Domates Üreticileri Bu Yıl Umduğunu Bulamadı

İzmir’in Foça ilçesinde binlerce dönüm arazi üzerinde domates üretimi yapan çiftçiler bu sene umduğunu bulamadı.

Domates veriminin normal olduğunu, ancak geçen yıla oranla fiyatların daha da aşağıya düştüğünü ve beklenen fiyatı bulamadıklarını dile getiren köylüler, "Her geçen yıl, bir önceki yılı arar olduk" diyerek üretmiş oldukları ürünleri gerçek değerinde satamadıklarından yakındı. Foça’ya bağlı Gerenköy beldesinin en eski üreticilerinden olan Ahmet Celep, salçalık domates üretimi yapan çiftçilerin zaruri olarak bir kölelik düzeni içersinde salça fabrikalarına hizmet verdiğini söyledi. Türkiye’de salça sektörünün tamamen tekelleştiğini, hiçbir şekilde rekabet ortamının oluşmadığını ve domates üreticilerinin var olan düzende sömürüldüğünü iddia eden Celep, "Domatesi üretirken salçalık ve kurutmalık olarak sınıflandırıyoruz. Bu 2 sınıf birbirine entegre oluyor. Özellikle stratejik bir ürün olan pamuğun az olduğu yıllarda salça fabrikaları ‘çiftçiyi kıstırdık’ anlayışı ile ‘biz bu fiyatları ne yaparız da aşağıya çekeriz’ düşüncesiyle hareket ediyor. Bu anlamda her geçen yıl ortada geçerli hiçbir neden yokken domatesin fiyatı sürekli olarak aşağıya çekiliyor. Örneğin, domates çuvala giren bir ürün olmadığı için ‘nasıl olsa bu çiftçi bu domatesi satmak zorunda, verecek başka yeri de yok’ diye çiftçi sıkıştırılıyor. Bugünkü şartlarda domatesi 14 kuruşa almaya çalışıyorlar ve alıyorlar da. Kurutmalar olmasa 10 kuruşa da alırlar. Çünkü gelecek onlar için bir şey ifade etmiyor. Çünkü çiftçi nasıl olsa adeta bir köle düzeninde onlar için bu malı üretiyor. Onlarda gönül rahatlıyla alıyorlar. Bugün bir dönüm domatesin maliyeti bin 100 TL’dir. Bir dönüm domates tarlasından maksimum 6 ton domates üretiyorsunuz kaldı ki bu yıl rekolteler çok düşük 3,4 tonlarda kalan arkadaşlarımız var. Geçen yıl 20,25 kuruştan domates alan salça fabrikaları bu yıl ne oldu da 14 kuruştan domates alıyorlar? Salçaları mı satamıyorlar? Ellerinde stokları mı var? Hayır, olmaz böyle bir şey onlar sadece ‘üreticiyi nasıl sömürürüz’ diye düşünüyorlar. Tamamı ile bir tekelleşme söz konusudur. Fabrikalar kendi aralarında anlaşarak ürün bedelini danışıklı olarak belirliyorlar. Hal böyle olunca da olan yine Büyük Önder Atatürk’ün ‘milletin efendisi’ diye nitelendirdiği köylüye oluyor" diye konuştu.