim tedavi edilmesi gerektiğini söylediğimiz ağrı bu sınırın üzerine geçen ağrılardır. Doğum sancıları için konuşmak gerekirse, anne adayı rahatsızlık duyduğunu ve tahammül edemeyeceğini ifade etmeye başladığı anda, ağrının doğum eylemini engellemeyecek ve bebeğe zarar vermeyecek yöntemlerle giderilmesi gerekmektedir.

Epidural Analjezi de sancı olmadığı için anne adayı ıkınması gerektiğini nasıl anlar?
Doğum sırasında görülen ağrılar (sancılar), bebeği rahimden dışarı çıkmaya zorlayan kasılmalar sırasında ortaya çıkmaktadır. Epidural analjezi olarak isimlendirdiğimiz tedavi yöntemiyle, rahme ait kasılmalar engellenmeksizin ağrı duyusunun anne adayı tarafından hissedilmesinin ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. Dolayısıyla epidural analjezi uygulanan anne adayları kasılmaları ve doğumun ikinci aşamasında ortaya çıkan ıkınmaları hissetmeye devam ederler.

---

Epidural Analjezi ve Epidural anestezi arasındaki farkı biraz daha detaylandırabilir miyiz? Yani verilen ilaçlar mı farklı? Etkiledikleri bölge, etki süreleri, doğum yöntemine göre tercihi, doğum sonrası uyuşukluk hissinin geçme süresi gibi ayrıntılar nelerdir? Epidural analjezi epidural aralığa uygulanan ilaçlarla ağrı duyusunun ortadan kaldırılmasıdır. Epidural anestezi ise yine epidural aralığa uygulanan ilaçlarla ağrı duyusunun ortadan kaldırılmasına ilave olarak derin dokunma duyusu dışındaki tüm dokunma hislerini ve refleksleri de ortadan kaldırmakta ayrıca iskelet kaslarının bilinçli kasılmalarım da engellemektedir. Dolayısıyla "epidural analjezi" sadece ağrı tedavisi için uygulanan bir yöntem iken, "epidural anestezi" cerrahi müdahale yapılabilmesini sağlayan bir anestezi yöntemidir ve genel anesteziden (narkozdan) en büyük farkı da bilincin açık olması yani hastanın uyumamasıdır. Aslında epidural analjezi ve anestezide kullanılan ilaçlar temel olarak aynıdır; ancak, tıbbi ismi "lokal anestezik" olan ağrı kesici ilaçların analjezi oluşturmak için kullanılması gereken miktarı anestezi oluşturmaları için gereken miktara göre oldukça azdır. Dolayısıyla belirli bir süre içerisinde kullanılan lokal anestezik miktarını arttırmak, analjeziden anesteziye geçişi sağlayabilmektedir. Vajinal doğum sırasında da doğum sürecinin sonuna doğru kullanılan ilaç miktarının artmasıyla bir miktar analjezi-anestezi arası etkiler görülmeye başlanabilir: bacaklarda karıncalanma, ayakta duramama, bacakları hareket ettirmekte güçlük çekme uyuşukluk gibi (ancak hiç bir zaman, doğum eylemim durdurabilecek anestezi düzeyine ulaşılacak düzeyde ilaç verilmemelidir). Epidural analjezi veya anesteziye bağlı gelişen bacaklardaki uyuşukluk hissi, lokal anestezik olarak adlandırdığımız ilacın kesilmesinden sonra - uygulanan ilacın etki süresine göre değişmekle birlikte - ortalama iki - dört saat içinde tamamen ortadan kalkacaktır.