BİZE ULAŞIN
Türkçedeki kelimelerin neredeyse tamamı birçok eş anlama sahiptir. Aynı anlama gelen farklı sözcükler birbirlerinin yerine geçebilir. Onlar gibi dönemeç eş anlamlısı olan kelimeler de birden fazladır.
İsim türünde bir kelimedir. İlk anlamında ya da mecaz anlamda kullanılabilir. Dönemeç kelimesinin eş anlamı olan kelimeyi belirlemek için bu kelimeyi kullanan kişinin ne anlatmak istediği bilinmelidir.
Türk Dil Kurumu, dönemeç kelimesi için biri mecaz anlamlı olan iki isim türünde farklı tanım yapar. Bu tanımlar şunlardır:
İlk anlamına göre tanımı: Bir yolun yön değiştirdiği yer, viraj. Bu tanım için şu örnek verilmiştir:
Saffet Bey, ilk dönemeci döner dönmez yamağın eline cep saatimi tutuşturup şiddetli emir verdim. (Aka Gündüz)
Mecaz anlamına göre tanımı: Bir durum, tutum, davranış ve düşüncedeki aşama. Günlük kullanım dilinde genel olarak bu anlamıyla kullanılır. Bireysel yaşamdaki dönüm noktalarını belirtme amacı taşır.
Aşama, viraj, kıvrım, dolambaç, kıvrıntı, büküntü, büküm, büklüm kelimeleri dönemeç yerine kullanılabilir. Bir yolun yön değiştirdiği kısım dönemeç olarak anılır. Daha çok viraj kelimesi bu kelime yerine kullanılır.
Ancak bu durum cümle içinde nasıl kullanıldığına göre değişkenlik gösterir. Seçilecek kelime cümlenin genelinde anlatılmak istenene uygun olmak zorundadır.
Bir kelimenin hangi amaçla kullanıldığını ve ne anlatılmak istendiğini bilmeden başka bir kelime kullanılamaz. Bunun anlaşılabilmesi için cümlenin içinde nasıl yer aldığına bakılmalıdır.
