ABD başkanlık seçiminde, New Hampshire eyaletinin iki köyünden gelen ilk sonuçlara göre Başkan Barack Obama önde.
Başkanlık seçiminde 1948 yılından bu yana ilk kez oy kullanmanın heyecanını yaşayan Dixville Notch ve Hart’s Location sakinleri oylarını kullanmak için gece yarısı sandık başına gitti.
Dixville Notch’daki 43 saniye süren oylamanın ardından Obama ile Romney’e beşer oy çıktı.
Hart’s Location’da ise 5 dakika 42 saniye içinde kullanılan 33 oydan 23’ünü Obama, 9’unu Romney ve birini de Özgürlükçü Parti adayı Gary Johnson aldı.
Halk, ABD Kongresi'nin Temsilciler Meclisi kanadının tamamı, Senato'da 100 üyeden 33'ü, bazı valilikler için de sandık başına gidecek. Günün sonunda, ABD Kongresi'ndeki sandalye dağılımları yenilecek.
Adaylar, seçim günü de, kararsız seçmeni ikna edebilmek için meydanlara çıktı. ABD Başkanı Barack Obama'nın seçim öncesi son turunda kilit önem taşıyan 3 eyalet vardı. Wisconsin ve Ohio'da halkla buluşan Obama, son olarak Iowa'da bir konuşma yaptı.
Romney'nin de programı yoğundu. Kararsız seçmeni ikna etmek isteyen Romney; Florida, Virginia ve Ohio'da miting düzenledi. Romney, günü New Hampshire mitingiyle tamamladı.
Son anketler çekişmeli bir seçime işaret ediyor. Ülke çapındaki anketlerde Obama, yüzde 2'lik bir farkla Romney'nin önünde gözüküyor. Çoğu kilit eyalette de Obama az farkla önde gidiyor.
ORTAK NOKTA: TÜRKİYE'YE VERİLEN ÖNEM
Başkanlık seçimine saatler kala, sonucu belirleyecek kararsız seçmenler ise adayların vaatlerini son kez gözden geçiriyor. Demokrat Başkan Barack Obama ile Cumhuriyetçi rakibi Mitt Romney iç ve dış politikadaki ayrılıklarıyla dikkat çekiyor.
Tarafları en çok zorlayan konulardan biri Suriye oldu. İki adayın Suriye politikasının ortak noktası, dışarıdan askeri müdahale istememeleri ve Türkiye'ye verdikleri önem.
Obama, "Suriye'de yaptığımız herşeyi bölgedeki partnerlerimizle fikir alışverişi içerisinde yapıyoruz. Suriye'de yaşananlarla yakından ilgili olan İsrail de buna dahil. Türkiye ile koordinasyon içerisindeyiz" diyor.
Obama; tampon bölge, ve muhaliflerin ağır silahlarla silahlandırılmasına da karşı çıkıyor.
Cumhuriyetçi Romney ise, muhalifler arasından radikal olmayanların seçilip desteklenmesi gerektiği görüşünde.
Romney, "Askeri bir çatışmaya girmememiz gerekiyor. Bu nedenle bizim için doğru yol partnerlerimizle Suriye içerisindeki doğru grupların kim olduğunu belirlemek, Suriye'nin yönetimini devralacak bir konsey oluşturmak ve muhalefetin gerekli silahları elde etmesini sağlamamız lazım. Silahların yanlış kişilerin eline geçmemesi konusunda özellikle İsrail ve Suudiler, Katar ve Türkiye ile çalışmalıyız" diyor.
İRAN NÜKLEER PROGRAMI
İran'ın nükleer programı konusunda doğrudan diplomasiyi destekleyen Barack Obama, tüm seçeneklerin masada olduğunu, ancak İran'ın ekonomik yaptırımlarla dize getirilebileceğini savunuyor. Obama yönetimi, İran'a askeri müdahale konusunda da İsrail'i frenlemeye çalışıyor.
Cumhuriyetçi Romney, yaptırımları desteklese de, askeri müdahaleye daha sıcak bakıyor. Bunun en büyük sebebi, Obama'nın aksine, Romney'nin İsrail ile olan yakın diyaloğu.
Romney, "Ben başkan olursam İsrail'in yanında yer alacağım. İsrail'e saldırı olursa yalnızca diplomatik olarak değil, askeri olarak da yanında olacağız" diyor.
EN BELİRLEYİCİ EKONOMİ
Obama ve Romney arasındaki en büyük belirleyici etken ise ekonomi politikaları.
4 yıldır başkanlık koltuğunda oturan Obama, zenginlere daha fazla vergi getirirken, eğitim ve sosyal harcamalara daha fazla ödenek vaat ediyor.
Devlet harcamalarını kesip, gelir vergisini azaltmayı planlayan Romney ise, asgari ücrete karşı çıkıyor.
İş adamı kimliğiyle bilinen Romney ayrıca, başa geçerse ilk iş olarak "Obama'nın geçirdiği ve tüm nüfusun sigortalanmasını sağlayan sağlık reformunu" iptal edeceğini duyurmuştu.
Barack Obama'nın yasadışı göçmenlerin sınırdışı edilmesine engeller getiren girişimi, Cumhuriyetçilerin tepkisini çekiyor. Mitt Romney ise, yasadışı göçmenlerin hayatının zorlaştırılmasından yana tavır sergiliyor.
'KARARSIZ EYALETLER' ÖNEMLİ
ABD başkanlık seçimi sistemine göre; halkın başkanı doğrudan seçmek yerine, başkanı belirleyecek Seçiciler Kurulu için oy kullanması nedeniyle ülke çapında oyların çoğunluğunu almak başkanlığı garantilemiyor. Başkan seçilebilmek için, 538 delegeli bu kuruldan en az 270 oy almak gerekiyor.
Seçiciler Kurulu'na California 55, Teksas 34, New York 31, Florida 27 delege gönderiyor. Küçük eyaletler Alaska, Delaware, Montana, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Vermont ve Wyoming’in ise 3 delege hakkı var.
Her eyaletin nüfusuna göre delege sayısı farklılık gösteriyor. Bir eyalette hangi adaya daha fazla oy alırsa, tüm delegelere sahip oluyor.
Ülkedeki 50 eyaletin 19'u koyu Cumhuriyetçi, 13'ü koyu Demokrat, 5'i Cumhuriyetçi sempatizanı, 5'i de Demokrat sempatizanı olarak biliniyor.
Seçim sonuçlarını ise, her seçimde fikrini değiştirip farklı adaya oy veren "kilit eyaletler" belirliyor. Bu nedenle, rakiplerin "kilit eyaletler" adı verilen 8 eyaletten en az birkaçını alması sonuçta belirleyici oluyor.
Bazı seçimlerde Cumhuriyetçilere, bazı seçimlerde Demokratlara oy vermesiyle dikkat çeken kilit eyaletler; Nevada, Colorado, Iowa, Wisconsin, Ohio, New Hampshire, Virginia ve Florida.
Tahmin yürütmenin zor olduğu bu eyaletlerde her iki aday arasındaki fark çok az. Bu nedenle hem Obama hem de Romney, kampanyalarını bu bölgelerde yoğunlaştırdı.
OBAMA İÇİN 2, ROMNEY İÇİN 4
Son anketlere göre, Başkan Obama'nın yarışı kazanmak için Ohio ve Florida gibi 2 kilit eyaleti alması yeterli.
Onu geriden takip eden Cumhuriyetçi rakibinin ise en az 4 kilit eyaleti garantilemesi gerekiyor.
Kilit eyaletlerden gelecek sonuç kesinleşene kadar, yarışın kesin galibini belirlemek mümkün görünmüyor.
İki adayın da eşit, yani 269'ar delege desteği alması halindeyse kilidi Kongre çözüyor. Bu dönem Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi "başkanı", Demokratların çoğunlukta olduğu üst kanadı Senato ise "başkan yardımcısını" belirliyor.
ÜÇ FARKLI SAAT DİLİMİ
Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme işlemleri eyaletlerin bulunduğu saat dilimine göre saat 07.00'de başlayacak ve eyaletlere göre 18.00 ile 20.00 saatleri arasında kapanacak.
Doğu yakasının saat dilimi esas alındığında, sandık kapanma işlemleri saat 18.00'de başlayıp, eyaletlere göre gece yarısına kadar sürecek.
Dolayısıyla, 300 milyon ABD'li akşam saatlerinden itibaren televizyonlarının karşısına kilitlenecek.
ABD'de 34 eyalet ile başkent Washington'da 30 milyondan fazla seçmen 6 Kasım'ı beklemeden oylarını kullandı. Erken oylar da bugün sayılacak ama bazı eyaletler, oy kullananların hangi partiye kayıtlı olduğunu açıklamıştı. Buna göre, erken oy kullananlar arasında Demokrat seçmenler, kritik eyaletlerin çoğunda Cumhuriyetçi seçmenlerden daha fazla.
Günün sonunda Obama Chicago, Romney Boston'dan seçim sonuçlarını izleyecek.
ŞAMANLARA GÖRE GALİP: OBAMA
Anket kuruluşlarından sonra Perulu Şamanlar da tahminde bulundu. Şamanlara göre seçimi Obama kazanacak.
Perulu Şamanlar, seçimin sonuçlarını öğrenmek için Inka tanrılarının kapısını çaldı. Lima'nın Cristobal dağına çıkan Şamanlar, renkli bir ayinin ardından seçim tahminini açıkladı:
"Mars gezegeni, Obama'yı seçti. Romney seçimi kaybedecek. Koruyucuların seçimi Obama, ayrıca Latin kökenli seçmenler de ona oy verecek. Obama kazanacak. Obama güçlenecek."
OBAMA KAMPANYASI KAPI KAPI DOLAŞIYOR
Bu arada, Obama kampanyasının, Amerikalıları sandık başına teşvik etmek için kapı kapı dolaştığı öğrenildi.
Buna göre, kampanya gönüllüleri, Demokrat olduğunu bildikleri, ancak genellikle oy kullanmadıklarını tespit ettikleri kişilerin kapılarının önlerine sabahın erken saatlerinde gidip, "oyunuzu kullanmayı unutmayın" diye not yapıştırıyor.