Dopamin hormonu nedir? Hangi yiyeceklerde dopamin bulunur?

Duygu durumlarını etkileyen birçok faktör vardır. En önemlisi de fizyolojik etmenlerdir. Zihin çok karmaşık olsa da duygularlar ilgili keşfedilmiş bazı bilimsel yöntemler mevcuttur. Dopamin hormonu da duygu durumunu doğrudan etkilemektedir.

Duyguları Yöneten Hormon : Dopamin Nedir?

Adını çoğunlukla hormon olarak duyduğumuz dopamin ne demek biliyor musunuz? Nöroloji ve psikiyatri dallarının konusu olan dopaminin beynin sağlıklı çalışmasında büyük görevi vardır. Beyne sinyaller ileten vücudun doğal olarak ürettiği bir kimyasaldır. Dopamin, aslına bakıldığında bir maddedir. İnsan vücudunda doğal olarak salgılanıyor olsa da dopamini almanın farklı yolları ve yöntemleri de vardır. Dopamin insan vücudunda duygusal tepkilerin kontrolünde büyük rol oynar.

Dopamin genellikle :

• Vücudun enerjisini yükseltir.
• Hal ve hareketleri dengeler.
• Duygu durum değişikliklerini etkiler.
• İnsanlarda bir şeyler yapma isteğinin yanında bir şeyler yaparken bu işten keyif alma isteği uyandırır.
• Genel olarak mutlu olma hissi yaratır.

Düşünce yapısı ve duygu yapısı arasında ince bir çizgiye sahiptir. Dopamin bir şeyleri hevessiz yapmak yerine daha keyifli yapmayı sağlayan ve aslında insanı moda sokan bir işlev görür. Bu anlamda önemli işlevleri bulunur.

Dopamin Görevleri Nelerdir?

Vücutta aslında dopamin etkileri oldukça fazladır. Gün içerisinde fark edilmese de insan psikolojisi ve fizyolojisi üzerinde oldukça fazla etkisi olan dopamin vücutta ne işe yarar? İşte dopamin görevleri:

• Zevk ve keyif alma hissi yaratır.
• Hareket kabiliyetlerini arttırır ve hareket koordinasyonu sağlar.
• Algılama oranını artırır.
• Ruh halini etkiler.
• Motivasyon ve yaratıcılığı etkiler.
• Hafıza ve öğrenmeyi etkiler.
• Uykuyu etkiler.
• Konsantrasyonu etkiler.

Dopamin Fazlalığı Nedir?

Dopamin vücuttaki faaliyetler açısından oldukça önemli bir hormondur. Ancak olumlu yönlerinin yanında olumsuz bazı yönleri de bulunmaktadır. Dopamin fazlalığı veya eksikliği durumları oluştuğunda bazı hastalıkların ve sorunların oluşması kaçınılmazdır.

Beyinde dopamin miktarının artması insandaki haz merkezi ile doğru orantılıdır. Kullanılan maddelere veya yaparken zevk alınan davranışlara bağımlılık başlayabilir. Artan dopamin ile beraber gelen haz, mutluluk, enerji, keyif duygularının hissedilmesi nedeniyle dopamin arttıran morfin, eroin, kokain, seks, nikotin gibi maddelere bağımlılık oluşabilir. Dopaminin fazla salgılanması halinde vücutta oluşan bazı olumsuz durumlar ise şunlardır:

• Hareket halinde ortaya çıkan zorlanmalar
• Yüksek libido
• Şizofreni
• Paranoya
• Yüksek enerji
• Anksiyete
• Aşırı kaygı hissi
• Hiperaktivite
• Uykusuzluk
• Stres
• Halüsinasyon görmek

Dopamin Eksikliği Nedir?

Dopamin fazla salgılandığında yaşanan dopamin fazlalığı sorunu olduğu gibi az salgılandığında da dopamin eksikliği de yaşanabilir. Bu durumda vücutta bazı dopamin eksikliği belirtileri meydana gelir. İşte o belirtiler:

Fiziksel Belirtiler:

• Parkinson hastalığı
• Kilo alma ve kilo verme
• Böbrek sorunları
• Düşük cinsel dürtü
• Sindirim problemi
• Yutma problemi
• Tiroid hastalıkları
• Denge kaybı, titreme
• Kas krampları veya titremeleri

Psikolojik Belirtiler:

• Depresyon
• Yapılan işlerden keyif alınmaması
• İsteksizlik hali
• Konsantrasyon eksikliği
• Umutsuzluk ve suçluluk hissi
• Azalan enerji
• İntihar düşüncesi
• Anksiyete ve endişe
• Sebepsiz üzüntü
• Zayıf soyut düşünme
• İtici davranış

Dopamin Eksikliğini Gideren Yiyecekler ve Yöntemler

Vücuttaki dopamin oranı doğal yöntemlerle artırılabilir. Dopamin eksikliğine yardımcı olan yöntemler:

• Egzersiz aktiviteleri yapmak.
• Uyku düzenini sağlamak.
• Protein açısından zengin besinler tüketmek.
• Sağlıklı beslenmek.
• Gün ışığından yararlanmak.
• Doymuş yağ içeren besinlerden uzak durmak.

Tüm bunların sonucunda artan dopamin ile daha zinde ve mutlu hissedebilirsiniz.

Dopamin Eksikliği Durumunda Yapılan Testler ve Tedavi Süreci

Dopamin seviyesini ölçmek adına yapılan bazı testler vardır. Seviye için kan testleri, laboratuvar testleri, MR, EMG ve uyku EEG’si gibi testler uygulanabilir. Dopamin eksikliği belirtileri görüldüğünde doktor birçok test isteyebilir. Bazı durumlarda kan testiyle dopamin eksikliği anlaşılırken bazen kan testi yeterli olmayabilir. Beynin elektro yapısını gözlemeyi saplayan EEG testi depomin eksikliğini anlamak için ölçümler ile uygulanır. Dopaminin belirli seviyeleri vardır. Bu seviyelerin altında veya üstünde kalan dopamin durumunda takviye yapılabilir veya dopamini azaltmak için tedavi uygulanabilir. Kişilerin kendi kendilerine dopamin seviyesini anlamalarına imkan yoktur.

Dopamini Azaltan Yiyecekler Hangileridir?

Dopaminin oranının normalden yüksek olması birçok soruna yol açabilir. Dopamini azaltan yiyecekler ise bu sorunlara büyük oranda yardımcı olabilir. Bu yiyecekler şunlardır:

• Kuşkonmaz
• Melisa Otu
• Papatya
• Sarımsak
• Kaju Fıstığı

Mutluluk Taşıyan Yiyecekler: Dopamin İçeren Yiyecekler:

Beyindeki dopamin salınımını uyaran ve ayarlayan doğal bileşiklere sahip olan bazı besinler olabilir. Beyindeki dopamin salgısını artırmanın en iyi yöntemlerinden biri de protein bazlı yiyecekler tüketmektir. Bu yiyecekler tüketildiğinde dopamin artışını desteklerken doğal olarak daha mutluluğa da etki edecektir. Dopamine destek olan protein bazlı yiyecekler :

• Peynir
• Yoğurt
• Sığır Eti
• Kefir
• Tavuk eti
• Yumurta
• Balık eti
• Hindi eti

Meyveler:

• Karpuz
• Muz
• Yaban mersini
• Papaya
• Kuru erik
• Çilek

Sebzeler:

• Bakla
• Nohut
• Mercimek
• Yeşil yapraklı sebzeler
• Ispanak
• Deniz sebzeleri
• Brokoli
• Siyah fasulye
• Enginar
• Avakado
• Karnabahar
• Kırmızı pancar

Bazı yiyecekler ise dopamine doğrudan etki eder işte o yiyecekler:

• Ham Çikolata
• Yaban mersini
• Sağlıklı kuruyemiş ve tohumlar
• Merada yetiştirilmiş hayvansal ürünler
• Kahve
• Turpgillere özgü sebzeler ve alyumlar
• Çiğ otla beslenmiş hayvandan elde edilen süt